Wijkbewoners onderzoeken hun eigen problematiek
Het onderzoeksproject 'Countering Syndemic Vulnerability' ondersteunt gemeenschappen door een stapeling van sociale factoren en gezondheidsproblemen in kaart te brengen en aan te pakken. In de Haagse wijk Moerwijk en de Leidse wijk Stevenshof werkt dit project daarom samen met wijkbewoners en professionals.
Burgers met een lagere sociaaleconomische positie kampen vaker met een minder goede gezondheid. Dit kan leiden tot meer stress en nieuwe gezondheidsproblemen. Een opeenstapeling van sociaaleconomische en gezondheidsproblemen wordt ook wel syndemische kwetsbaarheid genoemd. Het door NWO en ZonMw gefinancierde onderzoeksproject ‘Countering Syndemic Vulnerability’ van de Health Campus Den Haag, de Universiteit Leiden, de Haagse Hogeschool en de Hogeschool Leiden wil die stapeling van problemen bestrijden door de veerkracht in gemeenschappen versterken. Projectleider Matty Crone en onderzoeker Marieke Breed leggen uit hoe.
Matty, jullie willen een ‘veerkrachtmethode’ ontwikkelen. Wat is dat?
‘Het concept komt uit Amerika. Daarbij wordt de opeenstapeling van problemen bij bewoners in een wijk als een ramp beschouwd, en op een ramp moet de hele gemeenschap zich voorbereiden. Van burgers, tot instellingen, tot beleidsmakers. Om dat te kunnen doen, moet je ten eerste weten waar de problemen precies zitten. Professionals moeten op hun beurt weten hoe ze op die problemen kunnen reageren, en hoe de verschillende instellingen het beste kunnen samenwerken. Zo ontwikkel je als gemeenschap een manier om met gestapelde problematiek om te gaan. Dat proces hopen we met ons onderzoek op te zetten. We doen dit op twee plaatsen: Moerwijk in Den Haag en de Stevenshof in Leiden.’
Marieke, jij bent in 2023 voor dit project aan de slag gegaan in Moerwijk in Den Haag. Wat heb je precies aangepakt?
‘We hanteren in ons onderzoek een mengvorm van data-analyse en participerend onderzoek. Uit een eerste analyse van data kwam al naar voren dat in Moerwijk veel alleenstaande ouders last hebben van gestapelde problematiek. We hebben een aantal van die ouders gevraagd om zelf mee te doen met ons onderzoek, als zogeheten wijkonderzoekers. Samen met hen hebben we de problematiek van alleenstaande ouders in de wijk verder uitgeplozen. Het beeld dat daaruit naar voren komt, is dat veel mensen uit deze groep negatieve ervaringen in hun eigen jeugd hebben gehad. Dat kunnen financiële problemen zijn, huiselijk geweld, partnergeweld, of stalking. Heftige verhalen.
De problemen stapelen zich gedurende hun leven verder op. Als ze breken met hun partner en opeens een ander huis nodig hebben, komen de alleenstaande ouders met een lager inkomen of al meerdere problemen dan eerder in Moerwijk terecht omdat de huren daar lager zijn of omdat ze daar met voorrang een huis krijgen toegewezen. Maar ze kennen daar weinig mensen. En ze durven ook niet goed om hulp te vragen aan instanties of hulpverleners, vaak omdat ze daarmee slechte ervaringen hebben. Zo komen ze verder vast te zitten en krijgen ze meer gezondheidsklachten dan ze al hadden, zoals last van klachten als chronische stress, spier- of gewrichtspijn of signalen van een depressie.’
De problemen onder deze groep in Moerwijk zijn nu beter in kaart gebracht. Wat is de volgende stap?
Marieke: ‘Dat is geen eenvoudige vraag. We hebben nu een goede samenwerking met de wijk onderzoekers Nu is het zaak om andere betrokkenen of instanties erbij te halen om te zien hoe ze deze mensen kunnen helpen. Maar instanties zijn juist een groep die door de ouders vaak niet wordt vertrouwd. We zijn daarom over goede vormen aan het nadenken om de samenwerking tussen bewoners en instanties te versterken. Uiteindelijk willen we dat alleenstaande ouders de ondersteuning krijgen die past bij hun wensen en problemen, om zo hun problemen te verminderen en voorkomen.’
Merken de alleenstaande ouders al iets aan impact van dit project?
Matty: ‘Er zijn nog geen concrete oplossingen voor hun mentale en fysieke problemen, daarvoor is het nog te vroeg. Maar alleenstaande ouders in de wijk weten ons te vinden en zijn ervan overtuigd geraakt dat wij echt naar hen luisteren. Dat er gewerkt wordt aan hun problemen. Ze geven aan dat dit gevoel op zichzelf al meer lucht geeft.’
Het project ‘Countering Syndemic Vulnerability’ loopt tot augustus 2026. Dit onderzoek maakt deel uit van het interdisciplinaire onderzoeksprogramma ‘Population Health Management: Living Lab The Hague’ van de Health Campus Den Haag en de Universiteit Leiden.
Bannerfoto: Hannah Busing/Unsplash
Ook onderzoek in de Leidse Stevenshof
Ook in de wijk Stevenshof in Leiden vindt onderzoek plaats binnen dit project, vooral gericht op de samenwerking tussen verschillende instanties. Hier lijkt vooral het probleem te spelen dat veel hulpverlenende instanties nog niet goed van elkaars activiteiten op de hoogte zijn. De Leidse onderzoekers kijken in deze wijk naar manieren om de samenwerking tussen de professionals, instanties en bewoners te ondersteunen, zodat stapeling van problematiek in de wijk kan worden voorkomen.