‘Maanlanders’ meten broeikasgassen in unieke agrarische proeftuin
Een enorm glimmend aluminium geval staat middenin het polderlab in Oud Ade. Proberen de onderzoekers contact te maken met buitenaards leven? Bepaald niet; ze gebruiken de ‘maanlanders’ om te meten of innovatieve vormen van landbouw ook daadwerkelijk voor minder uitstoot van broeikasgassen zorgen. Fleur van Duin werkt als promovendus in het polderlab en is trots op de komst van de apparaten.
In het Polderlab Vrouwe Venne in Oud Ade staan sinds kort een aantal apparaten die de uitstoot van broeikasgassen meten. ‘Bij landbouw op veenbodem komt door verlaging van het waterpeil veel koolstofdioxide en methaan vrij. Dat komt doordat het veen afbreekt’, vertelt Fleur van Duin, promovendus bij het CML en Naturalis. ‘Wij onderzoeken andere vormen van landbouw op zo'n veenbodem en willen natuurlijk weten of dat leidt tot minder uitstoot.’ De nieuwe apparaten monitoren continu de uitstoot van broeikasgassen. Hierdoor krijgen Van Duin en haar collega’s een goed beeld van de uitstoot bij verschillende vormen van landbouw.
Het is interessant om met zo’n apparaat te werken dat heel veel data verzamelt, vindt Van Duin. ‘Normaal sta je als bioloog vooral plantjes en beestjes te tellen en soms meet je dan een keer de waterkwaliteit met een apparaatje.’
Speeltuin voor ecologen
Van Duin doet onderzoek naar duurzame landbouw in veenweidegebied. Ze let daarbij op biodiversiteit, uitstoot en waterkwaliteit. Dat onderzoek voert ze uit in het polderlab. Van Duin: ‘Wij noemen het ook wel eens onze speeltuin. Het is echt bijzonder dat je meer dan 30 hectare tot je beschikking hebt om op grote schaal teelten op te zetten en meteen te kijken of het werkt voor de boer. De data die je krijgt geven dus een heel realistisch beeld.’
Uniek in Nederland
De apparatuur is ontwikkeld in Denemarken. Daar hebben ze ook veel veen en doen ze meer van dit soort metingen in natuurgebieden. Het is vrij uniek dat wij in Nederland landbouwteelten ‘in het echt’ onderzoeken, zegt Van Duin. ‘En het is fijn dat we met deze nieuwe apparatuur waardevolle data krijgen waar me direct mee aan de slag kunnen.’
De apparaten staan in verschillende delen van het polderlab: tussen de rijst en de cranberries, op gras, op hogere delen en zelfs in de sloot. Van Duin: ‘We experimenteren met waterplanten, en nu kunnen we meten of de uitstoot uit de sloot hiermee verandert. Dat was nog wel een uitdaging, ook voor de ontwikkelaars. Maar de apparaten staan in de sloot en kunnen hun metingen doen!’
Ideeën voor de toekomst
Van Duin en haar collega’s bekijken nu al real-time data. ‘Als we een eerste beeld hebben van de uitstoot, kunnen we vervolgonderzoek doen: wat gebeurt er als je de waterstand een klein beetje omhoog of omlaag doet? Heeft ons beheer invloed op de uitstoot van broeikasgassen? Daar gaat het uiteindelijk om.’
Zolang Van Duin nog met haar onderzoek in het polderlab bezig is, blijven de apparaten staan. Voor daarna hebben collega-onderzoekers nog wel wat ideeën met de meetapparaten. ‘Je kunt ze in de Leidse grachten laten drijven om te zien of waterkwaliteit en uitstoot samenhangen.’ Ook andere opties zijn wat betreft Van Duin en haar collega’s mogelijk. ‘Goede ideeën vanuit de faculteit voor het gebruik van onze “maanlanders” juichen we alleen maar toe.’
Over Polderlab Vrouwe Venne
In het Polderlab Vrouwe Venne werken boeren, burgers en onderzoekers samen aan de toekomst van de Nederlandse landbouw. Hun doel: de biodiversiteit en het veenweidelandschap herstellen. En kijken hoe boeren op een duurzame manier hun boterham kunnen verdienen.
Polderlab Vrouwe Venne is een gezamenlijk initiatief van burgerinitiatief Land van Ons en Universiteit Leiden met ondersteuning van de gemeenten van Holland Rijnland. De polder ligt in Oud Ade, vlakbij Leiden.
Bekijk ook de website van het polderlab Vrouwe Venne.