Astronomen die veel aan outreach doen, ervaren verschillende niveaus van astronomische kennis onder hun publiek. Maar wanneer is iemand dan echt ‘astronomisch geletterd’? Tot nu toe was dit nog nooit systematisch geëvalueerd of gedefinieerd. Astronomen, waaronder Pedro Russo van de Leidse Sterrewacht,…

Voormalig promovendus Cameron Mackie krijgt niet één, maar twee proefschriftprijzen voor zijn proefschrift over het aromatische universum. Door zijn werk kunnen we binnenkort misschien een virtueel ‘snuifje’ van de ruimte nemen. ‘Deze moleculen in de ruimte ruiken waarschijnlijk als een grote houtsk…

Ook de Mohawk-indianen discussieerden over de scriptie van Serv Wiemers. De rechtenalumnus raakte al jong geïntrigeerd door de leefwereld van indianen. Hij schreef er onlangs een boek over.

De atmosfeer van de heetste planeet die astronomen kennen bevat ijzer en titanium in gasvorm. Dat schrijft een internationaal team van wetenschappers op 16 augustus in Nature. Eerste auteur is de in Zwitserland werkzame Jens Hoeijmakers, die is opgeleid aan de Universiteit Leiden en tevens in 2017 promoveerde…

Scherpe nieuwe opnamen laten opvallende structuren zien in de planeetvormende schijven rond jonge sterren. Daarover publiceren verschillende teams astronomen, onder wie Leidse sterrenkundigen Jos de Boer en Christian Ginski.

SRON Nederlands Instituut voor ruimteonderzoek gaat verhuizen. In 2021 zal de Utrechtse vestiging van het instituut zich vestigen in Zuid-Holland. Pieter Dieleman, groepsleider bij SRON, vertelt waarom de verhuizing zo’n goede zet is. ‘SRON is een verbindende factor tussen Delft en Leiden’.

De twee instrumenten van ESA’s ruimtetelescoop Euclid hebben hun eerste testopnamen gemaakt. De eerste beelden geven aan dat de ruimtetelescoop zijn wetenschappelijke doelen zal bereiken waarvoor hij is ontworpen - en mogelijk nog veel meer. Euclid zal een 3D-kaart maken van een derde van de hemel,…

Han Meyer, Carola Hein, Paul van de Laar en Sabine Luning pleiten in de huidige crisestijd voor een radicale heroverweging van de vaargeulen. Op 13, 14 en 15 oktober brengt het internationale symposium 150 jaar Nieuwe Waterweg academici, kunstenaars en beleidsmakers samen om te discussiëren over de…

Een internationaal team van wetenschappers, geleid door astronomen van de Sterrewacht Leiden, heeft met de James Webb-ruimtetelescoop ontdekt dat belangrijke ingrediënten voor het maken van potentieel leefbare werelden aanwezig zijn in protosterren in een vroeg stadium, waarin nog geen planeten zijn…

De een ontrafelt het ontstaan van de grootste zwarte gaten in het universum, de ander onderzoekt de invloed van sterrenwind op de atmosfeer van exoplaneten. Zowel Elena Maria Rossi als Aline Vidotto ontvangen een Vici-beurs voor hun onderzoek naar de mysteries van het heelal. ‘Ik heb nog geen idee hoe…

Regenboogvlaggen, funky muziek en dragqueen Petty Libel: de allereerste Canal Pride Leiden is een feit. De Universiteit Leiden voer mee met een gezellige volle boot. ‘De Leidenaren waren erg ondersteunend en reageerden leuk.’

Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft voor het eerst een stofschijf in kaart gebracht rond een jonge super-Jupiter, een hemellichaam dat qua grote en eigenschappen tussen een reuzenplaneet en bruine dwerg in ligt. De infraroodstraling die van de schijf afkomt, doet vermoeden…

Astronomen hebben, pas voor de tweede keer ooit, een neutrino gekoppeld aan een object buiten onze Melkweg. Deze waarnemingen zijn gedaan met behulp van telescopen op zowel de aarde als in de ruimte. De onderzoekers, onder wie de Leidse astronoom Sjoert van Velzen, konden het neutrino traceren naar…

Astronomen hebben met radiotelescopen op vijf continenten de aanwezigheid van een smalle straalstroom waargenomen, die afkomstig is van de enige bekende bron van twee samensmeltende neutronensterren. Die werden eerder ontdekt via zwaartekrachtgolven. Het resultaat wordt deze week gepubliceerd in Science.…

Tijdens de Nacht van Kunst & Kennis verandert de Leidse binnenstad in een podium voor kunst en wetenschap, waar bezoekers op een toegankelijke manier mee in aanraking kunnen komen. Bijdragen vanuit de faculteit komen van o.a. Ewine van Dishoeck, Dirk Bouwmeester, Jaap van den Herik, Bas Haring, Roeland…

