Symposiumverslag: stap uit je koker en word een betere wetenschapper
Samenwerken tussen wetenschap en de praktijk, hoe doe je dat? Wat zijn succesvolle voorbeelden van samenwerking en ontkokering? Deze vragen stonden centraal tijdens de slotbijeenkomst van een drieluik van symposia over hoe de Universiteit Leiden inter- en transdisciplinair samenwerken kan bevorderen.
Bijna alle handen gaan de lucht in. De Nationale ombudsman Reinier van Zutphen vraagt tijdens de opening van het symposium in het Academiegebouw wie er bij een verkokerde organisatie werkt. Herkenning alom bij het merendeel van de deelnemers die werken bij gemeentes, ministeries, in het onderwijs en de wetenschap. Burgers kloppen bij de Nationale ombudsman aan als ze klem zitten tussen balie en beleid; veelal het gevolg van verkokerde organisaties die niet goed samenwerken.
Complexheid van wetten en regels
Van Zutphen: ‘De verkokering zit in de complexheid van onze wetten en regels, maar draait om veel meer aspecten die worden voortgezet in de uitvoering van die regels. Van alle klachten van burgers die wij jaarlijks ontvangen gaat het merendeel over mensen die een beroep doen op de overheid, maar geen antwoord krijgen. Non-response is nummer 1. Hoe komt dat? Doordat de antwoorden op die vragen uit meerdere kokers moeten komen.’
Meer en beter samenwerken, regels eenvoudiger maken en de consequenties overzien van beleid. Dat zijn oplossingen voor ontkokering die de Nationale ombudsman de toehoorders adviseert. ‘Het doel moet zijn dat iedereen mee moet kunnen doen in de samenleving.’
Deelnemer aan het woord: ‘Inspiratie opdoen en delen met collega’s’
‘Binnen de overheid zie ik dat veel knelpunten lopen over meerdere kokers. Het verhaal van de ombudsman was dan ook erg herkenbaar. Ik ben hier om inspiratie op te doen en de uitkomsten te delen met mijn collega’s. Een directe oplossing voor ontkokering heb ik vandaag nog niet kunnen ontdekken, maar ik heb een hoop mooie voorbeelden gehoord om zowel mensen uit beleid als uit de uitvoering de ivoren torens uit te laten komen, en meer gezamenlijk de praktijk in te gaan.'
Laura Eikendal – senior adviseur Werk aan Uitvoering
Twee minuten-pitches
Terug naar de universiteit. Want wat gebeurt er binnen de universiteit om die samenwerking tussen wetenschap en praktijk te bevorderen? Na de keynote van de ombudsman krijgen verschillende initiatieven de kans om in twee minuten te pitchen hoe zij samenwerkingen ondersteunen en partijen verbinden. Van UL Kiem-subsidies (zie kader), het Lorentz Center tot UnaEuropa en van het Leiden Leadership Centre tot Leiden Kennisstad en Buurtlab070.
Daarna wordt de groep opgebroken voor deelsessies, waar succesverhalen van samenwerking en ontkokering gedeeld worden. Zo staan Haagse beleidsmakers een halve dag per week voor de klas in Den Haag en werken kennisinstellingen in Leiden samen met de gemeente aan een gezonder Leiden in het Leiden Healthy Society Center.
Professoren en de praktijk
Drie professoren die ook werkzaam zijn in de praktijk sluiten met een paneldiscussie het symposium af. Ze zijn experts op het gebied van verbindingen leggen tussen wetenschap en maatschappelijke partijen. Naast hoogleraar is Eefje Cuppen directeur van het Rathenau Instituut, Jet Bussemaker onder andere voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en Jan Willem Erisman voorzitter van de Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR). Aan de hand van stellingen vertellen de ‘Professoren in de Praktijk’ over samenwerken, impact maken én de verbreding van hun horizon door hun duorollen.
Drie keer volmondig ‘ja’ klinkt er op de stelling: ‘Vanuit de adviesraad heb ik meer invloed dan vanuit mijn rol als wetenschapper.’ Erisman: ‘Ik merk dat ik overal binnenkom sinds ik een formele functie heb als voorzitter van de WKR. Iedereen wil met je praten. Ik denk dat het heel belangrijk is om dit soort functies te doen, om die brug te slaan tussen wetenschap en praktijk.’
Deelnemer aan het woord: ‘Kloof naar burgers moet gedicht worden’
‘In deze rol probeer ik mensen in de Leidse wijk De Kooi mee te krijgen in de energietransitie en ik ben benieuwd welke onderzoeken en samenwerkingen er zijn. Welke verbindingen zijn er bijvoorbeeld tussen de universiteit en de gemeente Leiden? Mijn zorg is: hoe bereiken die samenwerkingen de burger? Ik voel die kloof en ben hier om te kijken hoe die kloof te dichten is door meer te weten te komen over de samenwerkingen.’
Maarten Stoffers – Coördinator Netwerk Leiden Sneller Duurzaam
'Beleidsmakers en politici hebben ons advies meer dan ooit nodig'
Cuppen: ‘Ik merk ook dat ik veel meer invloed heb vanuit mijn rol bij het Rathenau Instituut. We zijn veel onafhankelijker en daardoor reflectiever. Mijn onderzoeksagenda wordt niet meer bepaald door een call of een subsidie. We kunnen daardoor scherper kiezen wat we wel en niet doen.’ Voor Bussemaker, al gepokt en gemazeld door haar verleden in de politiek, is vooral het vrijer kunnen denken belangrijk. ‘Ik merk dat de beleidsmakers en politici ons advies meer dan ooit nodig hebben in het huidige politieke klimaat. Er is enorme honger naar kennis en wij kunnen dat vanuit de adviesraden bieden.’ Maar de drie benadrukken ook dat je als adviesraad alleen goed kan functioneren als je goed samenwerkt en contacten onderhoudt en luistert naar alle partijen.
Bredere horizon
De kruisbestuiving tussen de wetenschap en praktijk is voor de drie hoogleraren ook persoonlijk een win-winsituatie, blijkt uit de stelling: ‘Door mijn duorol ben ik een betere wetenschapper geworden’. Bussemaker: ‘Het is heel belangrijk om in de wetenschap ook andere vormen van kennis binnen te brengen dan alleen kennis die we opdoen uit wetenschappelijke publicaties.’ Erisman: ‘Ik ben zeker een betere transdisciplinaire wetenschapper geworden, want ik begrijp beter hoe je verbindingen maakt en hoe ik daarin ook mijn rol voor de universiteit versterk en verbreed.’ Cuppen: ‘Mijn horizon is enorm verbreed. Ik kom in hele andere netwerken terecht. Dat werkt twee kanten op. Ik ben me veel bewuster geworden van de bredere maatschappelijke en politieke perspectieven en dat voedt me als wetenschapper ook weer.'
Tekst: Margriet van der Zee
Foto’s: Beau Mabel Pictures
Vraag een Kiem-beurs aan vóór 21 juni
Op het symposium was een informatiestand van UL Kiem-subsidies waar Leidse medewerkers van de universiteit informatie kregen over het aanvragen van deze Leidse subsidie voor interdisciplinaire onderzoekssamenwerkingen. Er zijn seed grants van maximaal 10.000 euro per project beschikbaar. De deadline voor het indienen van een voorstel is 21 juni 17.00 uur.
-
Diverse partijen van binnen én buiten de universiteit bezochten het symposium -
Keynote door Nationale ombudsman Reinier van Zutphen -
Tijdens een markt was er volop gelegenheid om nieuwe samenwerrkingsverbanden te smeden -
De markt werd begeleid door Franse chansons