Geld voor wetenschapscommunicatie over dovengemeenschap en verdwalen
Twee wetenschapscommunicatieprojecten van de Universiteit Leiden hebben een WECOM-beurs gekregen binnen de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). Het gaat om onderzoek naar de geschiedenis van de dovengemeenschap in Nederland en naar een aandoening waardoor mensen veelvuldig verdwalen.
Met de WECOM-call wil de NWA vernieuwde wetenschapscommunicatieprojecten stimuleren. Bijvoorbeeld projecten die met vernieuwende manieren komen om het brede publiek wetenschap te laten beleven, en nieuwe doelgroepen te interesseren in de wetenschap. Interactie en samenwerking tussen wetenschap en samenleving staan hierbij centraal.
Hieronder meer over twee Leidse projecten:
Van Onzichtbaar naar Zichtbaar
Victoria Nyst - Leiden University Centre for Linguistics
Samenwerkingspartners: Dovenschap, Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, Erfgoedhuis Zuid-Holland, Meertens Instituut
Als culturele minderheidsgroep heeft de Nederlandse dovengemeenschap een eigen taal, cultuur en geschiedenis die teruggaat tot de oprichting van de eerste dovenschool in 1790 en mogelijk zelfs daarvoor. In 2021 werd de Nederlandse Gebarentaal officieel erkend. De afgelopen jaren is er een groeiende belangstelling voor Nederlands erfgoed, maar het erfgoed van de dovengemeenschap is grotendeels onzichtbaar gebleven. Tegelijkertijd is het doorgeven van gebarentaal en dovencultuur aan jongere generaties steeds minder vanzelfsprekend aan het worden, door veranderingen in onderwijs, technologie en de samenleving.
Gebarentaalonderzoekers, leden van de werkgroep Cultureel Erfgoed Doven, dove experts en erfgoedorganisaties slaan de handen ineen om met de dovengemeenschap de zichtbaarheid en de duurzaamheid van doof erfgoed in Nederland te vergroten, door een Canon van de Dovengeschiedenis te ontwikkelen.
De weg kwijt – een platform voor verdwalen
Ineke van der Ham - Psychologie
Medeaanvragers: Dietsje Jolles – Universiteit Leiden, Judith Schomaker – Universiteit Leiden, Sylvia van Beugen – Universiteit Leiden, Martine van Zandvoort – UMC Utrecht
Samenwerkingspartners: Wetenschapsknooppunt Leiden, 8D Games
Verdwalen overkomt iedereen wel eens en kan stressvol en beangstigend zijn. 3% van de populatie (>500.000 Nederlanders, waarvan 100.000 kinderen) voldoet aan de criteria van Developmental Topographical Disorientation (DTD); veelvuldig verdwalen zelfs in bekende omgevingen, zonder hersenafwijking of andere klachten. Toch is DTD nog onbekend, zelfs bij de mensen die zelf aan de criteria voldoen. We zien dat er veel behoefte bestaat aan erkenning en begrip. Veel mensen met DTD proberen dit te verhullen, krijgen negatieve reacties van hun omgeving en vragen zich vaak af wat er ‘mis’ is met ze.
Met dit project stellen we voor een online platform samen te stellen over DTD, wat we samen met mensen met DTD samenstellen. Het hoofddoel is om verbinding te creëren tussen mensen met DTD, onderzoekers en de samenleving. Op het platform bieden we informatievoorziening over DTD, inclusief een lesbrief voor jongeren vanaf 8 jaar, een forum voor uitwisseling van ervaringen en strategieën, wetenschappelijke testen en vragenlijsten, en een belevingsgame waarmee DTD invoelbaar gemaakt kan worden voor het brede publiek. Hiermee kunnen we de bekendheid van DTD vergroten, het maatschappelijk en zelfstigma verkleinen en samen met mensen met DTD de basis leggen voor betere diagnostiek en interventie.