Column Faculteitsbestuur: Een nieuwe koers
De Faculteitsraad gaf op 19 maart een positief advies op het voorstel van het faculteitsbestuur om de researchmasters African Studies en Latin American Studies op te heffen. Niet een voorstel dat we graag wilden voorleggen, maar gezien de problemen waar we voor staan, helaas wel noodzakelijk. Dat dit vragen oproept, begrijpen we. Het is immers duidelijk dat er meer nodig is om financieel gezond te worden. We nemen jullie graag mee in onze overwegingen én onze koers – als nieuw faculteitsbestuur – voor een duurzame toekomst.
Een eind- en beginpunt
De afgelopen maanden is er een hoop gebeurd. Een halfjaar geleden was ons uitgangspunt om een reeks opleidingen te beoordelen op hun rendabiliteit, met als verwachte uitkomst om een aantal opleidingen af te bouwen en te stoppen. Aan de hand van financiële doorrekeningen hebben we echter zorgvuldig gekeken naar de kosten van opleidingen bij een afgeslankt programma. Die inzichten in combinatie met een scherpe afweging van het wetenschappelijk en maatschappelijk belang, maken dat de lijst van opleidingen die verdwijnen steeds kleiner is geworden.
We beseffen heel goed: wat je opheft, krijg je niet makkelijk terug. De inbreng van opleidingsvoorzitters was in dit proces cruciaal. Hun voorstellen waren overtuigend en gaven stof tot nadenken en vooral: hun medewerking maakte alternatieven mogelijk. De veranderingen willen we natuurlijk niet tégen, maar vóór en mét de facultaire gemeenschap doorvoeren. Zo besloten we van strategie te veranderen. In plaats van opleidingen af te schaffen, richten we ons nu op het afslanken van programma’s en besparen op andere vlakken.
Maar hoe zit het dan met de research masters African en Latin American Studies? De hoge kwaliteit en waarde van deze opleidingen staan niet ter discussie, maar hun opheffing betekent niet dat een vakgebied binnen onze faculteit verdwijnt. De reguliere masterprogramma’s blijven namelijk bestaan. Ook hebben studenten dezelfde mogelijkheden na hun opleiding – ook als ze een promotietraject ambiëren.
Het voorstel om deze research masters op te heffen, markeert (met de kennis van nu) het einde van het onderzoek naar het stoppen van opleidingen. Tegelijkertijd ziet het faculteitsbestuur dit als een nieuw beginpunt: richting een flexibelere vorm van onderwijs, waarbij we wel de opleidingen - maar daarbinnen niet alle specialisaties - in stand houden (de research masters zou je ook als specialisaties kunnen zien), en wel onze brede kennis en expertise borgen binnen een samenhangend curriculum.
Richting de toekomst: actielijnen
Met de huidige inzichten verschuift onze koers naar aanpassingen binnen bestaande opleidingen om te besparen op personeelsinzet. Het faculteitsbestuur richt zich op de volgende actielijnen.
We blijven inzetten op een vakkenreductie across the board. Het gaat hierbij niet alleen om het terugbrengen van het vakkenaanbod van opleidingen met een lage instroom, maar van álle Geesteswetenschappen-opleidingen. Veel opleidingen hebben de afgelopen tijd al belangrijke stappen gezet om hun aanbod te stroomlijnen en vaker onderling de samenwerking op te zoeken om vakken gezamenlijk aan te bieden. Die lijn zetten we voort en we verwachten dat die ook nieuwe energie zal vrijmaken. We hebben speciale aandacht voor onze grootste BA-opleiding, International Studies, waar ook een proces van afslanking op gang moet komen. We zijn blij dat Joost Augusteijn die de opleiding goed kent en haar belang kan behartigen, maar ook de facultaire noden kent, bereid is daarvoor aan een plan te werken en na de zomer als interim-opleidingsvoorzitter op te treden. Daarvoor hebben we veel waardering, net als voor allen die nu met zoveel inzet en initiatief werken aan hun opleidingen.
Daarnaast nemen we het masteronderwijs onder de loep. We zijn begonnen met de bacheloropleidingen, de komende tijd hebben we ook meer aandacht voor onze masterprogramma’s. Op dit moment kunnen studenten kiezen uit een breed scala aan afstudeertracks, waarvan een aantal een lage instroom kent. We streven ernaar dat de opleidingen hier meer focus en samenhang in aanbrengen. Dit kan betekenen dat de keuzevrijheid van studenten op bepaalde punten iets beperkter wordt, maar vaak kan de expertise uit specialisaties die niet langer als zelfstandige tracks worden aangeboden op een andere manier worden geïntegreerd.
Tegelijkertijd kijken we naar andere mogelijkheden om stafinzet nog zorgvuldiger te organiseren, zoals in het minorenaanbod en het taalonderwijs.
Verder zien we mogelijkheden om te besparen door commissies samen te voegen, met als doel een slimmere inzet van tijd, middelen en ondersteuning. De kerngroep opleidingsvoorzitters werkt samen met de opleidingsdirecteuren een plan uit om dit handen en voeten te geven. Naast het verminderen van benodigde capaciteit en – uiteindelijk – kosten, verwacht het faculteitsbestuur dat clustering samenwerking en communicatie binnen de faculteit bevordert. Ook hopen we zo de vertegenwoordiging van de opleidingen op facultair niveau, die de kerngroep nu tijdelijk vervult, een meer permanente basis te geven.
Ondertussen heeft ook het Faculteitsbureau hard gewerkt aan een voorstel om, net als de faculteit als geheel, toekomstgericht de personeelsinzet én materiële kosten te verminderen. Daarvoor ligt er nu een voorstel met sturingsmaatregelen die betrekking hebben op de toekomstige dienstverlening vanuit het faculteitsbureau. Dit voorstel wordt binnenkort met diverse betrokkenen in de facultaire gemeenschap besproken.
Met deze nieuwe koers werken we toe naar een faculteit die financieel gezonder is, zonder de academische kern van onze opleidingen aan te tasten. Dat we niet langer kijken naar het opheffen van opleidingen, is misschien een opluchting. Toch willen en moeten we niet vergeten dat andere moeilijke keuzes onvermijdelijk zullen zijn in de komende periode. Daarbij blijven we ons inzetten voor goede samenwerking, met een gezamenlijke focus op de toekomst van ons onderwijs, onderzoek en de faculteit als geheel.
Het faculteitsbestuur,
Henk te Velde
Jeroen Touwen
Jos Schaeken
Saskia Goedhard
Nova Verkerk