In Israël is bij een opgraving van een synagoge bij Horvat Kur een prachtige ingelegde vloer blootgelegd. In de verweerde steentjes van het gevonden mozaïek staat nog duidelijk de naam ‘El’azar’ the lezen. Leidse onderzoeker Jürgen Zangenberg was samen met een groep studenten betrokken bij de opgraving.…

De Europese Commissie heeft 10 miljoen euro vrijgemaakt voor het RadioBlocks-consortium om nieuwe technologie te ontwikkelen voor toekomstige radiotelescopen. Het consortium wordt geleid door JIVE in Dwingeloo en bestaat uit radiosterrenwachten, bedrijven en universiteiten, waaronder de Universiteit…

De Universiteit Leiden houdt op 30 mei een workshop om samenwerkingen op te starten voor een beter bestuur van de Europese textielexport. Alle stakeholders, zoals gemeenten, verenigingen van textielinzameling en sorteerders, bedrijven en consumentenverenigingen, zijn van harte welkom in Den Haag.

‘Bekijk talen in hun onderlinge samenhang’. Dat is de boodschap van professor en arabist Beatrice Gründler, die op 8 februari een eredoctoraat van de Universiteit Leiden krijgt. ‘Ik wil mensen laten zien dat de Arabische geschiedenis een duidelijk verband heeft met Europa.’

Veel mensen denken dat immigratie een negatief effect heeft op de bereidheid van burgers om hun welvaart te delen. Maar dat hoeft niet zo te zijn, ontdekte promovenda Emily Anne Wolff tijdens haar onderzoek naar dekolonisatie en migratie na de Tweede Wereldoorlog.

Lezing

Migratie, globalisering, technologische ontwikkelingen, klimaatverandering: de grote uitdagingen van onze tijd hebben allemaal invloed op onze arbeidsmarkt. Maar wat zijn die effecten? En kun je daar invloed op uitoefenen? Hoogleraar Economie Olaf van Vliet ziet het als zijn taak om te laten zien hoe…

Thijs Bosker, Universitair hoofddocent Milieuwetenschappen bij Leiden University College (LUC) en het Centrum voor Milieuwetenschappen (CML), heeft samen met 19 andere partijen een subsidie van in totaal 7 miljoen euro ontvangen voor het project PAPILLIONS. Hoofdaanvrager is het NIVA, het Noorse RIVM.…

Met een recent gepresenteerd groot onderzoek en de tentoonstelling van het Rijksmuseum, staat de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië weer volop in de belangstelling. Ook de Universiteit Leiden besteedt aandacht aan dit onderwerp. Geschiedenisstudenten Sander van der Horst en Melle van Maanen maakten…

Oekraïners zijn nazi’s en mensen uit het Westen satanisten aldus Russische propaganda. Egbert Fortuin vindt dat we de propaganda serieus moeten nemen.

Niet alleen voor het onderwijs maar ook voor de studentenwerving, zijn de afgelopen weken de laatste Corona maatregelen komen te vervallen. Waar de wervingsactiviteiten in het najaar nog gebukt gingen onder allerlei beperkingen in groepsgrootte en looproutes, verwelkomde de Campus Den Haag de afgelopen…

Hoe draag je lokaal je steentje bij aan duurzaamheid? Studenten van de Universiteit Leiden verzamelden 150 duurzame initiatieven in en om Den Haag op een overzichtelijke interactieve website. Op de site van Sustainable The Hague vind je gemakkelijk een duurzame winkel, restaurant of een vrijwilligersinitiatief…

Congres/symposium, Presentation

Duitsland gaat als eerste Europese land koloniale roofkunst permanent teruggeven. Hierdoor wordt de druk op andere landen opgevoerd om dit voorbeeld te volgen. Hoogleraar Musea, Collecties en Samenleving Pieter ter Keurs gaat in de Volkskrant in op het effect van het Duitse voorbeeld.

Dr. Henk Schulte Nordholt, verbonden aan het KITLV en het LIAS, is benoemd tot bijzonder hoogleraar Indonesische geschiedenis voor een periode van vijf jaar.

Lezing, Studium Generale

Vorige week donderdag kwamen leerlingen van een Leidse basisschool voor het project ‘Move je buurt’ op bezoek in de Hortus Botanicus. Bij dit project werken studenten op unieke wijze samen met basisschoolleerlingen: ‘De kinderen komen met ideeën en wij laten zien wat mogelijk is.’

