Cultuurverandering bij Archeologie: een gesprek met Breinkorf-coaches Kasper en Daniëlle
De Faculteit der Archeologie werkt aan een cultuurverandering, met als doel een sociaal veilige werkomgeving te creëren. Om deze transitie te begeleiden is het bureau Breinkorf in de arm genomen. Vanuit Breinkorf zijn onder meer coaches Kasper en Daniëlle betrokken bij het proces. Hun observaties geven inzicht in de dynamiek binnen de faculteit.
De kracht van betrokkenheid
Sinds begin februari 2025 loopt er een serie aan dialoogsessies waarin medewerkers met elkaar in gesprek gaan over hun ervaringen. De coaches van Breinkorf begeleiden deze gesprekken. Het viel Kasper al snel op dat de passie voor archeologie diepgeworteld is binnen de faculteit. ‘Mijn indruk van de mensen die ik gesproken heb, is dat ze echt hart hebben voor archeologie,’ merkt Kasper op. ‘Een cultuurtraject lijkt soms af te leiden van de inhoud van het vak. Maar omdat de faculteit de vakuitoefening faciliteert is het juist belangrijk om te zorgen dat de onderlinge samenwerking de uitoefening van het vak zo goed mogelijk ondersteunt.’
Ook Daniëlle ziet een unieke dynamiek binnen de faculteit. ‘Wat ik heel leuk vind, is dat er overal studenten rondlopen. Dat geeft een bepaalde levendigheid en creëert een inspirerende omgeving. Het vak dat hier wordt uitgeoefend, is zichtbaar in de muren en gangen. Overal kom je elementen van archeologie tegen, en dat zorgt voor verbinding.’
Samenwerking als sleutel tot verandering
Voor zowel Kasper als Daniëlle draait verandering om samenwerking. ‘Wij geloven dat verandering binnen organisaties alleen maar kan via de samenwerking in teams,’ legt Daniëlle uit. ‘Een betere flow, betere dynamiek, en ook het accepteren van spanningen die daarbij horen. Als teams beter inzicht krijgen in wat er gebeurt, kunnen ze veel effectiever functioneren.’
Kasper sluit zich daarbij aan. ‘Goede samenwerking is niet alleen de verantwoordelijkheid van een leidinggevende. Het is belangrijk dat teamleden onderzoeken welke invloed ze zelf uit kunnen oefenen op de kwaliteit van de samenwerking in plaats van die rol volledig bij de leidinggevenden neer te leggen.’
Het belang van erkenning en heling
Verandering gaat vaak gepaard met weerstand en emoties. De onderzoekscommissie die adviseerde om een facultair cultuurtraject op te starten gaf ook aan dat het essentieel is om stil te staan bij wat er de afgelopen jaren gebeurd is. De fase waar het cultuurtraject zich nu in bevindt, van januari tot de zomer van 2025, richt zich daarop. ‘In veel organisaties zie je gedoe en ruis.’ Geeft Kasper aan. ‘Maar het is belangrijk om te erkennen wat de impact hiervan is geweest. Medewerkers voelen zich soms alleen in hun ervaring, terwijl er juist kracht zit in het collectief. Door ervaringen te delen, ontstaat er erkenning en ruimte om vooruit te kijken.’
‘We brengen het naar het collectief,’ vult Daniëlle aan, ‘zodat er erkenning kan komen voor het geheel. Alleen dan kan de draai naar de toekomst worden gemaakt. En sommige mensen hebben meer tijd nodig dan anderen, de behoeftes in snelheid van dit proces liggen verschillend. Voor de een voelt het tempo prima en voor de ander gaat het te langzaam. Dat is waar we het met elkaar mee te doen hebben. Het is een proces dat we samen doorlopen en waar we alle groepen in mee te nemen hebben.’
Naar een gedeelde cultuur
In de volgende fase van het traject, in het najaar van 2025, wordt er gekeken naar de normen en waarden binnen de faculteit. ‘Binnen de universitaire wereld is er veel hiërarchie en afhankelijkheid,’ stipt Daniëlle aan. ‘Maar binnen die context hebben we met elkaar invloed op hoe we samenwerken. Wat willen jullie hierin als faculteit? Welke normen willen jullie hanteren?’
De facultaire gemeenschap moet eigenaar gemaakt worden van de normen. Kasper benadrukt het belang van dit eigenaarschap. ‘Breinkorf, als externe partij, legt geen normen op. Die moeten vanuit de faculteit zelf komen. Hoe willen jullie met elkaar omgaan? En wat vraagt dat van iedereen? Dat gesprek is belangrijker dan een vastgelegde set regels. Expliciete normen en waarden helpen bij het creëren van beweging.’
Vooruitblik
Het faculteitsbestuur zet de eerste stappen en zal voor de zomer al met de eerste sessies starten die in het teken staan van cultuurverandering. ‘Als leiders hebben zij een belangrijke rol in deze beweging,’ legt Daniëlle uit. ‘Maar de beweging komt niet alleen vanuit het bestuur. Dit traject gaat ook om de ontwikkeling van het persoonlijk leiderschap van alle deelnemers: iedereen heeft invloed op de cultuur en zal hier dus na de zomer in worden meegenomen. Het gaat over bewustwording, inzichten en vaardigheden.’
Ondertussen komen er vanuit de facultaire gemeenschap vragen over hoe de rest van het traject er precies uit gaat zien. ‘We weten niet waar we over een jaar precies staan,’ legt Kasper uit. ‘En dat is precies de bedoeling. Dit is maatwerk, geen vastomlijnd traject.’
Daniëlle knikt. ‘Het proces is even belangrijk, zo niet belangrijker dan de uitkomst. Samen bepalen we de richting en bouwen we aan een cultuur die gedragen wordt door de hele faculteit. Vanuit onze kennis en ervaring weten we natuurlijk wel de richting en de interventies die in dit proces helpen. Maar vooraf alles al uitgestippeld hebben is niet hoe zo’n traject als dit werkt. De brug bouwen we terwijl we er op lopen. En dat is een pad die ook past bij jullie als medewerkers van de Faculteit der Archeologie.’