Team SAURON heeft de Group Achievement Award van de Royal Astronomical Society gewonnen voor hun uitmuntende bijdrage aan de sterrenkunde. Hun wetenschappelijke doelstelling is om de evolutie van elliptische sterrenstelsels te begrijpen door gedetailleerde observaties te maken van nabije objecten. Prof.…

Oud-promovenda van de Leidse Sterrewacht Danna Qasim sleept met haar proefschrift maar liefst twee prestigieuze prijzen binnen. Van de IAU ontvangt Qasim de IAU PhD Prize. De Astrochemistry Subdivision of the American Chemical Society (ACS) bekroond haar werk met de Outstanding Dissertation Award.

Nederlandse sterrenkundigen hebben sterke aanwijzingen gevonden dat een ver weg staande exoplaneet uit elkaar valt. Een nieuwe analyse van waarnemingen van NASA’s Kepler-satelliet laat zien dat de planeet, die in minder dan 16 uur om zijn ster draait, wordt gehuld in grote hoeveelheden stof die van…

De vele duizenden kleine hemellichamen voorbij de baan van Neptunus zijn daar mogelijk terechtgekomen door dat een ster miljarden jaren geleden langs het zonnestelsel scheerde. Dat laat de Leidse simulatie-expert Simon Portegies Zwart zien samen met zijn Duitse en Nederlandse collega’s. ‘We beantwoorden…

Vandaag zijn de eerste fullcolour beelden van de kosmos van ESA’s ruimtetelescoop Euclid gepresenteerd. Nooit eerder was een telescoop in staat om zulke haarscherpe astronomische beelden te maken van zo'n groot deel van de hemel en zo ver het diepe heelal in. De vijf beelden illustreren het volledige…

Een overzicht van awards en prijzen die in 2021 zijn toegekend aan onze medewerkers en studenten, maar ook bijzondere benoemingen aan de Universiteit Leiden en andere instellingen.

Projecten van negen wetenschappers van de Universiteit Leiden hebben financiering ontvangen uit het nieuwe NWO Science Diplomacy Fund. Het gaat om wetenschappelijke activiteiten die de betrekkingen tussen Nederland en een of meer andere landen bevorderen.

De afdeling Astronomy & Society pioniert in de wetenschap: ze hebben hun afgewezen onderzoeksvoorstellen gedeeld met de wetenschappelijke community. ‘We hebben er ontzettend hard aan gewerkt. Hopelijk kunnen anderen nu profiteren van ons werk, en wie weet levert dit nieuwe samenwerkingen op,’ zegt groepshoofd…

Hoogleraar Ewine van Dishoeck heeft met een internationaal team van collega's een overzichtsartikel geschreven over alles wat we dankzij ruimtetelescoop Herschel weten over water in de interstellaire ruimte. Het artikel in het vakblad Astronomy & Astrophysics zet bestaande kennis op een rij en bevat…

Het is de grootste database voor ruimte-ijs ooit: De Leiden Ice Database for Astrochemistry: LIDA. LIDA is gemaakt door astrofysici van de Leidse Sterrewacht en omvat niet alleen honderden meetgegevens, maar ook programma’s om astronomische waarnemingen te onderzoeken en nieuwe metingen met de James…

Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie Jelle Kaastra, heeft een nieuwe verklaring gevonden voor röntgenstraling in clusters van sterrenstelsels. Deze röntgenstralen kunnen ontstaan als koud waterstofgas botst op hete zwavel-ionen en zo elektrische lading overdraagt. Eerder werden de…

Een Europees team van astronomen heeft het grootste stellaire zwarte gat van de Melkweg ontdekt. Het is ruim dertig keer zo zwaar als de onze zon en bevindt zich in het sterrenbeeld Arend op zo'n tweeduizend lichtjaar van de aarde. De sterrenkundigen ontdekten het zwarte gat bij toeval toen ze de vierde…

Sterrenkundigen onder leiding van John Tobin hebben dankzij nieuwe waarnemingen, verricht met de Amerikaanse Very Large Array-radiotelescoop (VLA), meer inzicht verkregen in het geboorteproces van meervoudige sterren.

