Onderzoekers: Vaak verbaal geweld en corrigerende tik in gezinnen Caribisch Nederland
Inwoners van de Nederlandse eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius zien dat (met name verbaal) geweld in gezinnen vrij gebruikelijk is. Dit blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden, de Universiteit van Curaçao en UNICEF Nederland. De onderzoekers doen aanbevelingen om dit geweld de komende jaren tegen te gaan.
Zorgelijke signalen over huiselijk geweld en kindermishandeling in Caribisch Nederland waren er al langer. ‘Nederland heeft vanuit de Verenigde Naties meerdere keren te horen gekregen dat er aandacht voor moet komen’, vertelt hoogleraar kinderrechten Ton Liefaard. Met het onderzoek, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), zijn er nu duidelijke gegevens over hoe gebruikelijk deze vormen van geweld zijn volgens de inwoners van de eilanden.
‘De resultaten zijn ook een nulmeting voor het evalueren van maatregelen die de komende jaren genomen worden’, zegt Judi Mesman, hoogleraar Maatschappelijke verantwoordelijkheid en impact. Het onderzoek sluit aan bij de ambitie van Nederland om het Verdrag van Istanbul, dat zich richt op de preventie van huiselijk geweld, in Caribisch Nederland te bekrachtigen.
Kinderen slaan
Huiselijk geweld in de vorm van verbale mishandeling komt op de eilanden zeer veel voor, blijkt uit het onderzoek. Fysieke mishandeling is minder gebruikelijk, maar nog altijd zorgelijk, vooral in partnerrelaties. Kindermishandeling in de vorm van verbale mishandeling of slaan wordt door veel mensen als normaal beschouwd. Kinderen slaan is een cultureel geaccepteerd onderdeel van disciplinering. De opvoeding is vaak zeer streng, waarbij kinderen weinig ruimte krijgen om hun mening te geven. Toch zagen de onderzoekers ook duidelijke signalen dat de normen rond de opvoeding aan het veranderen zijn en dat er draagvlak ontstaat voor geweldloze opvoeding. Dat zou goed aansluiten bij internationale verdragen over kinder- en vrouwenrechten.
Voedingsbodem voor geweld
Armoede en stress creëren een voedingsbodem voor huiselijk geweld, legt Mesman uit. ‘Op de Caribische eilanden hebben veel gezinnen moeite om het hoofd boven water te houden. De kosten van levensonderhoud zijn erg hoog, terwijl de lonen juist laag zijn. Op het moment dat er veel stressfactoren zijn in een gezin, zoals armoede, neemt het risico op huiselijk geweld toe.’
Sterke gemeenschapszin
De onderzoekers bevelen aan om de kracht van de eilandgemeenschappen te gebruiken bij het bestrijden van geweld. ‘We zien dat er op de eilanden een sterke gemeenschapszin en hechte familiebanden zijn’, vertelt Liefaard. Inwoners kunnen terugvallen op familie die voor elkaar zorgt. ‘Ons advies is om die positieve ervaringen vast te houden, terwijl wordt gekeken hoe familieleden kunnen worden ondersteund om niet-gewelddadige vormen van communicatie te hanteren, ook tussen partners en tussen ouders en hun ouders.’
Geweldloze opvoeding en gezinscommunicatie moet in lijn met internationale verdragen de norm worden, zo stellen de onderzoekers. Dit kan bereikt worden door aan te sluiten bij de al bestaande normverschuivingen die we zagen. Die verandering kan via bewustwordingscampagnes versterkt kan worden en zou in alle relevante beleidsvoering herhaald en bevestigd moeten worden. Ook raden de onderzoekers aan om te investeren in onderwijs over kinderrechten, vrouwenrechten, (gender)gelijkheid en sociale rechtvaardigheid. Hulpverlening kan toegankelijker worden, waarbij het van belang is aandacht te besteden aan vertrouwelijkheid en continuïteit die beide onder druk staan in de kleine gemeenschappen met veel migratie.
Financiële gezondheid
De onderzoekers doen ook aanbevelingen om armoede te bestrijden. ‘De prijzen in de supermarkten daar zijn erg hoog, een stuk hoger dan in Nederland. Zelfs met meerdere banen komen inwoners vaak moeilijk rond,’ zegt Mesman. Het gevolg is dat ouders weinig tijd hebben voor hun kinderen, en er spanningen ontstaan in het gezin. Door te investeren in de financiële gezondheid van de eilanden, kan geweld worden voorkomen. De onderzoekers pleiten voor meer aandacht voor opleidingsmogelijkheden en werkgelegenheid, en bevordering van budgetvaardigheden. Het sociaal minimum op de eilanden is onlangs al verhoogd. De onderzoekers raden aan om de effecten daarvan goed in de gaten te houden.
Drie verschillende eilanden
De aanbevelingen zijn gedaan met ‘oog voor de specifieke context van de eilanden’, benadrukt Liefaard. ‘Bonaire, Saba en Sint Eustatius zijn drie verschillende eilanden met een verschillende context. Daar moet je geen one size fits all-oplossingen gaan toepassen. Zeker niet vanuit een Nederlands perspectief.’ Mesman vult aan: ‘Je moet opbouwen vanuit de verschillende gemeenschappen. Belangrijk is dat iedereen daarbij aan tafel zit, niet alleen professionals maar ook moeders, vaders, kinderen, grootouders en mensen met een migratieachtergrond.’
De resultaten van het onderzoek zijn per eiland beschikbaar, met specifieke aanbevelingen om huiselijk geweld en kindermishandeling te voorkomen. De onderzoeken zijn op 4 oktober aangeboden aan de Tweede Kamer.
Tekst: Tom Janssen
Afbeelding: Pixabay