De gasprijzen overstijgen inmiddels de 300 euro per megawattuur – een recordprijs. De energietransitie van fossiele energie (aardgas, steenkool, aardolie) naar hernieuwbare energie is dus op korte termijn wenselijk. Maar hoe krijg je een maatschappij (en haar burgers) nu zo ver om om te schakelen naar…

Al in 2030 kunnen batterijen in elektrische voertuigen wereldwijd volledig voorzien in de behoefte aan kortetermijnopslag van elektriciteit. Door ze aan te sluiten op het elektriciteitsnet kunnen ze hun opgeslagen energie leveren, waardoor de energiezekerheid verbetert en hernieuwbare technologieën…

Anne Veens is op een missie. Ze wil dat leerlingen kennis maken met antropologie, en nadenken over de waarde die het kan hebben bij de totstandkoming en uitvoering van beleid. Om dit voor elkaar te krijgen, heeft ze een lespakket ontwikkeld. Afgelopen juli draaide ze met succes de eerste pilot. ‘Veel…

Menselijke cellen beschermen hun eiwitten tegen ontvouwen en samenklonteren. Dat ontdekten biofysicus Alireza Mashaghi en zijn team na zeven jaar diepgaand onderzoek naar de vouwmechanismen van eiwitten. Met een nieuwe, baanbrekende methode slaagde het team erin om een afzonderlijk eiwit te vouwen en…

Katoen is de meest gebruikte natuurlijke vezel voor kleding. Maar hoe vervuilend zijn onze katoenen spijkerbroeken en T-shirts eigenlijk? Milieuwetenschapper Laura Scherer coördineerde een internationaal onderzoeksproject naar de impact van katoen. ‘Wat consumenten hier in Europa kopen, kan bijdragen…

Voor het eerst is in levende cellen aangetoond hoe de bacterie E. coli genen reguleert die haar helpen te overleven in een nieuwe omgeving. Dat lukte biochemicus Fatema Zahra Rashid met een door haar gefinetunede techniek. Haar onderzoek naar veranderingen in de driedimensionale chromosoomstructuur…

Veel hamburgers, steaks, kaas en heel veel eieren: Amerikanen zijn dol op hun dierlijke producten. Toch ontdekte onderzoeker Oliver Taherzadeh dat een relatief kleine groep grootverbruikers hun dieet aan hoeft te passen om een enorme milieuwinst te behalen.

Een groep astronomen heeft onder leiding van de Leidse promovendus Sebastian Zieba met behulp van de James Webb Space Telescope (JWST) ontdekt dat de rotsachtige exoplaneet TRAPPIST-1 c een dunne atmosfeer heeft. Hoewel de planeet qua grootte en temperatuur bijna identiek is aan Venus, en de verwachting…

Een vasthoudende postdoc-onderzoeker haalde hoogleraar Marc Koper over om onderzoek te doen naar de zuurstofreductie-reactie. In Kopers ogen was daar weinig interessants te halen. Maar prompt ontdekten ze een heel nieuwe manier om brandstofcellen op waterstof en zuurstof te verbeteren. Hun artikel verscheen…

‘Als je in een nieuwe omgeving rondloopt, wordt het leersysteem in de hersenen actief. Dat zorgt ervoor dat we in staat zijn beter te leren, zelfs nadat we weer in een bekende omgeving zijn teruggekeerd.’ Dat concludeert neurowetenschapper Judith Schomaker in haar recente publicatie in Neurobiology…

Het mag dan verleidelijk zijn om jezelf als student in de aanloop naar een belangrijk tentamen dagenlang op te sluiten in je kamer of in dat ene hoekje in de universiteitsbieb, verstandig is het niet, benadrukt neurowetenschapper Judith Schomaker.

We moeten afrekenen met het arrogante idee dat de huidige moderne mens superieur is ten opzichte van vroegere mensensoorten. We zijn wie we zijn mede dankzij al die eerdere voorgangers zoals neanderthalers. Dat stelt Marie Soressi, hoogleraar Hominin Diversity Archaelogy, in haar oratie op 23 mei.

Charlotte Vrendenbarg is universitair docent intellectueel eigendomsrecht (IE) aan de Universiteit Leiden. Ze is recent beëdigd als rechter-plaatsvervanger bij de rechtbank Den Haag, precies 30 jaar na de installatie van haar moeder als rechter in Breda. ‘In haar voetsporen treden was geen doel op zich,…

Zorgt een gemeenschappelijke tuin voor koele lucht en warme burenrelaties? En zorgt een extra bomenrij voor meer soortenrijkdom? Dit soort vragen staan centraal in het project COMBINED, waaraan onder andere Leidse wetenschappers en Haagse inwoners zes jaar mogen werken met 4 miljoen euro subsidie van…

Na het klimaat snijden psychologen opnieuw een groot thema aan: oorlog en vrede. Of, misschien meer: samenwerking en conflict. Want hoe welwillend we ons ook opstellen na elkaar, in relaties ligt wrijving altijd op de loer. Onderzoekers Angelo Romano en Tom Roth bieden verklaringen en praktische adv…