Een internationaal team van astronomen onder leiding van de Leidse promovenda Leah Morabito heeft met de LOFAR-radiotelescoop de grootste koolstofatomen buiten onze Melkweg ontdekt. Astronomen kunnen nu bepalen hoe koud en compact het gas rond deze atomen is. Dit gas heeft invloed op stervorming en…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft de allereerste opname gemaakt van een jonge, zonachtige ster met twee reuzenplaneten. Tot nu toe hadden astronomen bij een ster die vergelijkbaar is met de zon nooit meer dan één planeet rechtstreeks waargenomen. De sterrenkundigen…

De jaarlijkse Oortlezing, ter herinnering aan de befaamde Nederlandse sterrenkundige, wordt georganiseerd door de Stichting Het Jan Hendrik Oort Fonds en de Sterrewacht Leiden. De lezing belicht een actueel sterrenkundig onderwerp en is bedoeld voor een breed publiek met interesse in de astronomie.…

De Internationale Dag van het Licht (IDL) viert de alomtegenwoordige rol van licht in ons leven. Van Argentinië tot Zuid-Afrika, Japan en Pakistan, op 16 mei hebben op alle continenten verschillende evenementen plaatsgevonden. De dag is een focuspunt voor mensen over de hele wereld om zich te verbinden…

SRON Nederlands Instituut voor ruimteonderzoek gaat verhuizen. In 2021 zal de Utrechtse vestiging van het instituut zich vestigen in Zuid-Holland. Leids hoogleraar Paul van der Werf ziet de verhuizing als een grote verrijking: ‘Het wordt allemaal veel gemakkelijker als SRON hier straks op het parkeerterrein…

Ons zonnestelsel ontstond waarschijnlijk op dezelfde manier als de meeste andere planetenstelsels bij ons in de buurt. Dat blijkt uit Duits-Oostenrijks-Nederlands onderzoek aan meer dan 870 planeetvormende schijven in de Orionwolk A. De vijf onderzoekers, onder wie drie van de Leidse Sterrewacht, publiceren…

IAU astroEDU, een platform voor peer-reviewed, vrij toegankelijk sterrenkundig lesmateriaal dat is opgezet door de Leidse Sterrewacht, is beloond voor haar educatieve waarde met een prijs van Scientix - het Europese netwerk van wetenschapseducatie. De prijs werd uitgereikt voor het lesmateriaal Star…

Wetenschappers onder leiding van Leids astronoom Sebastiaan Haffert hebben een afbeelding gemaakt van twee planeten die als een stofzuiger een spoor trekken in de planeetvormende schijf rond een jonge ster. Het is pas het tweede keer dat het gelukt is een meervoudig exoplaneetsysteem direct te fotog…

Hoe ontstaan sterren en sterrenstelsels? Wat is donkere materie? Om deze en andere vragen te beantwoorden zijn steeds grotere telescopen nodig. Om die te realiseren is internationale samenwerking nodig. Deel uit een serie over de impact van samenwerking.

Maar liefst zeven eerstejaarsstudenten van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen zijn als jonge talenten in de prijzen gevallen. Daarnaast lauwerde de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen ook drie masterstudenten en een Sterrenkundeproject tijdens een bruisende uitreikingsmiddag…

Astronoom Adrian Hamers heeft uit handen van Marjan Hammersma, secretaris-generaal van het ministerie van OCW, de Christiaan Huygens wetenschapsprijs voor ruimtewetenschappen ontvangen. Hamers krijgt de prijs voor het onderzoek waarop hij in 2016 is gepromoveerd aan de Sterrewacht Leiden.

Astronomen uit Leiden en Groningen hebben ontdekt dat ijs in de ruimte veel poreuzer kan zijn dan tot nu toe werd gedacht. Dat heeft gevolgen voor de efficiëntie waarmee complexe moleculen kunnen ontstaan. Het onderzoeksresultaat is vandaag gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics.

Voor het eerst is het gelukt de driedimensionale beweging van individuele sterren in een sterrenstelsel buiten de Melkweg te meten. Een Gronings-Leidse onderzoek geeft een inkijkje in de verdeling van de donkere materie die het stelsel domineert. Ze publiceren hun bevindingen op 27 november in Nature…

Een internationaal team van wetenschappers waaronder de Leidse Joseph Callingham heeft met behulp van radiotelescopen negentien rode dwergsterren ontdekt die onverwacht radiogolven uitzenden. De uitbarstingen ontstaan mogelijk door interactie met exoplaneten. De resultaten van het onderzoek staan in…

Voor het eerst is de massa van een net gevormde exoplaneet bepaald. Sterrenkundigen van de Universiteit Leiden gebruikten hiervoor waarnemingen van Hipparcos, een satelliet die al meer dan 25 jaar buiten werking is, in combinatie met diens huidige hypermoderne opvolger Gaia.

De Fritz Zwicky-prijs 2022 voor astrofysica & kosmologie is toegekend aan Prof. Ewine F. van Dishoeck voor haar baanbrekende, decennialange werk in de astrochemie en moleculaire spectroscopie, en voor haar leiderschap binnen de astronomische gemeenschap. De toekenning van de prijzen is vandaag bekendgemaakt…

Een team van voornamelijk Leidse astronomen heeft de grootste deeltjesversneller in het heelal ontdekt. Zij ontdekten dat bij een frontale botsing van vier gigantische clusters van sterrenstelsels deeltjes versneld worden tot zeer hoge energieën. De energieën zijn meer dan een miljoen maal hoger dan…

Met nieuwe algoritmen en supercomputers is het gelukt om een haarscherpe radiokaart van het heelal te maken. Nu kunnen sterrenkundigen radiostralen van sterrenstelsels veel preciezer bekijken. Dat publiceerden de Leidse promovendus Frits Sweijen en collega's in Nature Astronomy.

