Column Faculteitsbestuur: Samen vooruitkijken in donkere tijden
Om de urgentie nog maar eens te benadrukken: Onze faculteit staat voor een enorme bezuinigingsopgave. Met structureel 5 à 6 miljoen euro minder inkomsten per jaar pakken donkere wolken zich samen aan de horizon. Daar komen de onzekere gevolgen van de bezuinigingen uit Den Haag, zoals de Wet Internationalisering in Balans en de Langstudeerboete, nog bovenop. Afwachten is geen optie. Als we nu geen stevige keuzes maken, worden de problemen alleen maar groter.
Dagelijks verschijnen nu reacties op de aangekondigde plannen over de toekomst van de faculteiten Geesteswetenschappen in de landelijke kranten en op sociale media. Vooral het verdwijnen van opleidingen krijgt hierin veel aandacht. En dat is heel begrijpelijk. Onze opleidingen zijn immers niet alleen van wetenschappelijk belang maar zijn ook in maatschappelijk en cultureel opzicht van grote waarde.
Gelet op de inhoud van de mediaberichten die nu verschijnen, vinden we het belangrijk om een aantal nuances aan te brengen. Voor ons als faculteitsbestuur is het ‘zomaar’ schrappen van opleidingen niet aan de orde. Ons belangrijkste uitgangspunt is juist het behoud van onze brede, mondiale expertise. Natuurlijk snijden we liever niet in ons onderwijsportfolio, maar door de huidige financiële situatie en de manier waarop universiteiten vanuit de overheid gefinancierd worden, zullen we er niet aan ontkomen. Dit betekent dat we serieus kijken naar mogelijkheden om opleidingen samen te voegen en te verbreden waar dat inhoudelijk passend is en waar we verwachten dat verbreding ook een kracht kan zijn – naast een heel aantal andere maatregelen binnen en buiten het onderwijsdomein. De pijn van de bezuinigingen voelen we uiteindelijk allemaal. De ingrepen in het onderwijs raken alle opleidingen en instituten binnen de faculteit: ook grotere opleidingen verminderen tracks en bezuinigen op docentinzet. Daarnaast zijn binnen het faculteitsbureau bezuinigingen ingezet, terwijl het faculteitsbestuur besparingen bepleit op centrale diensten.
Adviesvraag aan opleidingsvoorzitters
Natuurlijk trekken wij ons jullie vragen en zorgen over de planvorming aan. We vinden het van belang om nogmaals te benoemen dat er nog geen besluiten zijn genomen. Mede daarom is het belangrijk dat de opleidingsvoorzitters nu alsnog hun input geven. Zijn alternatieve opties goed genoeg onderzocht? Is zorgvuldig gekeken een eerlijke verdeling van de bezuinigingen? Waarom wordt specifiek naar deze opleidingen gekeken? Elke beslissing raakt ons onderwijs en onderzoek, maar ook de mensen – jullie – die zich daar dagelijks met hart en ziel voor inzetten.
We erkennen dat we de opleidingsvoorzitters beter hadden moeten betrekken in het proces. Dat rekenen we onszelf aan. Juist daarom zijn we blij dat de opleidingsvoorzitters zich constructief inzetten en creatief met ons meedenken over de beste oplossingen voor de faculteit, ondanks de complexe en veeleisende situatie.
We hebben de opleidingsvoorzitters gevraagd een aanvullend advies te leveren dat aansluit bij het Facultair Strategisch Plan en de kaders en parameters uit de opdracht aan de Taskforce Onderwijsportfolio. Dat is zeker geen eenvoudige opgave. Het advies van de opleidingsvoorzitters moet – net als het voorgenomen plan van het faculteitsbestuur – leiden tot de benodigde besparing in de bandbreedte van 5 tot 6 miljoen euro per jaar. We hebben de opleidingsvoorzitters gevraagd daarbij rekening te houden met een aantal criteria, zoals het in stand houden van de onderwijskwaliteit, de werkdruk voor WP en OBP en het verminderen van administratieve overhead door het verminderen van het aantal labels en tracks.
Hoe nu verder?
Uiterlijk 1 december sturen de opleidingsvoorzitters hun advies naar het faculteitsbestuur. We zullen het Plan van Aanpak Perspectief 2028 zorgvuldig naast het advies van de opleidingsvoorzitters leggen en laten doorrekenen vóór het kerstreces. Ook vindt er overleg plaats met andere faculteiten in het land over de keuzes die iedere faculteit maakt. Deze inzichten wegen we mee in onze besluitvorming. In het nieuwe jaar leggen we een verder uitgewerkt plan voor aan de medezeggenschap. Pas daarna kunnen we een besluit nemen over een eventuele reorganisatie. Dit besluitvormingsproces vereist zorgvuldigheid en verloopt in meerdere stappen, zoals vastgelegd in de Reorganisatiecode. We beseffen hoe belangrijk het is om op korte termijn helderheid te bieden en hopen alle medewerkers en studenten zo snel mogelijk de antwoorden te kunnen geven op de vragen die we allemaal hebben.
Deze complexe puzzel vraagt veel van ons allemaal, en we realiseren ons hoeveel we ook vragen van de opleidingsvoorzitters. Met alle uitdagingen voor ogen kunnen we als bestuur niet anders dan in samenspraak met onze instituten, opleidingsvoorzitters, het faculteitsbureau en de medezeggenschap – en onder tijdsdruk – onze verantwoordelijkheid nemen om een verantwoorde weg vooruit te vinden. De veranderingen zijn groot en de keuzes zwaar. We hebben er vertrouwen in om in goede samenwerking de moeilijke stappen te kunnen zetten die nodig zijn om onze faculteit in deze onzekere tijden toekomstbestendig te maken.
Meer informatie
Via de webpagina Perspectief 2028 houden we je op de hoogte van alle ontwikkelingen. Daar vind je ook alle documenten en een overzicht van veelgestelde vragen. Aan de hand van de informatiebijeenkomsten bij de instituten, het faculteitsbureau en in Den Haag die momenteel gaande zijn, wordt het FAQ-overzicht geactualiseerd. Heb je een vraag of opmerking, of wil je je zorgen delen? Stuur dan een bericht naar perspectief2028@hum.leidenuniv.nl.
Het Faculteitsbestuur,
Mark Rutgers
Jeroen Touwen
Mirjam de Baar
Saskia Goedhard
Nova Verkerk