De nieuwste sterrendatabase van ruimtetelescoop Gaia toont onder andere het samenkomen en uiteengaan van de Magelhaense wolken en de versnelling van onze zon in haar beweging door de Melkweg. Verder zijn nu van alle 330.000 sterren die zich binnen 325 lichtjaar van de aarde bevinden veel meer gegevens…

Micro-organismen die tijdelijk ‘in slaap vallen’ spelen een belangrijke rol bij de evolutie en het voortbestaan van de populatie waar ze deel van uitmaken. Wiskundige Shubhamoy Nandan deed onderzoek naar die ‘sluimerstand’ bij micro-organismen op basis van een vernieuwend wiskundig model.

De manier waarop traditioneel levende jagers-verzamelaars knollen roosteren, kan nieuw licht werpen op hoe prehistorisch mensen mogelijk dit voedsel bereidden. Archeologe Stephanie Schnorr onderzocht de bereidingscultuur van de Hadza uit Tanzania.

‘Werken in Leiden is een droom die uitkomt.’ Ákos Kovács studeerde in zijn geboorteland Hongarije en werkte in Duitsland, Denemarken en Groningen. Sinds september is hij hoogleraar Microbioom-ecologie bij het Instituut Biologie Leiden en hij werkt meteen volop met collega’s samen om ontdekkingen te…

Een internationaal team van astronomen heeft een zware cluster met rode, volwassen sterrenstelsels gevonden in het vroege heelal. Hij bevindt zich op een afstand van 10,5 miljard lichtjaar van de aarde en is daarmee de verst verwijderde rode cluster dat ooit is waargenomen.

Complexe moleculen, waaronder de bouwstenen van het leven, ontstaan in laagjes ijs op ultrakoude stofdeeltjes (-260 oC) in de ijle ruimte tussen en rondom sterren. Om deze processen goed te begrijpen gaan Leidse sterrenkundigen een unieke opstelling ‘CRYOPAD’ voorzien van nieuwe en betere meetapparatuur.…

Het idee dat moderne mensen Neanderthalers verdrongen doordat ze beter beschermd waren tegen gifstoffen uit rook, ligt onder vuur. Een eerdere studie die dit suggereerde, wordt nu weerlegd door genetisch onderzoek van wetenschappers uit Leiden en Wageningen. Het is op 24 november gepubliceerd in Molecular…

De jaarlijkse Oortlezing, ter herinnering aan de befaamde Nederlandse sterrenkundige, wordt georganiseerd door de Stichting Het Jan Hendrik Oort Fonds en de Sterrewacht Leiden. De lezing belicht een actueel sterrenkundig onderwerp en is bedoeld voor een breed publiek met interesse in de astronomie.…

Op een miljard lichtjaar van de aarde is een gigantisch radiobrug ontdekt die twee clusters van sterrenstelsels verbindt. Uit de gloed van deze brug zijn magnetische velden waarneembaar. Dat ontdekten astronomen, waaronder Huub Röttgering en Reinout van Weeren van de Sterrewacht Leiden, met behulp…

Erik Danen en zijn collega-onderzoekers van het Leiden-Academic Centre for Drug Research publiceerden in Science Signaling over nieuwe inzichten in de ‘zelfmoord’ van cellen met onherstelbaar beschadigd DNA. Die inzichten kunnen antwoord geven op de vraag waarom kankercellen het menselijk afweermechanisme…

Op 2 november werd de LUF Internationaal StudieFonds prijs (LISF-prijs) uitgereikt. Deze prijs voor het beste verslag van studie, stage of onderzoek in het buitenland ging dit jaar naar Cosmopolis student Guanmian Xu. Volgens de jury geeft hij blijk van een

Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) hebben ontdekt hoe malariaparasieten ontkomen aan het afweersysteem van muggen. Het zogenoemde QC-enzym verandert eiwitten aan de buitenkant van de malariaparasiet op zo’n manier dat de afweercellen de parasiet niet meer kunnen herkennen.…

