Rapport: Nederlandse media onvoldoende voorbereid op psychologische intimidatie China
China probeert actief kritische stemmen over het land het zwijgen op te leggen, ook in Nederland. Dat is de belangrijkste conclusie van een rapport over Chinese inmenging en intimidatie in het Nederlandse medialandschap. De media zijn hier vaak niet goed op voorbereid.
'Zorgwekkend', vindt FGGA-onderzoeker Susanne Kamerling - Associate Fellow bij ISGA -, die de inmenging onderzocht. 'Er is sprake van het gebruik van allerlei tactieken; van het verspreiden van propaganda en desinformatie tot vergaande intimidatie van journalisten en hun bronnen, op de persoon gerichte lastercampagnes, cyberinfiltratie en identiteitsfraude: in Nederland, Europa en wereldwijd.'
Diepgaande kennis vereist
De tactieken van China zijn vaak subtiel en sociaalpsychologisch van aard en om deze te kunnen herkennen en begrijpen is diepgaande kennis van het land en zijn politiek vereist, staat onder meer in het rapport dat geschreven is door onderzoekers Susanne Kamerling en Ardi Bouwers, verbonden aan het LeidenAsiaCentre (LAC) in opdracht van het China Kennis Netwerk (CKN).
Aanleiding voor het rapport is de Tweede Kamer-motie Brekelmans uit april 2023, waarin wordt verzocht om een onderzoek naar de werkcondities van Nederlandse correspondenten in China en Chinese intimidatie van, en inmenging in, de Nederlandse media.
Het rapport belicht drie hoofdgebieden:
- De werkcondities van Nederlandse correspondenten in China;
- Chinese inmenging in Nederlandstalige media;
- Chinese invloed op Chineestalige en diaspora-media in Nederland.
Aanleiding voor het rapport is de Tweede Kamer-motie Brekelmans uit april 2023
Waar China zich voornamelijk op richt? Mensenrechtenactivisten, journalisten, onderzoekers en andere kritische stemmen, diaspora-groepen zoals Oeigoeren en Tibetanen, en Chinese studenten in Nederland. Het gevolg is een 'chilling effect' waarbij deze groepen minder actief worden, overstemd raken of geheel opgeven.
China wordt gezien als een van de meest geavanceerde actoren wereldwijd op het gebied van transnationale repressie.
China richt zich onder meer op mensenrechtenactivisten, journalisten, onderzoekers en andere kritische stemmen
Redacties niet goed voorbereid
Een ander zorgwekkend aspect is de invloed van China op de Nederlandse media, waarbij redacties vaak niet goed voorbereid zijn op de sociale en psychologische dreigingen vanuit autoritaire landen. Dit blijkt niet alleen uit de ervaringen van correspondenten in China, maar ook uit de toenemende inmenging in Nederland zelf. Het rapport doet dan ook aanbevelingen aan zowel de media als de overheid.
Deze zijn onder andere gericht op het verbeteren van de bescherming van journalisten en diaspora-groepen, het versterken van kennis en samenwerking tussen media, en het tegengaan van Chinese inmenging en desinformatiecampagnes.
Specifieke voorstellen zijn onder meer:
- Ontwikkelen van (bekendheid over) protocollen voor correspondenten in autoritaire landen en zorg voor mentale ondersteuning en baanzekerheid;
- Vergroten van kennis over China, transnationale repressie en beïnvloedings-en inmengingstactieken van autoritaire landen bij Nederlandse redacties;
- Structurele samenwerking met andere media op nationaal en internationaal niveau;
- Actieve bijdrage van de Nederlandse overheid in het bestrijden van desinformatie en inmenging in de informatieomgeving, met gebruik van Europese richtlijnen zoals de Digital Services Act en de European Media Freedom Act.
Aziatische Nederlanders
Het rapport benadrukt daarnaast het belang van voorzichtigheid in de benadering van Chinese en Aziatische Nederlanders. Het is essentieel om te voorkomen dat deze groepen gestigmatiseerd of geïsoleerd raken, wat juist in het voordeel van de Chinese Partijstaat zou werken.
Het rapport ‘Chinese invloed en inmenging in het Nederlandse medialandschap’ is hier te downloaden.