Interviews met meer dan 100 ambtenaren onder Trump tonen zorgwekkend beeld
Het was lastig om ambtenaren van de eerste Trump-administratie zover te krijgen te spreken over hun ervaringen op werk, maar het lukte socioloog Jaime Lee Kucinskas. Het beeld dat daaruit is ontstaan, is volgens haar niet al te best. ‘Hoe meer ik met ze sprak, hoe meer emoties ik zag. Ze waren ontzettend in de war.’
In de week van de inauguratie van Trump sprak Jaime Lee Kucinskas over haar onderzoek in gebouw Wijnhaven in Den Haag in de Public Ethics Talks-reeks. De lezing op 22 januari was gebaseerd op Kucinskas' boek The Loyalty Trap (dat in mei 2025 verschijnt bij Columbia University Press). Het boek is gebaseerd op diepgaande interviews met ambtenaren op midden- en seniorniveau tijdens een tumultueuze eerste ambtstermijn.
Tijdens de lezing vertelde Kucinskas over hoe de ambtenaren verstrikt raakten in onoplosbare morele dilemma’s. Zij waren toegewijd aan onpartijdige publieke dienstverlening maar werden ook verwacht politieke richtlijnen te volgen. Wat was hun ervaring met het nieuwe leiderschap?
Natuurlijk zijn er ambtenaren die het nieuwe leiderschap steunen of aangeven onverschillig (20%) hierin te zijn, maar Kucinskas zag ook ambtenaren kritisch zijn, morele moed tonen en weerstand bieden, ontslag nemen (25% van de respondenten) of ‘split lives’ leven (ongeveer de helft van de respondenten).
Met split lives wordt bedoeld dat een ambtenaar op werk een ander persoon is dan thuis. Het morele conflict leidt ertoe dat privé meer tijd wordt doorgebracht met familie en vrienden, het schrijven van een boek of blog, persoonlijke verzorging, maar ook het (overmatig) drinken van wijn. Ze zag daarnaast weerstand van deze ambtenaren door middel protesten en vrijwilligerswerk.
Loyalty traps
Wat: Konden zowel de ethiek en taken van hun functie niet naleven als voldoen aan de nieuwe strenge loyaliteitsnorm die de president en enkele aangestelden nastreefden.
Wie: Bureaucraten die de schakel vormden tussen de administratie en ambtenaren bij gepolitiseerd werk.
Ervaringen van de ambtenaren:
Medewerker international affairs
‘Ze vonden iemand om te straffen. En dat had uiteraard een zeer verlammend effect op iedereen. En als ze mensen gaan aanpakken en ontslaan omdat ze met de beste intenties het werk inschatten en beoordelen, dan is dat angstaanjagend...’
Onder de Trump-regering betekende helpen soms ‘gewoon heel weinig doen, eerlijk gezegd. En dat betekent alleen doen wat noodzakelijk is, en het betekent tussendoor wachten om mensen te helpen hun mening te vormen, in plaats van je te veel op te winden over dingen. Omdat dat veiliger is.
Zij (politieke appointees) willen dingen die in directe tegenspraak met elkaar staan.’
Medewerker Environmental Protection Agency (EPA)
Toen zij een vraag stelde over een afwijkend verzoek van een administrateur van een agentschap, werd haar verteld: 'de administrateur heeft de keuze gemaakt... dat is niet aan jou', hoewel zij degene was die dergelijke verzoeken moest beoordelen.
Incidenten zoals deze kwamen vaak voor. Uiteindelijk hield ze meestal ‘haar mond dicht’ en ging akkoord. De leiding gaf tegengas en behandelde kritische stemmen als een vorm van ontrouw, terwijl ze een deel van haar bevoegdheden introkken.
'We kregen wat kritiek omdat we zogenaamd lichtzinnig ethische vragen stelden… het duurde niet lang voordat ze gewoon… een deel van mijn bevoegdheden als senior functionaris wegnamen en iemand anders de dingen lieten ondertekenen. Opmerkelijk.’
