Grote kaartencollectie Bodel Nijenhuis eindelijk ontsloten!
Met de toevoeging van ruim 16.500 nieuwe catalogusrecords is de collectie van Johannes Tiberius Bodel Nijenhuis (1797-1872) nu vrijwel geheel online doorzoekbaar. De particuliere collectie van de Leidse kaartenverzamelaar legde het fundament voor de bijzondere collectie kaarten en atlassen van de Universiteit Leiden. Met de ontsluiting is een belangrijke stap gezet richting verdere digitalisering en verdere metadatering van de collectie.
De collectie kaarten en atlassen die Johannes Tiberius Bodel Nijenhuis (1797-1872) naliet aan de UBL is een van de grootste, belangrijkste en meest veelzijdige cartografische verzamelingen in Nederland. Lange tijd was de collectie alleen toegankelijk via een ouderwets kaartenbaksysteem met handgeschreven fiches die alleen in de Universiteitsbibliotheek zelf geraadpleegd kon worden. Delen van deze fysieke catalogus werden al eerder via de online catalogus toegankelijk gemaakt: kaarten en atlassen van Nederland, België, VOC-kaarten, voormalige Nederlandse koloniën, Azië en het Caribisch gebied en een deel van de handgetekende en andere bijzondere kaarten. Deze deelcollecties omvatten echter slechts een derde van het totaal. De overige kaarten, van onder meer Afrika, Amerika en Oceanië en de grote deelcollectie kaarten van Europa, zijn nu ook online doorzoekbaar.
“Met het catalogiseren van de kaartencollectie van Bodel Nijenhuis gaat een lang gekoesterde wens van mij en vele kaartonderzoekers in vervulling. De collectie was altijd al beschikbaar voor onderzoek en onderwijs, maar met ontsluiting via de online catalogus is de collectie nu voor nog meer mensen gemakkelijk doorzoekbaar. Het catalogiseren van specialistische collecties zoals deze is echter een tijdrovend en daarmee kostbaar proces. Ik ben mijn collega’s dan ook zeer dankbaar voor hun inzet!”
- Martijn Storms, Conservator Kaarten en Atlassen UBL
Catalogiseren in coronatijd
Tijdens de coronaperiode waren veel medewerkers van de UBL gedwongen grotendeels thuis te werken. Een uitgelezen kans om een groot project als ontsluiting van de Bodel Nijenhuis-collectie bij de horens te vatten. De fysieke fiches werden door medewerkers mee naar huis genomen en daar ingevoerd. Onze collega’s verzetten werkelijk bergen werk in deze weken. Met name collega Jenny de Roode verdient hierbij een bijzondere vermelding. Het afgelopen jaar zijn alle bestanden samengevoegd, gecontroleerd en verder aangevuld. Het resultaat: meer dan 16.500 nieuwe catalogusrecords! Daarmee is nu ruim 95% van de kaarten in de Bodel Nijenhuis Collectie ontsloten.
-
Carte du Mexique et de la Floride des Terres Angloises et des Isles Antilles du cours et des environs de la riviere de Mississipi [COLLBN Port 187 N 160] -
Kaart aanwijzende de verspreiding der cholera, en het aantal sterfgevallen aan deze ziekte in elk der 39 buurten van Leiden [COLLBN Port 52 N 3-5] -
Plattegrond van Wenen [COLLBN Port 120 N 122] -
Nova Totius Africae Tabula Africa [COLLBN Port 179 N 25] -
Caerte vande Bahia de Todos os Sanctos ende Vertoninghe hoe wy aldaer 't landt Taborycke leggen hebben aldaer 6 Foorten tegen 't aen Commen vande Portugiesen op Poincto Bale [COLLBN Port 191 N 80]
Het belang van beschrijven
De Bijzondere Collecties van de UBL zijn zogenaamde gebruikscollecties. Zo ook de collectie kaarten en atlassen. Om de objecten goed vindbaar te maken en in te kunnen zetten voor onderwijs en onderzoek is het cruciaal dat de ze op individueel niveau beschreven zijn. Dit betekent dat metadata over een object wordt toegevoegd aan een digitaal record, op basis van internationaal overeengekomen regels. De ontsluiting van een collectie is bovendien een voorwaarde voor digitalisering van een document. Ondanks de nu gemaakte stappen was data uit de fysieke catalogus zo nu en dan erg beperkt. In de toekomst zullen deze catalogusrecords dan ook nog verder verrijkt worden.