‘Je hoeft geen arts of psycholoog te zijn om zelfdoding bespreekbaar te maken’
Ook zonder een medisch diploma op zak kun je iets betekenen voor iemand die (misschien) suïcidale gedachten heeft. Dat benadrukken drie collega’s die een training volgden van Stichting 113 Zelfmoordpreventie. ‘Ik weet nu beter op welke signalen ik moet letten en hoe ik studenten naar de juiste hulp kan doorverwijzen.’
Hélène Tuinman, Studieadviseur bij de opleiding Bestuurskunde
‘Zelfdoding is een onderwerp waar je sowieso mee te maken krijgt als je studenten begeleidt. Maar omdat het ook een spannend onderwerp is, kan de neiging ontstaan om er van weg te willen blijven. Als professional kun je bang zijn om iets verkeerds te zeggen, of vrezen dat je mensen op gedachten brengt door het onderwerp aan te snijden. Die zorgen worden tijdens deze training echt weggenomen. Juist door de doodswens en alle moeilijkheden in het leven te laten benoemen, kun je iemand helpen. Dat was voor mij een eye-opener.
‘De trainingsdag zelf is geen loodzware bedoening: er wordt juist een fijne, veilige setting gecreëerd.’
De trainingsdag zelf is zeker geen loodzware bedoening. Er wordt vanaf het begin juist een hele fijne, veilige setting gecreëerd. De trainers van Stichting 113 hebben persoonlijk ervaring met het onderwerp en weten echt waar het om gaat. Dat maakte de training voor mij heel betekenisvol – en van hoog niveau. Bij veel cursussen en workshops blijft het vaak enkel bij theorie, als studieadviseur mis je dan de praktische toepassing. Dat we gingen oefenen met het voeren van gesprekken, heeft mijn gevoel van handelingsbekwaamheid op dit thema enorm vergroot. Als ik nu vermoed dat dit onderwerp bij een student speelt, durf ik er ook op in te gaan.’
Roswitha Kazic-Koliloedjoer, Studentenbegeleider bij het Meeting Point
‘De studenten die naar het Meeting Point komen, hebben soms hele heftige dingen meegemaakt. Maar wat moet je zeggen, als je je serieus zorgen om iemand maakt? Het fijne aan deze training is dat je die gesprekken zonder beladenheid kunt oefenen. De vraag “Denk je wel eens aan zelfmoord?” is de eerste keer echt heel pittig om te stellen, maar daarna wordt het makkelijker. Bovendien leer je dat je het onderwerp zelfdoding ook mág aansnijden. Vaak geef je de ander zo juist eerder een gevoel van opluchting, omdat ze het er met jou dus wel over mogen hebben.
‘Door het onderwerp aan te snijden, geef je de ander vaak een gevoel van opluchting.’
Als een student nu zegt “Ik zie het even niet meer zitten”, vraag ik veel makkelijker door wat diegene precies bedoelt. Negen van de tien keer gaat het dan gelukkig om deadlinestress, en blijkt dat diegene nog wel gewoon leuke dingen met vrienden doet. Ik zou deze training dus zeker aanraden. Wat twijfelende collega’s misschien nog helpt: het echte zware gesprek en de behandeling liggen nooit bij jou. Jij bent vooral degene die leert signaleren en doorverwijst naar het juiste loket, zoals de psycholoog of huisarts, zodat een student dat niet alleen hoeft te doen. En weet tot slot dat er tijdens de trainingsdag ook veel aandacht is voor hoe het met jou gaat. Voor mij voelde het echt als een veilige omgeving.’
Jelle Buijs, Vaardigheidsdocent en coach bij het Honours College FSW
‘Als coach kan ik heel vaak met studenten brainstormen over leuke dingen, zoals het trainen van studievaardigheden, of welke master ze willen doen. Maar soms gaat het minder goed met iemand, en dan is het fijn als je weet hoe je daar mee om kunt gaan.
‘We kunnen echt een verschil maken door onszelf te trainen in het stellen van moeilijke vragen.’
Ik kan me voorstellen dat mensen bij een training als deze denken: “Ik ben geen therapeut, dit valt niet binnen mijn takenpakket”. Maar volgens mij is het bij dit soort complexe maatschappelijke onderwerpen juist belangrijk dat we onszelf zien als onderdeel van een groter geheel, en daarmee van het probleem én de oplossing. We kunnen wel degelijk een verschil maken door onszelf te trainen in het stellen van moeilijke vragen. Daarvoor hoef je geen psycholoog of specialist te zijn, dat word je ook niet zomaar even tijdens deze training. Maar je leert wel om tijdens een gesprek een luisterend oor te bieden en bepaalde signalen op te pikken, zodat je kunt doorvragen en iemand naar de juiste hulp kunt doorverwijzen. Ook zo kun je een steentje bijdragen.
Zelf heb ik het gevoel dat door deze training mijn inlevingsvermogen is verbeterd en dat ik nu beter weet op welke signalen ik moet letten. De workshop zelf wordt ook gegeven door hele leuke trainers. Doordat zij praten over zelfdoding bewust normaliseren, wordt iets dat eigenlijk heel zwaar is, lichter gemaakt.’
Neem op 6 maart ook deel aan de gratis suïcidepreventietraining
In je werk, maar ook privé, kun je mensen ontmoeten die (mogelijk) gedachten hebben over zelfdoding. De gatekeeperstraining van Stichting 113 Zelfmoordpreventie leert je hoe je deze gedachten bespreekbaar maakt en de ander stimuleert om hulp te zoeken. Een gatekeeper, letterlijk ‘poortwachter’, verwijst naar de sleutelrol die je kan vervullen voor mensen die zodanig klem zitten in hun gedachten dat zij het leven niet meer zien zitten.
Op donderdag 6 maart 2025 vindt een nieuwe training plaats voor studieadviseurs, docenten en andere studentbegeleiders. De training wordt gratis aangeboden vanuit het programma Studentenwelzijn van SOZ. Meer informatie en een aanmeldlink vind je op de medewerkerswebsite. Heb je vragen? Mail dan gerust naar staffwellbeing@sea.leidenuniv.nl.
Kun je op 6 maart niet aanwezig zijn? Er vindt later dit jaar nog een Engelstalige training plaats op dinsdag 7 oktober. Je kunt je nu al aanmelden via het online formulier.
Heb jij zelf hulp nodig?
Dan kun je contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of via 113.nl. Je kunt geheel anoniem bellen of chatten.
Tekst: Evelien Flink
Banner: Priscilla Du Preez via Unsplash