Deelnemers van het Universe Awareness-netwerk uit 28 landen begonnen op 26 maart in de Oude Sterrewacht aan de workshop rond de vraaq: hoe breng je jonge kinderen overal ter wereld in aanraking met de sterrenkunde? De Leidse sterrenkundige George Miley, initiatiefnemer van het netwerk, kreeg een koninklijke…

Ons zonnestelsel heeft in zijn beginjaren mogelijk flink te lijden gehad van een ster die vlakbij explodeerde. Dat concludeert een Nederlands-Hongaars onderzoeksteam onder leiding van Simon Portegies Zwart op basis van gedetailleerde computerberekeningen. Het scenario zou verscheidene lastig te duiden…

Astronomen van de Universiteit Leiden hebben de eerste planeten ontdekt met een nieuw instrument: de planetenjager MASCARA. Het aan de Sterrewacht Leiden ontwikkelde instrument zoekt speciaal naar planeetovergangen rond de helderste sterren aan de hemel, waar verrassend genoeg nog nauwelijks eerder…

Minutieuze analyses van honderden fotografische platen van de ster J1407 tussen 1890 en 2007 tonen geen sterverduisteringen. Robin Mentel, masterstudent aan de Universiteit Leiden, kon geen verduisteringen ontdekken van de ster J1407 door J1407b, een planeet met mogelijke reuzenringen. Er kunnen overigens…

Hoe mooi zou het zijn om kunst, technologie en wetenschap in te zetten bij het herstel van Oekraïne? Jonge Oekraïners die in Polen verblijven, kunnen onder begeleiding creatieve programma's ontwikkelen om in Oekraïne te implementeren. Leidse astronomen Pedro Russo en Kateryna Frantseva werken mee aan…

De kleur en helderheid van meer dan 1,3 miljard sterren, maar ook hun 3D-posities, en 2D-bewegingen. Dat is de inhoud van de tweede dataset van de ‘one billion starmapper’ Gaia, die Europees ruimteagentschap ESA op 25 april opende.

Op 7 juli opende de eerste vestiging van het Open Science Centre-netwerk in het Portugese Figueira de Castelo Rodrigo. Een minister en een staatssecretaris inaugureerden het platform, een samenwerkingsproject tussen Universiteit Leiden en de gemeente van Figueira de Castelo Rodrigo.

Het Nederlandse SPEX-instrument betekent een doorbraak in het nauwkeurig meten van fijnstofeigenschappen. Dit concludeert de Leidse sterrenkundige Gerard van Harten in zijn proefschrift dat hij op 8 december verdedigt.

In een virtuele windtunnel hebben Nederlandse astronomen planeetvormende gasschijven laten kantelen en krimpen. Het onderzoek kan helpen een verklaring te vinden voor de gekantelde planeetbanen in ons eigen zonnestelsel.

Lezing, Oort lecture

Ben je in het bezit van een onderwijsbevoegdheid? Dan kom je in aanmerking voor vrijstellingen voor educatieve vakken. Dit leidt doorgaans tot een verkort traject van de lerarenopleiding.

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van Ardjan Sturm van de Sterrewacht heeft voor het eerst een tweedimensionale inventaris gemaakt van ijs in een planeetvormende schijf van stof en gas rond een jonge ster. Ze deden dat met de James Webb-ruimtetelescoop. De onderzoekers, onder…

Een nieuwe manier om het licht van verre planeten te analyseren zou ons bewijs kunnen leveren van buitenaardse planten, schrijft astronomie-auteur Colin Stuart in de New Scientist. In zijn artikel beschrijft hij het werk van de groep van de Leidse astronoom Rob van Holstein. Dit team detecteerde afgelopen…

Een internationaal team van astronomen heeft de meest gevoelige beelden van het heelal gepubliceerd die ooit op lage radiofrequenties zijn verkregen. Ze zijn gemaakt met de international Low Frequency Array (LOFAR). ‘LOFAR heeft het unieke vermogen om hemelopnamen van hoge kwaliteit te maken op metergolflengten’,…

Alle kometen delen mogelijk hun geboorteplaats, stelt nieuw onderzoek. Voor het eerst ooit heeft astronoom Christian Eistrup chemische modellen toegepast op veertien bekende kometen, waarbij hij tot zijn verrassing een duidelijk patroon vond. Zijn publicatie is geaccepteerd in het blad Astronomy & A…