Oefenen met AI: een chatbot voor suïcidepreventie
In de rubriek ‘Onderwijsheden’ delen Psychologiedocenten hun belangrijkste inzichten over college geven. Deze maand: Joanne Mouthaan en Anna Hudson ontwikkelen een AI-chatbot waarmee studenten hun suïcidepreventievaardigheden kunnen oefenen. ‘Het is moeilijk haalbaar om echte mensen in te schakelen, een AI-chatbot kan die rol overnemen.’
Hoe bereid je psychologiestudenten voor op het voeren van gesprekken over suïcide? Universitair hoofddocent Joanne Mouthaan en onderzoeker Anna Hudson ontwikkelden samen met landelijke experts een e-learning module die in verschillende vakken in heel Nederland gebruikt wordt en waarmee psychologen in opleiding deze belangrijke vaardigheid kunnen ontwikkelen. Om de effectiviteit van deze module te testen, bedachten ze het idee voor een AI-chatbot.
Hudson vertelt: ‘We zijn benieuwd of de e-learning de gespreksvaardigheden van studenten daadwerkelijk verbetert. Het is moeilijk om hiervoor echte mensen in te schakelen, omdat we geen onbeperkte tijd en middelen hebben en een AI-chatbot kan die rol overnemen.’ Samen met collega Maartje Schoorl ontvingen Mouthaan en Hudson een Grassroots-subsidie voor dit project.
Van theorie naar praktijk
Het testen van de effectiviteit van de e-learning module is niet de enige reden waarom een AI-chatbot een positieve impact kan hebben. Een chatbot is ook een manier waarmee psychologiestudenten hun theoretische kennis in de praktijk kunnen toepassen. ‘Een echt persoon tegenover je hebben is natuurlijk altijd de beste oefening. De meeste studenten krijgen die ervaring tijdens hun stage, maar om deze vaardigheden te trainen en herhalen, is AI een heel goede oplossing,’ vertelt Mouthaan. ‘Dat gaven studenten ook aan in de focusgroepen die we organiseerden om de e-learning te evalueren. Ze waarderen het echt wanneer ze de tijd krijgen om te oefenen omdat het hen helpt om hun vaardigheden te trainen, inzicht te krijgen in hoe ze het doen en hun eigen vooruitgang te zien.’
De ethische vraagtekens van AI
Hoewel de AI-chatbot veel mogelijkheden biedt, benadrukken de onderzoekers het belang van ethische overwegingen bij het gebruik van AI. Blijft de chatbot bijvoorbeeld binnen de grenzen van zijn rol? En wordt er verantwoord omgegaan met de gegevens die studenten aan de digitale gesprekspartner verstrekken? Mouthaan vertelt: ‘Ethiek nemen we mee in elke stap van het ontwerpproces.’ Om de effecten van de chatbot beter te begrijpen, interviewen de onderzoekers studenten over hun houding ten opzichte van chatbots in het onderwijs. Ook onderzoeken ze in gesprekken met de psychologen in opleiding welke invloed de chatbot op hen heeft gehad. Dankzij een eigen platform van de Universiteit Leiden voor het ontwikkelen van AI-chatbots blijven de gegevens van studenten altijd binnen de universiteit.
Blik op de toekomst
Inmiddels zijn de eerste stappen voor het ontwikkelen van de chatbot gezet. Hudson vertelt: ‘We hebben beschreven hoe de AI-chatbot zich zou moeten gedragen: als een patiënt met een depressie en suïcidale gedachten die voor het eerst bij een GGZ-instelling komt. Vervolgens testten we het door er mee te praten, te kijken hoe het reageerde op verschillende vragen, en hoe het reageerde op vragen die afweken van het script. Want het kan zijn dat iemand iets vreemds zegt, en dan willen we testen hoe het daarop reageert en of het in zijn rol blijft. We gebruikten dit ook om de antwoorden van de digitale gesprekspartner te verfijnen. De chatbot begon bijvoorbeeld erg snel met het praten over de suïcidale gedachten en we wilden dat wat natuurlijker maken, dus gaven we aan dat het een beetje terughoudend moest zijn.’
De mogelijke toekomst van AI-chatbots in het onderwijs is volgens Mouthaan en Hudson groot. Mouthaan vertelt: ‘Je zou meer chatbots kunnen creëren om andere vaardigheden te testen en oefenen die studenten moeten ontwikkelen. Dit is tegelijkertijd een soort proef om te zien hoe goed een chatbot werkt, wat de effecten zijn en of we het kunnen integreren in het onderwijs.’
Jouw onderwijsheid delen?
Ben je docent bij het Instituut Psychologie en wil je graag vertellen over hoe jij lesgeeft? Of wil je een inspirerende collega nomineren voor de volgende rubriek? Mail dan naar news.psy@fsw.leidenuniv.nl met onderwerp ‘Onderwijsheid’
Stuur berichtDenk jij aan zelfdoding? Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of chat op 113.nl.