Van sterrenstof tot stuifmeel: expositie verbindt werelden van planten en planeten
In een wervelende mix van wetenschap, natuur en kunst brengt de expositie Planten & Planeten beide werelden samen. De expositie is vanaf 7 februari vijf jaar lang te zien in de Oude Sterrewacht in de Hortus botanicus.
‘Dit is de perfecte plek om te laten zien dat planten en planeten bij elkaar horen’, vertelt de Leidse astronoom Frans Snik. Hij stelde de tentoonstelling samen met kunsthistoricus Meta Knol en een team van de Hortus en de Sterrewacht Leiden, het onderzoeksinstituut van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Imposante installaties over de aarde en het heelal wijzen op de verbindingen tussen sterrenkunde en biologie, en tussen wetenschap en kunst.
Plantaardig buitenaards leven
‘Planten & Planeten benadrukt de nieuwe samenwerking tussen de Hortus en de Sterrewacht’, aldus Snik. Er bestaat heel veel overlap in hoe wij naar de wereld kijken: als een ecosysteem dat een piepklein onderdeel vormt van een groot en donker heelal. De tentoonstelling gaat over leven op aarde: hoe is het ontstaan, welke levensvormen zijn er nu en hoe zien die er in de toekomst uit?’
-
De Sterrewacht en de Hortus. -
Bezoekers kunnen door een microscoop kijken. Foto Naor Scheinowitz -
Zaal 'geschiedenis van alles'. Foto Naor Scheinowitz -
Foto Rob van Es -
-
Kunstwerk LENS (2025), Jos Agasi. Foto Naor Scheinowitz
Verandering planeet
Planten spelen voor het leven op aarde een cruciale rol. De voorlopers van planten – blauwalgen - vormden miljarden jaren ook het eerste leven op aarde. Ze hebben met hun zuurstofproductie de hele planeet veranderd. Dat is ook de link naar de moderne sterrenkunde, aldus Snik. ‘In de komende decennia gaan we met nieuwe telescopen op zoek naar tekenen van buitenaards leven. Een van onze vragen is: is daar ook plantaardig leven?’ De expositie wordt op 6 februari geopend door collegevoorzitter Annetje Ottow en natuurkundige Robbert Dijkgraaf, voormalig minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Hoe kan Nederland er over honderd jaar uitzien?
Kosmische kalender
Een grote kosmische kalender vat de hele geschiedenis samen van het heelal, de aarde en de mens. Als bezoeker kun je ervaren dat de mensheid slechts een klein onderdeel is in die lange geschiedenis, aldus Snik. Rariteitenkabinetten laten fossielen en een meteoriet zien, die ouder is dan de aarde. Met microscopen kunnen bezoekers een plakje meteoriet, stuifmeel en korstmossen bestuderen. Het begrip tijd vormt een belangrijke rode draad en dat is niet toevallig. De expositie maakt deel uit van de viering van het 450-jarig bestaan van de Universiteit Leiden, met als thema De Tijd Vooruit
350.000 plantensoorten
Eén rariteitenkabinet is gewijd aan de ongeveer 350.000 plantensoorten die de aarde kent, en het biodiverse ecosysteem dat ze samen vormen. Ook te zien: bijzondere zaden en planten uit de Hortus, zoals de nog altijd levende oerplanten. De expositie blikt daarnaast nadrukkelijk vooruit: hoe kan Nederland er over honderd jaar uitzien? Bezoekers worden uitgenodigd na te denken over de keuzes die ze met het oog op de toekomst willen maken.
Kunst
Met Planten & Planeten willen de makers nieuwe verbindingen leggen tussen disciplines en genres. Snik: ‘Daarom werken we in de tentoonstelling ook veel samen met kunstenaars, die weer heel andere inzichten bieden en vragen stellen.’ Zo komen bezoekers binnen in een ruimte die een volledige metamorfose heeft ondergaan door het dynamische kunstwerk dat Jos Agasi speciaal voor de tentoonstelling maakte. Daarnaast zijn er reproducties te zien van botanische tekeningen van Maria Sybilla Merian (1647-1717) en hedendaagse botanische tekenaars. Het kleurrijke werk Plastomorph van Driessens & Verstappen toont koralen die microplastics uit zeewater absorberen.
Bezoekersinformatie
Planten & Planeten is vanaf 7 februari te zien in de Oude Sterrewacht in de Hortus. De expositie is van woensdag t/m zondag van 11:00 tot 16:00 uur gratis toegankelijk bij een bezoek aan de Hortus. Bij de tentoonstelling is een uitgebreid activiteitenprogramma met workshops, lezingen, sterrenkijkavonden en rondleidingen door de koepels van de Oude Sterrewacht. Lees meer op de site plantenenplaneten.nl