Valkuilen en kansen – veel geleerd over eerlijk partnerschap tussen Leiden en Afrika
Een hele week stonden eerlijke partnerschappen en gelijkwaardige uitwisseling in Leids-Afrikaans onderwijs en onderzoek centraal. Van 17 tot en met 21 maart leerden Afrikaanse en Leidse wetenschappers met elkaar en van elkaar tijdens de werkweek Leiden/Africa Partners. ‘Dit is een geweldige tijd om internationaal samen te werken.’
Wat als het ene partnerinstituut haar deelnemende studenten allemaal tienen geeft? Wat als een van de partners opeens de samenwerking opzegt? Team RIJM – Rianne-Inge-Joeri-Musyimi – probeert gaten te schieten in het samenwerkingsplan van Team Up!.Maar ze blijken niet te verslaan.
Worst case scenario’s
Zes teams hebben in een uurtje een samenwerkingsplan geschetst voor een internationale cursus. Ze testten vervolgens hun plan door zich zo veel mogelijk worst case scenario’s voor te stellen. ‘Wat als in één van de deelnemende landen de wet verandert zodat de samenwerking moeilijker wordt?’ Team RIJM had als onderwerp ‘Steden in nood’ in gedachten. Teamlid Musyimi Mbathi die voor zijn deelname de reis vanuit zijn thuisstad Nairobi ondernam, is namelijk werkzaam in de stadsplanning. Als docent aan de universiteit, bij een denktank en voorheen ook bij de Keniaanse overheid. Zo zat in elk team een wetenschapper die daags voor de workshop uit Kenia, Nigeria of Ghana is gearriveerd.
Uniek: een hele week over fair partnerships
Maandag 17 maart was de aftrap van het weekprogramma dat Caroline Archambault en David Ehrhardt van het Leiden University College organiseerden vanuit hun Learning Mindset project. Hun partners uit Kenya, Nigeria en Ghana waren er ook bij. Archambault: ‘Het is uniek dat we een hele week stilstaan bij fair partnerships en equitable exchange, zowel in onderzoek als in onderwijs. Belangrijk is het ook: de online technologie biedt tegenwoordig zo veel kansen. Dit is een geweldige tijd om internationaal samen te werken.’
Begin speels
Alleen: hoe doe je dat op zo’n manier dat alle partners van elkaar kunnen leren en niet verzanden in allerlei misverstanden? Archambault en Ehrhardt’s antwoord: begin speels. Ze ontwikkelden daarvoor een spel als lesmethode: de Big Partnership Prize. Daarin kunnen deelnemers in heel korte tijd bijzonder veel creëren en opsteken. Elk team ‘verzegelt’ hun samenwerkingsovereenkomst met een paperclip – ze mogen er niets meer aan veranderen in de volgende spelfase.
In de arena
Team Up! kon alle worst case scenario’s die RIJM op ze afvuurde vrij gemakkelijk pareren. Hun grootste troef: een onafhankelijke adviescommissie. Die moet toezien op zaken als gelijkwaardigheid en bemiddelen bij conflicten. Team RIJM had daar niet aan gedacht, hoe mooi ze zich hun plan met samenwerkingspartners uit de hele samenleving ook hadden voorgesteld. Toen ze het in de ‘arena’-fase moesten opnemen tegen achtereenvolgens drie verschillende teams, moesten ze hun pion, die met tien punten begon, herhaaldelijk een stapje terugzetten. Fanatieke speler Mbathi deed het met tegenzin. Hij had met zijn team graag de fictieve twintig miljoen dollar gewonnen om het plan vleugels te geven. Helaas won niemand: uiteindelijk had iedereen evenveel valkuilen die tegenstanders ontdekten. We kregen snoepjes als troostprijs.
Ook LUMC en LDE haakten aan
De rest van de week kwam onder meer het zinvol onderwijzen van wicked problems aan bod, zoals klimaatverandering, armoede, gendergelijkheid, stedelijke vernieuwing en pandemieën. Ook werd er gesproken over een Afrika-Europa-netwerk voor onderwijsinnovatie en de mogelijkheden van gamification voor hoger onderwijs. Mede verzorgd door het Afrika-Studiecentrum Leiden en met deelnemers vanuit alle Leiden-Delft-Erasmus-universiteiten. Ook LUMC was betrokken bij de studieweek. Dinsdag 18 maart bood LUMC Global een programma vol verhalen over de partnerschappen in onderzoek en onderwijs die het medisch centrum heeft met Afrikaanse partners. Fair partnership is steeds het doel.
Hoe ‘doe’ je gelijkwaardigheid in de praktijk?
Terugkerende dilemma’s binnen die projecten: hoe kan een partnerschap gelijkwaardig zijn als de Europese partner altijd veel gemakkelijker aan fondsen komt? En de financier verplicht stelt het hele budget in Europa te beheren? Sascha Wanna (hoofd International Office) en Tienke Vermeiden (Projectmanager AFRICARhE) deelden praktische handvatten. Zo kun je met de gratis online Power Awareness Tool van Partos machtsverhoudingen in je samenwerking bevragen en verschuiven.
Een boek als The culture map van Erin Meyer kan problemen voorkomen als gevolg van cultuurverschillen. Wanna: ‘Wanneer je als Nederlander ter bevestiging het punt dat je maakt nog even herhaalt, ervaart je Keniaanse partner dat als kinderachtig. Een keer is te overzien, maar als dat keer op keer gebeurt, kan dat een sterke basis voor je relatie flink in de weg zitten.’
Een groeiende gemeenschap
Van complexe wereldproblemen en krimpende budgetten via studentenmotivatie en generatieve AI tot de noodzaak van kennis in een veeleisende arbeidsmarkt. Op het terras in een zonovergoten Leiden waren alle betrokkenen het erover eens: er is een wereld te winnen bij open en eerlijke samenwerking. Wil je meedoen? Caroline en David horen graag van je.
Deze week werd mogelijk gemaakt door steun van Learning Mindset, Erasmus+ ICM, LUC, African Studies Centre Leiden, LUMC, SEA.