Leidse onderzoekers Remko Offringa, Salma Balazadeh en Frederic Lens hebben een NWO-XL beurs ontvangen (2,5 millioen euro). Samen met onderzoekers in Wageningen en Groningen zullen ze bekijken hoe de verhouting van planten ontstaat. De groep zal van plant tot molecuul onderzoeken welke genen betrokken…

In de tropische regenwouden van Zuidoost-Azië is de zuurzakfamilie (Annonaceae) te vinden. Het geslacht Uvaria maakt hier deel van uit, maar is nog niet 100 procent juist in kaart gebracht. Daar gaat Annas Rabbani zich de komende vier jaar als promovendus over buigen bij de Hortus botanicus Leiden.

De Duitse wiskundige Andreas Greven is de Kloostermanhoogleraar 2020 aan het Mathematisch Instituut in Leiden. Hij hield de Kloosterman-lezing op 6 februari en zal in de komende weken nog drie verdiepende lezingen geven. ‘Ik kijk echt uit naar deze maand.’

Al zolang wij mensen bestaan, geven we verhalen aan elkaar door. Maar hoe verandert zo’n verhaal nu bij elke persoon die het vertelt? Welke elementen blijven overeind, en wat wordt vergeten? Max van Duijn en Tessa Verhoef gaan dat onderzoeken tijdens muziekfestival Lowlands, met hun experiment Lowlands…

Lisa Becking, Gerbrand van der Heden-van Noort en Freek Vonk hebben ieder een Rubicon subsidie binnengesleept. NWO honoreerde 29 pas gepromoveerde onderzoekers, in totaal waren er 240 aanvragen. Met Rubicon geeft NWO pas gepromoveerde wetenschappers de kans om onderzoekservaring op te doen aan internationaal…

‘Ik had niet verwacht dat ik de beurs zou ontvangen, maar het biedt wel ruimte voor een heel gaaf onderzoek,’ vertelt Michelle Spierings. De onderzoeker van het Instituut Biologie Leiden (IBL) heeft een Veni-beurs toegekend gekregen van wetenschapsfinancier NWO, voor maximaal 280.000 euro.

Het gaat niet goed met de biodiversiteit in Nederland. Hoogleraar Natuurlijk Kapitaal Koos Biesmeijer combineert onderzoek met praktische adviezen: van het vergroenen van industrieterreinen tot oplossingen die geïnspireerd zijn op de hightech-natuur. Oratie op 9 maart.

De vakconferentie ICT.OPEN had maar liefst vijf Leidse hoogtepunten. Zo won promovenda Anna Louise Latour de pitchprijs van 500 euro en won promovenda Can Wang de tweede prijs in de Commit2Data postercompetitie. Daarnaast gaf Hoogleraar Holger Hoos de keynote lezing op de eerste dag en pitchte Suzan…

Voor het eerst is de massa van een net gevormde exoplaneet bepaald. Sterrenkundigen van de Universiteit Leiden gebruikten hiervoor waarnemingen van Hipparcos, een satelliet die al meer dan 25 jaar buiten werking is, in combinatie met diens huidige hypermoderne opvolger Gaia.

Een tropisch vlindertje past zich aan aan zijn omgeving en creëert zo betere overlevingskansen. Dit wordt veroorzaakt door hormoonsignalen, die informatie over de temperatuur doorgeven aan weefsels van de vlinder. Bioloog Ana Rita Mateus laat zien hoe een complex samenspel van omgeving, fysiologie…

Ze verliet Leiden na haar PhD en keert nu, 14 jaar later, terug als hoogleraar Extragalactische sterrenkunde. Mariska Kriek onderzoekt hoe sterrenstelsels ontstaan en evolueren. Én ze wacht met smart op de lancering van de nieuwe James Webb-telescoop: ‘Het coolste wat we gaan vinden, zijn dingen waar…

Op 8 juli verwelkomde de Leidse Sterrewacht acht bachelor studenten van de Beijing Normal University voor de BNU Astronomie Summer School. In twee weken tijd volgenden de Summer School-studenten een interactief programma over computationele astrofysica. ‘Het verbaast me hoeveel je kunt leren in twee…

Wetenschap en maatschappij ontmoeten elkaar in de Leidse Nacht van Kunst & Kennis op 20 september. Maatschappelijke organisaties stellen alvast prikkelende vragen aan onze topsprekers. Een bezoeker van Naturalis heeft een vraag voor Menno Schilthuizen, hoogleraar Evolutiebiologie.

