Open Science als standaard: 'Je bedrijft wetenschap niet voor jezelf'
Open Science verandert de manier waarop onderzoek wordt gedeeld en hoe wordt samengewerkt. Anna van ’t Veer won de Leo Waaijers Open Science Award voor een carrière vol Open Science activiteiten. Een teken van waardering voor Open Science aspecten die niet iedereen als eerste verwacht.
Open Science is niet alleen het delen van je data of betalen voor Open Access. In allerlei dagelijkse keuzes gaat het over het meer toegankelijk, inclusiever, en betrouwbaarder maken van de wetenschap. Je kunt bijvoorbeeld denken aan het delen van verschillende stapjes in een onderzoeksproces. ‘Zo worden die stappen transparant, kan iedereen erbij om ervan te leren of erop voort te bouwen’, legt Anna van ’t Veer uit. ‘Ook kan iedereen verschillende kanten belichten en eventuele fouten eruit halen.’ Je kunt ook denken aan andere manieren van publiceren, bijvoorbeeld in een non-profit Diamond tijdschrift waarvoor auteurs en lezers niet hoeven te betalen.
Profiel
Anna van ’t Veer is docent, onderzoeker en community manager bij de Methodologie en Statistiek afdeling binnen psychologie. Haar onderzoek en onderwijs gaan over Responsible Scholarship: wat zijn manieren om ons onderzoek te doen zodat de wetenschap zo goed mogelijk functioneert en zichzelf kan corrigeren? Voor de Open Science Community Leiden is zij community manager, en voor het nationale netwerk van Open Science Communities voorzitter van het bestuur. Voor de faculteit Sociale Wetenschappen is zij ook Open Science ambassadeur in het facultaire Academia in Motion team.
Risico’s voor carrière
Jaren geleden nam Van ’t Veer de beslissing om zich in te zetten voor Open Science. Ze nam de risico’s voor haar carrière in de wetenschap op de koop toe. ‘Ik ging niet alleen maar voor papers die geteld konden worden op mijn cv. Ik vertelde anderen over de principes en waarden achter Open Science, zette mij in voor andere manieren van publiceren en hielp collega’s met hoe ze het beste Open Science in de praktijk kunnen brengen via de Open Science Community in Leiden. Op die manier draag ik mijn steentje bij aan het verbeteren van de wetenschap.
Cultuur verandert
Eigenlijk vindt Van ’t Veer dat het woord Open op een gegeven moment weggelaten moet worden bij Open Science. ‘Het is gewoon science. Dat had het altijd al moeten zijn, want het is gemeenschappelijk goed. Je doet wetenschap niet voor jezelf. Maar we hebben een systeem met veel competitie, egoïsme, kortetermijndenken en het lijkt of het bijna niet anders kan als je binnen de wetenschap wilt blijven.’
Inmiddels ziet ze de cultuur veranderen, er is onder meer steeds meer erkenning en waardering voor degenen die zich inzetten voor Open Science. Ook ondersteunt NWO de twaalf Open Science communities in Nederland nu financieel, met het idee dat universiteiten dit op den duur overnemen. En Van ’t Veer won onlangs de Leo Waaijers Open Science Award van Universiteitsbibliotheken & Nationale Bibliotheek voor haar gedurfde, impactvolle, en inspirerende inzet voor Open Science. ‘Ik ben erg blij dat deze prijs nu bestaat. Als eerbetoon aan Leo, die zijn tijd vooruit was en de vinger op de zere plek durfde te leggen. En als nationale erkenning van wat we belangrijk vinden in de wetenschap’, zegt Van ’t Veer.
Tips om aan de slag te gaan met Open Science
Zelf aan de slag met Open Science? Van ’t Veer deelt vier tips:
- Zoek eens op of er een Diamond journal is in jouw vakgebied waar je kunt publiceren zonder kosten voor auteur of lezer (filter op ‘without fees’).
- Heb je een vraag over Open Science? Stel hem in de OSCL teams Q&A channel, zo leren we van elkaars vragen en antwoorden.
- Wil je een andere output dan een paper publiceren? Kijk eens op ResearchEquals.com, hier tref je voorbeelden van outputs van een Open Science bijeenkomst die geciteerd kunnen worden. Al voor het tweede jaar op rij wordt dit platform ondersteund door de FSW Bibliotheek & Open Access commissie.
- Teken de petitie om alternatieve manieren van publiceren een kans te geven.
- Klaar om nog meer stappen richting openheid te zetten? Zie de ‘take your next step' pagina met tips en ondersteuning in Leiden.
Tekst: Dagmar Aarts
Foto: Anna van ’t Veer krijgt de Leo Waaijers Open Science Award. Credit: Pim Rusch