‘We moeten docentontwikkeling op de agenda blijven zetten’
Goed onderwijs is niet haalbaar zonder goede docenten. De universiteit heeft de laatste jaren verschillende stappen gezet om docenten te helpen zich verder te ontplooien. Maar vooral voor starters is meer aandacht nodig, stellen twee collega’s die zich inzetten voor docentprofessionalisering.
Marjoleine Vermeulen is senior consultant onderwijs bij het Leiden Learning & Innovation Centre (LLInC), werkt als faculteitcoördinator van FWN samen met de SEEDS Teacher Support Desk en is lid van de Werkgroep Docentontwikkeling.
Ontwikkelgesprekken
‘Op dit moment is er voor veel van onze startende docenten nog te weinig didactische ondersteuning. Ze krijgen de slides van hun voorganger en eventueel wat tips van een mentor en moeten het daar mee doen. Maar echte begeleiding is zo veel meer. Uiteindelijk behalen de meeste starters wel hun basiskwalificatie onderwijs, maar liever wil je dat iemand ook vanaf het begin wordt ondersteund op de werkvloer. Het zou mooi zijn als het docentontwikkelingsmodel de basis gaat vormen voor docentprofessionalisering binnen de universiteit, en ingebed is in een cyclus van ontwikkelgesprekken. De nieuwe GROW-gesprekken die we met elkaar voeren zijn dus zeker een positieve stap. Maar de vooruitgang moet niet stagneren.’
‘Het regelmatig bij elkaar brengen van beginnende docenten is ontzettend waardevol.’
Leren van en met elkaar
‘Uit onderzoek is gebleken dat leren van en met elkaar werkt. De Faculteit Geesteswetenschappen organiseert bijvoorbeeld intervisie- en supervisiegroepen waarbij startende docenten elke paar weken samenkomen onder leiding van een ervaren docent en onderwijscoach. Het regelmatig bij elkaar brengen van beginnende docenten is ontzettend waardevol. Mijn advies aan hen? Vráág om begeleiding en krop het niet op. En stap niet alleen naar je leidinggevende, maar vraag ook collega’s om samen te komen en over onderwijs geven in gesprek te gaan. Voor leidinggevenden zie ik de rol om bij bestuurders het belang van ondersteuning onder de aandacht te brengen en het te faciliteren.’
Investeren loont
‘Er gaan de komende jaren veel docenten met pensioen en studentenaantallen blijven groeien. Dus als onze universiteit het onderwijs een warm hart toedraagt en wil dat het excellent blijft, dan zullen we in docentprofessionalisering moeten investeren. Bovendien: de onderzoekers van de toekomst zitten nú in de collegebanken. Door onderwijs een prominentere plek te geven naast onderzoek, krijgen we docenten die meer tijd en ruimte hebben om goed onderwijs te ontwerpen en geven – en dat zal weer leiden tot betere onderzoekers. Investeren in onderwijs loont dus.’
Daan Weggemans is docent en onderzoeker aan het Institute for Security and Global Affairs. Als LTA Teaching Fellow houdt hij zich bezig met de vraag hoe de universiteit zo goed mogelijk kan investeren in de loopbaanontwikkeling van docenten.
Passie voor onderwijs
‘Ik denk dat onze universiteit de laatste jaren al goede stappen heeft gezet, onder meer door jonge docenten vaste contracten aan te bieden en te werken aan een nieuwe manier van erkennen en waarderen van onderwijsprestaties. Toch zou ik graag meer aandacht zien voor de groep niet-gepromoveerde docenten. Vaak zijn dit jonge mensen in hun eerste baan, met een grote passie voor onderwijs. , die Zij spelen een cruciale rol spelen in het geven van werkgroepen, het vervullen van mentorfuncties naar studenten toe en het zorgen voor samenhang in programma’s. Hoe kan je hen begeleiden en helpen hun vaardigheden te ontwikkelen, en tegelijkertijd iets voor hun verdere loopbaan betekenen? De academische wereld is nu vooral toegerust op het begeleiden van mensen die onderzoek willen doen. Maar mensen die willen leren lesgeven en op de lange termijn misschien een andere carrière nastreven, zouden we nog zeker meer ondersteuning kunnen bieden.’
‘Mensen die willen leren lesgeven zouden we nog zeker meer ondersteuning kunnen bieden.’
Veel mogelijkheden
‘Als je creatief bent, is er best veel mogelijk. Denk aan intervisiegroepen waarbij docenten van elkaars ervaringen leren, of docentenmiddagen waar mensen met elkaar van gedachten wisselen over thema’s als AI in het onderwijs of nieuwe didactiek. Voor studenten nodigen we regelmatig externe professionals uit om te vertellen over hun werk, dat kan voor docenten ook. En bij mijn eigen opleiding Security studies krijgen nieuwe docenten niet alleen onboarding over de inhoud van het programma, maar ook over het omgaan met lastige klassituaties. Als opleidingsbestuurder kun je tot slot vaker over detachering nadenken. Bied iemand bijvoorbeeld de mogelijkheid om één dag per week aan een andere vaardigheid te werken en zo een mooi cv op te bouwen.’
Kostbare investeringen
‘Het lastige: dit zijn vaak kostbare investeringen die je als opleiding of instituut wel moet kunnen betalen. De aankomende bezuinigingen zullen daar ook zeker niet bij helpen. Mijn doel is daarom vooral om te laten zien welke opties je eventueel makkelijker en goedkoper zou kunnen aanbieden. Maar nóg belangrijker vind ik het om docentontwikkeling op de agenda te houden. Dat is mijn grootste drijfveer.’
Onze visie op docentontwikkeling
Op het gebied van docentontwikkeling zijn aan de universiteit de afgelopen jaren verschillende initiatieven gestart. Denk bijvoorbeeld aan onderwijskwalificaties als de BKO en SKO, de Leiden Teacher’s Academy, de Teaching culture survey en de jaarlijkse onderwijsdag. Toch kan het aanbod uitgebreider, stelde de Taskforce Docentontwikkeling eind 2022 in een rapport. Het advies van de taskforce, dat ook door het College van bestuur is omarmd, bevat zes concrete speerpunten:
- Inzetten van het docentontwikkelingsmodel
- Zorgen voor een rijk en passend ontwikkelingsaanbod
- Samenwerking via docententeams en onderwijs-communities
- Experimenteren met onderwijsinnovatie
- Erkenning en waardering van onderwijsprestaties en ambities
- Stimuleren en faciliteren van docentontwikkeling vanuit bestuur en management
Voor het uitvoeren van de adviezen van de taskforce is de Werkgroep Docentontwikkeling opgericht, die bestaat uit een diverse groep collega’s van verschillende faculteiten, de teacher support desks en het bestuursbureau. Onlangs organiseerde de werkgroep een good practice-middag waar bevlogen docenten deelden hoe zij startende collega’s ondersteunen.