Leeuwen in West- en Centraal-Afrika vormen een unieke groep, die relatief weinig verwant is met leeuwen in Oost en zuidelijk Afrika. Biologen van de Universiteit Leiden bevestigen dit in een artikel gepubliceerd in Scientific Reports.

Natuurkundige John van Noort en taalkundige Marian Klamer hebben van NWO een Vici toegekend gekregen. Met deze subsidie van anderhalf miljoen kunnen ze een eigen onderzoeksgroep opzetten en promovendi aanstellen. Scheikundige Huib Ovaa en farmacoloog Jos Jonkers (werkzaam bij het NKI) hebben ook een…

Ook hele chaotische bewegingen van sterren zijn nauwkeurig te berekenen. Een team astronomen, onder wie Leidse onderzoekers, zijn erin geslaagd chaotische systemen nauwkeurig door te rekenen. Hiermee tonen zij aan dat alle subtiliteiten zijn te doorgronden, ook al is een systeem van sterren chaotisch.…

Dit jaar selecteert de Europese ruimtevaartorganisatie ESA de wetenschapsgebieden voor de komende twee grote ruimtemissies. Als een van de onderwerpen gravitatiestraling wordt, willen Nederlandse astronomen en fysici via een nieuw samenwerkingsverband lid worden van het Europese eLISA-consortium, en…

Alle superzware centrale zwarte gaten in sterrenstelsels blijken periodes te hebben dat ze materie uit hun nabije omgeving verorberen. Maar verder houden de overeenkomsten wel zo'n beetje op. Dat blijkt uit onderzoek van sterrenkundigen uit Groningen, Manchester, Leiden en Pretoria. Ze onderzochten…

Oogst na oogst binnenhalen van rijstveld, zonder nieuwe rijstplanten te zetten? Door een ontdekking komt dit scenario misschien wel dichterbij. Leidse wetenschappers hebben een gen ontdekt waarmee ze eenjarige planten na het bloeien opnieuw laten groeien, in plaats van dat de planten sterven. Publicatie…

Het is het achtste jaar op rij dat de Faculteit Archeologie in de top tien van archeologische instituten wereldwijd staat. De QS World University Rankings by Subject kijkt naar criteria als academische reputatie en citatieratio's.

Zijn om elkaar heen draaiende zwarte gaten langzaam naar elkaar toegedreven? Of zijn ze bij elkaar in de buurt ontstaan? Leids astronoom Simon Portegies Zwart berekende samen met twee Amsterdamse collega's dat het tweede scenario behoorlijk waarschijnlijk is.

Hoe kan het dat vlinders van dezelfde vlindersoort verschillende patronen op hun vleugels hebben? Volgens onderzoekers Ben Wielstra en Emma Berdan, van het Institute of Biology Leiden (IBL), ligt het antwoord bij supergenen. Dit zijn stukken van een chromosoom met daarin veel genen die sterk aan elkaar…

Astronoom Alexander Mushtukov, momenteel werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam, ontvangt een Veni grant van 250.000 euro die hij in Leiden gaat besteden. Onder supervisie van Simon Portegies Zwart zal Mushtukov geavanceerde stimulaties gebruiken om de onbekende fysica in extreem heldere neutronensterren…

Sterrenkundige Yamila Miguel wil meer te weten komen over de atmosfeer en binnenkant van reuzeplaneten. Met een ERC Consolidator Grant van 2 miljoen euro gaat ze reuzenplaneten binnen en buiten ons zonnestelsel bestuderen. 'We willen meer weten over het ontstaan van zonnestelsels, hoe planeten zich…

Filosofie-alumna Naomi Rebekka Boekwijt keert 20 juni terug naar de universiteit. Ze presenteert in Plexus haar nieuwste roman' Stemmen'. ‘Ik wilde laten zien dat het anders kan in de psychiatrische zorg.’