Onderzoekers hebben het tot nu toe verste Melkweg-achtige sterrenstelsel ontdekt. Dit schijfstelsel, REBELS-25, ziet er net zo ordelijk uit als de huidige sterrenstelsels, maar we zien het zoals het was toen het heelal pas 700 miljoen jaar oud was. Dat is verrassend omdat zulke vroege sterrenstelsels…

Tijdens de Leiden Science Family Day maakten meer dan 700 bezoekers kennis met de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Jong en oud konden genieten van fascinerende proefjes, rondleidingen, interessante lezingen, spectaculaire stikstofshows en verschillende workshops. Een leerrijke dag met veel…

Is ons universum opgebouwd uit warme of koude donkere materie? Het standaardmodel gaat uit van koude donkere materiedeeltjes, maar astronoom Sylvia Ploeckinger test momenteel de potentie van een warme tegenhanger: steriele neutrino’s. Voor dit project ontving ze een NWO Natuurkunde/V-subsidie, speciaal…

Het Netherlands eScience Center heeft bekendgemaakt dat het een nieuw Path-Finding Project financiert, dat onder leiding komt te staan van Dr. Dorothea Samtleben van het Leiden Institute of Physics (LION).

De Vrouw Vennepolder bij Oud Ade is omgetoverd tot het Polderlab. Wetenschappers en studenten van de Universiteit Leiden onderzoeken hier samen met boeren en burgers hoe je veenweidegrond duurzaam en rendabel beheert. Een geweldige kans voor studenten om te ervaren hoe ze wetenschappelijke kennis kunnen…

Een internationaal team van astronomen heeft een zware cluster met rode, volwassen sterrenstelsels gevonden in het vroege heelal. Hij bevindt zich op een afstand van 10,5 miljard lichtjaar van de aarde en is daarmee de verst verwijderde rode cluster dat ooit is waargenomen.

Een internationaal team onderzoekers onder Leidse leiding heeft negen gigantische botsingen in kaart gebracht van clusters van sterrenstelsels. De botsingen vonden zeven miljard jaar geleden plaats. De onderzoekers publiceren hun bevindingen op 2 november in het vakblad Nature Astronomy.

Een internationaal team astronomen, onder leiding van sterrenkundigen werkzaam aan de universiteiten van Amsterdam, Leiden en Hawaii, mag als een van de eerste in de wereld gaan meten met de James Webb Space Telescoop. Met hun project 'Ice Age' gaan ze ijzige stofdeeltjes in de ruimte onderzoeken.

Complexe moleculen, waaronder de bouwstenen van het leven, ontstaan in laagjes ijs op ultrakoude stofdeeltjes (-260 oC) in de ijle ruimte tussen en rondom sterren. Om deze processen goed te begrijpen gaan Leidse sterrenkundigen een unieke opstelling ‘CRYOPAD’ voorzien van nieuwe en betere meetapparatuur.…

Sterrenkundigen uit Leiden en Zurich hebben voor het eerst rechtstreeks waargenomen hoe een jonge gasplaneet zich vormt bij een ster. Ze konden dat doen dankzij een in Leiden gemaakt instrument. Hun bevindingen verschijnen vandaag in The Astrophysical Journal.

Op vrijdag 12 november 2021 is op het Paris Peace Forum het Net Zero Space-initiatief gelanceerd. Het International Institute of Air and Space Law (IIASL) van de Universiteit Leiden is een van de eerste ondertekenaars van het initiatief.

Na lang wachten op mooi weer is het maandag 8 juli zover: duizenden Nederlanders gaan met hun smartphone-camera metingen verrichten aan fijnstof in de lucht.

Bodem-ecologen Emilia Hannula (Leiden) en Elly Morriën (UvA) hebben op 5 november de gouden prijspenning van Teylers Tweede Genootschap ontvangen. Ze kregen de prijs voor hun inzending op een prijsvraag over duurzaam bodembeheer.

Met meer dan 200 deelnemers was de eerste dag van het Multidisciplinary International Symposium on Disinformation in Open Online Media (MISDOOM) een groot succes. Met onderzoekers en professionals uit de communicatiewetenschap, mediastudies, computerwetenschappen, datawetenschappen en journalisten en…

Zaterdag 20 september presenteerde kinderboekenschrijfster Tosca Menten haar nieuwe boek in de succesvolle reeks Dummie de mummie. Ze deed dat op een wel heel toepasselijke locatie; het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Deze aflevering van Dummies avonturen gaat over de sterren. Universe Awareness…

Leeuwen beperken hun prooidieren, zoals zebra’s en gnoes, in hun mogelijkheden zich aan te passen aan een opwarmende aarde. Dat ontdekte Leidse onderzoeker Michiel Veldhuis van het Centrum voor Milieuwetenschappen in Leiden samen met internationale collega’s. Het onderzoek is op 1 juni in Nature Ecology…

Op zondagochtend 12 december houdt David Van Reybrouck live vanuit de Pieterskerk de 50e Huizingalezing. In de kerk zal beperkt publiek aanwezig zijn, via livestream kan iedereen meekijken. Van Reybrouck spreekt weliswaar niet vanaf de kansel, maar zijn donderpreek zal er niet minder om zijn: ‘De kolonisatie…

Ze zijn allebei chemicus maar de een bestudeert de onmetelijke ruimte en de ander de kleinste bestanddelen van de menselijke cel. Ewine van Dishoeck, hoogleraar Astrochemie, en Hermen Overkleeft, hoogleraar Bio-organische synthese, kregen beiden een Europese miljoenensubsidie.