Planten kunnen zichzelf niet beschermen door van zich af te slaan met scherpe klauwen. Maar toch kan de plant voor hem levensgevaarlijke herbivoren afschrikken. Dat is mogelijk met geuren. Klaas Vrieling van het Instituut Biologie Leiden kwam tot de ontdekking dat evolutie een grote rol speelt om de…

Of een bacterie nuttig of schadelijk is voor een plant is nu eenvoudig en goed te voorspellen met de nieuwe software bacLIFE. Door de intuïtieve interface maakt het de geheimen van bacterie-genen veel toegankelijker. Een groep Leidse biologen presenteerde dit staaltje bioinformatica in Nature Commun…

Nanoplastics kunnen zich ophopen in harten die nog in ontwikkeling zijn. Dat blijkt uit een studie van Leidse biologen. Hun onderzoek naar kippenembryo’s werpt nieuw licht op hoe de piepkleine plastic deeltjes een gevaar vormen voor onze gezondheid.

We weten nog niet zo lang dat ook eencelligen (bacteriën en archaea) histonen hebben - eiwitten die het DNA structureren. Nu heeft de Leidse promovendus Samuel Schwab ontdekt dat de histonen in deze organismen diverser zijn dan ooit gedacht. Schwab en zijn collega’s beschrijven maar liefst zeventien…

Astronomen hebben met gegevens van de Gaia-ruimtetelescoop 55 hogesnelheidssterren ontdekt, afkomstig uit de jonge stercluster R136 in de Grote Magelhaense Wolk, een satellietstelsel van de Melkweg. Daarmee is het aantal bekende ‘wegrensterren’ in dit gebied vertienvoudigd. Het team astronomen, met…

Hij kondigde het nieuws eerder deze maand aan via een tweet: ‘Erg blij om aan te kondigen dat ik ben benoemd tot hoogleraar Global Security and Technology’. Een nadere kennismaking met Dennis Broeders (46) die vertelt waarom Institute of Security and Global Affairs (ISGA) zo goed bij hem past en wat…

De duurzaamheidskeurmerken vliegen je in de supermarkt om de oren. Voor consumenten verwarrend, maar ook boeren zien door de bomen het bos niet meer. Ze zijn enorm veel tijd kwijt aan het verkrijgen van deze keurmerken. Berent Baris onderzoekt hoe dit beter kan. Niet alleen voor boeren, maar ook voor…

Ecoloog Sebastiaan Grosscurt werd na zijn studie een succesvol natuurjournalist. Toch besloot hij zich op de wetenschap te storten. Dit jaar begon hij aan zijn PhD-onderzoek naar het stapeleffect van licht- en geluidsvervuiling op het gedrag van dieren.

Velen zagen de VN Summit of the Future als hét moment van de waarheid voor de Verenigde Naties en hun toekomstplannen voor de wereld. Joris Larik, universitair docent internationaal en EU recht, duidt de resultaten.

Ze valt op door de redelijke toon waarmee ze in praatprogramma’s de dialoog aangaat. Zonder oordeel kom je tot een open gesprek, leerde strafpleiter Natacha Harlequin in haar studententijd in Leiden. ‘Wat ik persoonlijk vind van de vermeende daad doet er niet zoveel toe.’

Jongeren beïnvloeden elkaar om meer risico te nemen, al ligt dat genuanceerder dan we vaak denken. Dat ontdekte de Leidse ontwikkelingspsycholoog Jorien van Hoorn. Bovendien blijken leeftijdsgenoten elkaar ook positief te beïnvloeden. Dat is tot nu toe onderbelicht. Promotie op 12 januari.

Voor de achtste keer organiseert Japanstudies het Artist in Residence Programme waarbij Japanse kunstenaars workshops geven aan de Universiteit Leiden. Dit jaar de eer aan Seki Izuru en het traditionele Sumi-e schilderen.

Een team met Leidse onderzoekers heeft de Ammodo Science Award gekregen om innovatief geesteswetenschappelijk onderzoek te doen naar de beleving van cultureel erfgoed.

Quantumtechnologie, statistiek en een enquête met memes: over zulk onderzoek hoor je niet elke dag. Julia Cramer (Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde) en Sanne Willems (Instituut Psychologie) onderzoeken hoe mensen tegen quantum aan kijken.

Het beeld over kindermishandeling tijdens de tweede COVID-lockdown is gelijk aan de eerste. Ook nu weer was het aantal kinderen dat slachtoffer was groter dan in een periode voor de pandemie. Ook nu weer ging het voor het grootste deel om gezinnen waarover al zorgen bestonden, maar die verergerd waren…

Er gebeurde veel het afgelopen jaar! 2023 was een bewogen jaar waarin meerdere oorlogen woedden waarover onze experts duiding konden bieden. Het was ook het jaar waarin het kabinet excuses maakte voor het slavernijverleden. Leidse geesteswetenschappers stonden aan de basis hiervan met hun onderzoek…

Lezing

Kunst en cultuur, Studium Generale