Op 11 november organiseerde de bacheloropleiding Molecular Science and Technology een corona-proof diploma-uitreiking met een bijzondere afstudeerder: de 18-jarige Ruard van Workum. Al van jongs af aan ontwikkelde Ruard een passie voor scheikunde. Hij begon op 15-jarige leeftijd met de opleiding Molecular…

De onlangs afgestudeerde biologiestudente Julia López Delgado is één van de winnaars van de Hollandsche Maatschappij Prijzen voor Jong Talent 2019. Ze ontving haar prijs tijdens een feestelijke ceremonie op 25 november in Haarlem.

Spinozapremiewinnaars Naomi Ellemers, Ineke Sluiter, Marijn Franx (Leiden) en Piet Gros (Utrecht) maakten op maandag 27 september 2010 bekend wat ze met hun premie van € 2,5 miljoen gaan doen. Dat gebeurde in Den Haag bij de officiële uitreiking door demissionair staatssecretaris van OCW, Marja van…

Hoe beïnvloeden toekomstige technologische ontwikkelingen ons dagelijks leven? Die vraag staat centraal tijdens het congres Brave New World op 2 en 3 november.

De Leidse hoogleraar astronomie Mike Garrett zoekt naar tekenen van buitenaardse intelligentie. In zijn Kaiser Lentelezing op 23 april zet hij uiteen hoe ver de wetenschap op dit punt is.

The logic seems inescapable indeed. The bigger the population, the higher the probability it contains an Einstein. Hence, bigger populations are more likely to develop complex culture.

Vier onderzoekers van Universiteit Leiden krijgen Open Competitie-subsidies van de NWO in het domein Exacte en Natuurwetenschappen. Het gaat onder andere om onderzoek naar afweercellen in tumoren, antibioticaresistentie en magnetische halfgeleiders.

Geluiden van menselijke activiteit in en rond de oceanen hebben impact op mariene soorten en ecosystemen via verandering van het akoestische klimaat onderwater. Hans Slabbekoorn van het Instituut Biologie Leiden pleit voor technische oplossingen om de geluidsoverlast te verminderen. Science review paper…

De Leidse biologen Freek Vonk en Michael Richardson zijn erin geslaagd om de eerste twee slangengenomen te ontrafelen, dat van de koningscobra en de tijgerpython. Zij publiceerden 2 december hun bevindingen in twee artikelen in het toonaangevend blad PNAS.

Volgens Peter Bos - gespecialiseerd in het zorggedrag van ouders - roepen kinderen vaker om hun moeder dan om hun vader, omdat ze weten dat ze bij haar meer kans maken op een snelle zorgzame respons.

Ons zonnestelsel ontstond waarschijnlijk op dezelfde manier als de meeste andere planetenstelsels bij ons in de buurt. Dat blijkt uit Duits-Oostenrijks-Nederlands onderzoek aan meer dan 870 planeetvormende schijven in de Orionwolk A. De vijf onderzoekers, onder wie drie van de Leidse Sterrewacht, publiceren…

Botresten van duizenden jaren oud zijn vaak te gefragmenteerd om te kunnen identificeren. Het is promovendus Frido Welker nu voor het eerst gelukt om mensachtige botten van elkaar te onderscheiden aan de hand van oude eiwitten. Promotie 18 mei.

Na bijna twintig jaar is het record van het verst verwijderde radiostelsel verbroken. Een team astronomen onder leiding van Leidse promovendus Aayush Saxena heeft een radiostelsel gevonden uit de tijd dat het heelal nog maar 1 miljard jaar oud was. Het staat op een afstand van 12 miljard lichtjaar.