Zorgen over toekomst
Al met al is het beeld ‘depressing’, zegt Kucinskas over de gesprekken die zij voerde. ‘Ze waren ontzettend in de war’. Volgens de sociologe zijn er zorgen over de kwetsbaarheid van de Amerikaanse staat. Zodra ambtenaren vertrekken, worden ze vervangen door ‘loyalists’, wat neigt naar autoritarisme. ‘Ik hoop ook dat het boek ambtenaren in de VS minder eenzaam zal laten voelen, en dat degenen in andere landen die met vergelijkbare risico's en populistische wendingen worden geconfronteerd, bedreigingen voor de democratie serieuzer zullen nemen dan Amerikanen hebben gedaan.’
Interview
Andrei Poama, een van de medeorganisatoren van de Public Ethics Talks-serie, had een kort vervolginterview [in het Engels] met Dr. Kucinskas.
AP: What is the loyalty trap? And how do US federal civil servants fall into it?
JLK: In speaking with more then 100 federal civil servants working under the first Trump administration, I found that those caught in loyalty traps could not both fulfill the ethical duties that came with their position and uphold the new standards of loyalty sought by the president and some appointees. Public servants working in politicized areas under suspicious Trump appointees who prized loyalty to the president above the Constitution, the law, and democratic norms and values were most likely to face expectations that they transgress other professional ethical commitments and best practices to support an appointee. This is why these civil servants were most likely to face loyalty traps.
AP: What were some of the more effective strategies federal civil servants used in resisting democratic backsliding?
JLK: Some really socially skilled career civil servants, who also were committed to supporting appointed leaders, tried to maintain the structure of their offices, units and programs, and maintain high-quality teams. They did so through communication, by retaining talented staff, and trying to preserve trust and morale. Some public servants reported ethical transgressions to internal accountability channels like Inspector Generals’ offices and Congressional oversight committees. Others documented transgressions in hope they might be able to come to light later, and a select few that I spoke with shared non-classified information with the media to preserve what they thought was important work or raise attention to problematic and unethical decisions or behavior by members of the Trump administration.
AP: Is there any good news for either democracy or the administrative state coming out of your book, despite some of the more worrisome findings?
JLK: Sadly, this is not a hopeful book. It is a historical time capsule sharing civil servants’ perceptions and experiences during a period of emergent democratic backsliding, which now seems to be a precursor to Trump’s even more destructive second term. President Trump is emboldened this term and is threatening more overt political retribution and a dangerous expansion of presidential power that is weakening democratic checks and balances.
I hope the book will make civil servants in the US feel less alone, and that those in other countries facing similar risks and populist turns will take more seriously threats to democracy than Americans have. I also hope that civil servants and others will work toward building governments that are more resilient to illiberal leaders by developing structural safeguards and building communities which can face such threats together, rather presuming individual civil servants should face superiors’ unethical or poor leadership alone. Professional organizations and external advocacy groups should also be hiring lawyers and preparing to support civil servants experiencing political retaliation.
AP: This a sociology book that examines some of the stories of mid-level to high-level bureaucrats who try to resist democratic backsliding and what you call “budding autocracy”. What were some of the ethical difficulties that you had to navigate as a researcher in documenting and writing this book? And what advice would you have for someone who might want to write a book on a similar topic about Trump’s second term or about similar cases around the world?
JLK: When I began the book, like most of the civil servants I spoke with, I -- perhaps a bit naively -- did not expect Trump to lurch the United States toward authoritarianism as much as he has. In speaking with civil servants, I simply asked about their work experience, how they experienced prior presidential transitions, and how they were experiencing Trump’s presidency. As it became apparent risks of political retribution were increasing, I got an additional NIH protection, and tried to anonymize respondents as best I could by sometimes changing socio-demographic or other details about them.
With respect to the next Trump term, I think the risks are higher for potential study respondents than they were last term. I would advise those doing future research to think carefully about how they communicate electronically with potential respondents and how such communications can be tracked in order to minimize risks. I did, for example, hear about some civil servants’ phones being checked under Trump’s last term.