Annachiara Raia ontvangt NWO Impact Explorer subsidie: 'Laat literatuur door de eigen samenleving verwoorden en daarbuiten doorklinken'
Decennialang bloeide in Oost-Afrika de handel in pockets die voorschreven hoe je een goede moslim kunt zijn, maar de laatste jaren neemt het aantal circulerende boeken af. Universitair docent Annachiara Raia ontvangt een Impact Explorer-beurs om deze traditie in samenwerking met impactpartners Thomas Gesthuizen (Nederland) en Mkuki Bgoya (Tanzania) nieuw leven in te blazen in het TiaSauti@Lab (GiveVoice@Lab).
‘In de twintigste eeuw circuleerde een enorm corpus aan islamitische pocketboekjes door Oost-Afrika’, vertelt Raia. ‘Deze in het Swahili geschreven boeken lieten zien hoe je een goede moslim kon zijn in de snel veranderende twintigste eeuw.’
Inmiddels neemt de belangstelling voor de boeken echter af. ‘Steeds meer sprekers van het Swahili, van jonge tieners tot volwassenen, maken de overstap naar digitale media’, vertelt Raia. ‘Hoewel de inhoud van de boeken nog steeds relevant voor ze kan zijn, luisteren ze steeds vaker online muziek of poëzie. Heel vaak wordt deze voorgedragen door vrouwen met prachtige stemmen. Dat bracht me op het idee om de pocketliteratuur ook voor te laten dragen en deze terug te brengen naar de gemeenschap in de vorm van opnames die gedistribueerd worden via digitale verkooppunten en uitzendkanalen. Juist in deze tijd waar in vrijwel elke cultuur een discussie gaande is over het behoud van erfgoed, is het belangrijk om deze vergankelijke en bedreigde literatuur weer onder de aandacht van het publiek te brengen.
Vodcasts
De NWO was het met Raia eens. Als aanvulling op haar Veni krijgt ze een Impact Explorer-beurs om deze kans op maatschappelijke impact te verkennen. ‘Samen met de Nederlandse Stichting Voice4Thought en de Oost-Afrikaanse uitgeverij Mkuki na Nyota Publishers (TPH Bookshop) gaan we een vodcast-serie maken, waarin we beeld en audio combineren’, legt Raia uit.
‘Terwijl de teksten in het Swahili worden voorgelezen, heeft de luisteraar de mogelijkheid om het ontwerp van het boekje met een elegant eenvoudig lettertype en vintage kleuren te waarderen en als het ware door het boek te bladeren. Daarbij zullen Engelse en Nederlandse en wellicht Arabische? ondertitels beschikbaar zijn. Zo maken we de literatuur niet alleen beschikbaar voor de tweede en derde generatie van de internationale Swahili-gemeenschap, die misschien in het Verenigd Koninkrijk of Noorwegen woont en de taal niet goed genoeg meer beheerst om alleen te luisteren, maar ook voor nieuwe luisteraars en kijkers die het Swahili niet als moedertaal hebben. Bovendien willen we gaandeweg een nieuw publiek verwerven onder de Nederlandse podcast- en poëzieliefhebbers die ernaar uitkijken om meer te horen en te weten te komen over de islamitische cultuur, denkwijze en wereldbeeld.’
Belang van oraliteit
Raia wil zo het belang van oraliteit in de Afrikaanse literatuur benadrukken. ‘Die component wordt vaak genegeerd, terwijl het een belangrijk aspect van de Afrikaanse literatuur is’, legt ze uit. ‘Als onderzoeker en universitair docent merk ik dat veel van onze syllabi over Afrikaanse literatuur in het Noorden geen recht doen aan de verscheidenheid aan talen, genres en stemmen op het continent; er zijn veel bedreigde maar levendige genres buiten de gecanoniseerde literatuur die het waard zijn om gekend en bestudeerd te worden.’
In juni vond in Leiden de eerste workshop plaats van TiaSauti@Lab (GiveVoice@Lab). Raia: We hebben echt genoten van de inspirerende en productieve tijd die we samen hebben doorgebracht, en we zijn erin geslaagd om heel wat aspecten met betrekking tot de voorbereiding van een vodcastserie te definiëren en uit te werken. Het weer in Leiden was niet al te best, maar dat heeft ons er niet van weerhouden om de omgeving te verkennen.'
Het team van TiaSauti@Lab (GiveVoice@Lab) bestaat uit: Brady Blackburn (Afrikanists Assemble vodcast developer), Kristen de Joseph (Sanskritist en freelance copyeditor), Thomas Gesthuizen (Voice4Thought online content developer), Mkuki Bgoya (Managing director publishing house Mkuki na Nyota), Annachiara Raia (NWO Veni Portable Islam en UCLA Library UMADA researcher).