Wat is Inclusief Onderwijs?

Inclusief onderwijs is gebaseerd op het principe dat alle studenten actief kunnen deelnemen aan het leerproces, ongeacht hun etniciteit, gender, religie, seksuele oriëntatie, beperking, leeftijd of sociaaleconomische achtergrond.

Naast het waarborgen van toegankelijkheid in het leerproces, is het bevorderen van diverse benaderingen van zowel traditionele als hedendaagse onderwerpen van groot belang.

De onderwijsgids voor inclusief onderwijs kun je gebruiken als eerste startpunt voor tips en adviezen. De onderwijsgids is gebaseerd op bestaande bronnen en best practices. Elk deel behandelt een specifiek thema met vragen, tips en bronnen, gerangschikt op volgorde van collegeontwerp en –implementatie.

Vineet Thakur

Universitair docent International Relations (Instituut voor Geschiedenis)

Inclusief onderwijs betekent voor mij continu reflecteren op mijn eigen ideeën over pedagogiek. Tot op zekere hoogte verschillen onderwijsvereisten van cursus tot cursus. Flexibiliteit is dus belangrijk. Tegelijkertijd is het belangrijk om aandacht te hebben voor de behoeftes van studenten. Als docent dien je dus bewust te zijn van je eigen blinde vlekken.

Inclusief onderwijs houdt in dat men over een groter repertoire aan instrumenten beschikt en dogma’s vermijdt – inclusief het idee dat technologie het onderwijs noodzakelijkerwijs inclusief maakt.

Dit betekent ook dat we moeten luisteren naar meer stemmen binnen de lesomgeving en verschillende stemmen van buiten naar binnen moeten halen. Uiteindelijk is het niet de taak van de docent om studenten te overtuigen van een bepaald perspectief, maar om hen te wijzen op een breder scala aan perspectieven. Tot slot heb ik geleerd dat een goede docent weet hoe ongemakkelijke stiltes in colleges te navigeren.

Mo Gordon

Docent (Centre for Linguistics)

In mijn perspectief is onderwijs inclusief wanneer iedereen gerespecteerd wordt en toegang tot leren heeft, ongeacht de achtergrond of ondersteuningsbehoefte van studenten. Het lesmateriaal dient inclusie te reflecteren: het dient onderwerpen te benaderen vanuit diverse invalshoeken die niet slechts representatief zijn voor één cultureel dominante groep.

Ik probeer een inclusieve lesomgeving te creëren waarin studenten met diverse achtergronden zich veilig kunnen voelen om deel te nemen en zich comfortabel voelen om mij te laten weten wat ik kan doen om in hun behoeftes te voorzien. Een belangrijke manier waarop ik dit doe is door te laten zien dat ik opensta voor suggesties en feedback. Ik laat mijn studenten weten dat ik mijn best doe om hun belangen te behartigen en dat zij zich vrij mogen voelen om mij te benaderen als ik hen kan helpen of mijn lessen dien aan te passen.

De Universiteit Leiden biedt diverse trainingsmogelijkheden aan die specifiek gericht zijn op inclusief onderwijs. Deze zijn essentieel in het creëren van bewustzijn en het bieden van de noodzakelijke instrumenten voor een inclusieve lesomgeving. Ik moet bekennen dat ik persoonlijk meer bewust werd van diversiteit door werkervaring, en ik leer nog steeds hoe ik een meer inclusieve docent kan zijn. Ik denk dat het laatste cruciaal is. Je dient jezelf te blijven monitoren als docent; welke impliciete vooroordelen heb ik als docent? Hoe kan ik deze aanpakken? Wat kan ik doen of zeggen zodat mijn colleges toegankelijk zijn voor een diverse groep? Ten slotte, als docenten dienen we een voorbeeldrol aan te nemen voor studenten. Daardoor is diversiteit in de werving van medewerkers van groot belang; zo kunnen studenten van diverse achtergronden en ondersteuningsbehoeftes zichzelf op die manier gerepresenteerd voelen. Als je aan mij vraagt wat nog beter gedaan kan worden, kijk dan naar een wervingsbeleid dat diversiteit faciliteert

Ondersteuning

We faciliteren het creëren en onderhouden van een inclusieve leeromgeving op verschillende manieren:

Trainingsmogelijkheden

Trainingen zijn gericht op praktische vaardigheden en bieden hands-on tools waarmee je als docent jouw onderwijs inclusiever kunt maken. Intern worden bijvoorbeeld de volgende opties aangeboden:

• BKO-module Inclusief Onderwijs
• Active Bystander
• Implicit Bias
• Interculturele competentie voor docenten en begeleiders
• Inclusive Classroom: Difficult Conversations and Situations

Daarnaast zijn er nog mogelijkheden op aanvraag (al dan niet via externe aanbieders), zoals de Inclusive Pathway training of begeleiden van studenten met diverse culturele achtergronden.  

Heb je een vraag of wil je de mogelijkheden bespreken? Neem vooral contact op.

Toegankelijkheid

30% van de studenten in het Nederlandse hoger onderwijs heeft een functiebeperking. De meest voorkomende functiebeperkingen zijn dyslexie, psychische klachten en chronische ziekten. 10% ondervindt belemmeringen door deze, veelal onzichtbare, functiebeperkingen. Op de webpagina Toegankelijk Onderwijs vind je meer informatie over wat je als docent kan doen om een student met een beperking te ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van toegankelijk lesmateriaal.

De Universiteit Leiden heeft een expertisecentrum voor studeren met een functiebeperking: het Fenestra Disability Centre. Medewerkers kunnen docenten adviseren die specifieke vragen hebben bij de begeleiding van studenten. Neem daarvoor contact op via fenestra@sea.leidenuniv.nl.

Diversity Card Game

Het 'What’s your story?' kaartspel heeft tot doel deelnemers in staat te stellen verhalen uit te wisselen met betrekking tot diversiteit, inclusie en belonging.

Subsidies

Wil je een project starten rondom diversiteit en inclusie in jouw onderwijs? Er is financiële ondersteuning aan docenten voor professionaliserings- of vernieuwingstrajecten, dit varieert van onderwijsvrijstelling en ondersteuning door een student-assistent, tot materieel budget voor bijvoorbeeld nieuw lesmateriaal. Aanvragen kunnen individueel of in groepsverband worden ingediend. Toekenning hangt af van het beschikbare budget.

• Voor kleine projecten, zoals de aanschaf van lesmateriaal of didactische hulpmiddelen, kan een verzoek voor budget tot €250 worden ingediend via divers-inclusief@hum.leidenuniv.nl.
• Voor grotere trajecten, zoals het herzien van syllabi of het organiseren van een studiedag over diversiteit en inclusie kun je een professionaliserings- of vernieuwingsbudget aanvragen. De aanvraag dient een duidelijke uitwerking van het project te bevatten, inclusief een begroting. Neem voor meer informatie contact op via divers-inclusief@hum.leidenuniv.nl. Aanvragen voor onderwijsvrijstelling dienen uiterlijk in oktober te worden ingediend om in het daaropvolgende kalenderjaar te kunnen worden toegekend en zijn afhankelijk van goedkeuring door het betrokken instituut.

Meer over D&I bij de Faculteit Geesteswetenschappen

In het dossier Diversiteit en Inclusie lees je meer over de visie van de Faculteit Geesteswetenschappen op diversiteit en inclusiviteit. Je kunt hier ook nuttige (hulp)middelen en informatie vinden over aankomende activiteiten en evenementen.