Universiteit Leiden draagt unieke collectie historische objecten over aan Rijksmuseum Boerhaave
Telescooplenzen van Christiaan Huygens, apparatuur waarmee de wetten van Newton zijn aangetoond en supergeleiding is ontdekt. Zo’n drieduizend instrumenten van de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen komen definitief in handen van Rijksmuseum Boerhaave. Dinsdagmiddag 11 februari was de officiële overdracht.
De collectie is al sinds de oprichting van het museum in 1928 gedeeltelijk in bruikleen en bestaat uit wetenschappelijke en medische instrumenten en andere voorwerpen van grote historische waarde. Onder de objecten bevinden zich bijvoorbeeld de beroemde telescooplenzen van Christiaan Huygens, waarmee hij de ring om Saturnus ontdekte. Stuk voor stuk zijn ze van onschatbare waarde voor de wetenschapsgeschiedenis.
Van de wetten van Newton tot supergeleiding
Bijzonder is ook de collectie apparaten waarmee Willem Jacob ‘s Gravesande aan zijn studenten de wetten van Newton toonde. Hij zorgde voor een spectaculaire innovatie in het academisch onderwijs: het gebruik van demonstratie-experimenten. Van een meer recente datum is apparatuur uit het laboratorium van Nobelprijswinnaar Heike Kamerlingh Onnes. De natuurkundige kreeg helium vloeibaar en ontdekte supergeleiding. Met zijn fabrieksachtige aanpak legde hij de kiem voor wat nu big science heet.
Leidse natuurkundige schatten bewaard voor de toekomst
De officiële erfgoedoverdracht betekent een belangrijke mijlpaal voor zowel de universiteit als het museum. Voor de universiteit is er de zekerheid dat de historische objecten goed bewaard blijven en toegankelijk zijn voor het publiek, studenten en onderzoekers.
Sense Jan van der Molen benadrukt hoe belangrijk dat is. De wetenschappelijk directeur van het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde is trots op de geschiedenis van de Leidse natuurkunde. ‘Of het nu gaat om brieven van Einstein aan Lorentz, de apparatuur van Heike Kamerlingh Onnes of de 18e-eeuwse Leidse fles van Van Musschenbroek, toekomstige generaties moeten telkens weer de verwondering kunnen voelen die bij de natuurwetenschap hoort.’
-
Museumdirecteur Amito Haarhuis en decaan Jasper Knoester tijdens de ondertekening -
Amito Haarhuis en Jasper Knoester bekrachtigen de overeenkomst met een ferme handdruk -
V.l.n.r. Christel Schollaardt, Amito Haarhuis, Annelore Scholten, Bart de Smit (achter), Jasper Knoester en Suzanne van der Pluijm
Verrijking voor nationale erfgoed
Voor Rijksmuseum Boerhaave betekenen deze objecten een verdere verrijking van de collectie. Het is een verdieping van het verhaal dat het museum vertelt over vijf eeuwen geschiedenis van de wetenschap.
Ad Maas, conservator en bijzonder hoogleraar 'Museale aspecten van de natuurwetenschappen' over het belang van de samenwerking: ‘De Leidse universitaire wetenschap heeft een ongekend rijke historie. Zeker in de 17de en 18de eeuw behoorde de universiteit tot de wereldtop. Het is een grote verrijking voor ons nationale erfgoed dat deze natuurwetenschappelijke en medische collecties nu in handen van Rijksmuseum Boerhaave komen. Door de collectie publiekelijk te ontsluiten, belicht het museum de baanbrekende wetenschap die aan de Universiteit Leiden werd, en nog altijd wordt bedreven.’
Het museum zal betrokken zijn bij wisselende exposities waarvoor in het Gorlaeus Gebouw een speciale plek is gereserveerd. ‘Met deze exposities binnen de Universiteit Leiden willen we studenten inspireren door hen in contact te brengen met het rijke erfgoed van hun vakgebied,’ benadrukt museumdirecteur Amito Haarhuis.