Met duizenden LOFAR-antennes ving een internationaal team van sterrenkundigen onlangs een grote gloed radiostraling op. Een groot deel van deze antennes staan in het Drentse Exloo. Tegen RTV Drenthe vertelt astronoom Reinout van Weeren waarom.

Planeten ontstaan in schijven van gas en stof rond een ster-in-wording, maar wanneer en hoe dergelijke protoplanetaire schijven ontstaan is nog steeds een mysterie. Een team van astronomen, onder leiding van de Leidse promovenda Nadia Murillo en hoogleraar Ewine van Dishoeck, heeft de jongste protoplanetaire…

Kunstenaars waren in de zestiende en zeventiende eeuw gefascineerd door de ordening in het dierenrijk. Soms liepen ze daarin zelfs voor op natuurhistorici.

De Leidse hoogleraar moleculaire astrofysica en astrochemie Ewine van Dishoeck heeft vrijdag 7 oktober de Niels Bohr International Gold Medal ontvangen. De medaille, die is ingesteld door de Deense ingenieursvereniging IDA, werd uitgereikt door Koningin Margrethe van Denemarken tijdens een ceremonie…

Simay Çetin won the FSW Master’s Thesis Prize 2021 with her thesis “Interpreting Culture through Embodied Practice: An anthropological study of sexuality among Dutch Women with Turkish Migrant backgrounds”. She was supervised by Prof. dr. Peter Pels. According to the jury is Simay’s thesis not only…

Sterrenkundige Simon Portegies Zwart ontwikkelde een model dat verklaart hoe sterrenhopen hun structuur krijgen en wat de grootte van een stofschijf bepaalt. Dat beschrijft hij in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

De eerste editie van een nieuwe reeks sterrenkunde master classes bestaat uit zes lessen en heeft als thema ‘exoplaneten’ - planeten buiten ons zonnestelsel. Zo'n twintig enthousiaste leerlingen van tussen de 11 en 13 jaar oud heeft zich vrijwillig aangemeld voor deze buitenschoolse activiteit. Universe…

Het wemelt van de voetafdrukken die de druk van de mens op het milieu berekenen. Milieukundige Kai Fang is de eerste die een voetafdrukfamilie ontwikkelde waardoor milieuschade en uitputting van hulpbronnen beter gemeten kan worden. Promotie 24 november.

De educatieve iPad-app Planetenreis heeft de derde prijs toegekend gekregen in de Meester App-wedstrijd. Meester App is een wedstrijd voor de beste ideeën en apps rondom het onderwerp ‘leren’ voor het basisonderwijs. Met deze wedstrijd worden nieuwe ideeën voor het basisonderwijs gestimuleerd en goede…

Op 5 september 2016 startte de eerste Massive Open Online Course (MOOC) van Space Awareness in lesgeven over de ruimte en astronomie in de klas.

Leidse onderzoekers die eerder betrokken waren bij de ontdekking van een exoplaneet met enorme ringen hebben nu berekend dat die reuzenringen meer dan 100.000 jaar kunnen blijven bestaan. Tenminste, als de ringen tegen de draairichting bewegen van de planeet rond de ster. Ze publiceren hun bevindingen…

Op een buitenmuur van Museum Boerhaave is vanaf 24 november bij wijze van ‘muurgedicht’ de sleutelformule van Albert Einsteins algemene relativiteitstheorie te zien. Het is de eerste geschilderde formule in een reeks van tien. Natuurkundige Sense Jan van der Molen is een van de initiatiefnemers.

Na bijna 70 jaar heeft de Leidse Sterrewacht er een telescoop bij. Een crowdfundingsactie in maart bracht de 20.000 euro op die nodig was om een zonnekijker te bouwen. Op 19 september verrichtte rector magnificus Carel Stolker de openingshandeling.

Het gaat slecht met de biodiversiteit van eilanden. De helft van de soorten die wereldwijd met uitsterven bedreigd wordt, leeft op eilanden. Dat stelt biogeograaf Sietze Norder met collega’s in een nieuwe paper in de Scientist’s Warning-reeks.

De levensloop van kometen bij de ster Bèta Pictoris is vergelijkbaar met die van kometen in ons zonnestelsel. Dat concludeert een team van sterrenkundigen uit Nederland, Frankrijk en Brazilië. Het lijkt erop dat er, net als in ons eigen zonnestelsel, minder kometen zijn als de ster ouder wordt. De onderzoekers,…

Wetenschap en maatschappij ontmoeten elkaar in de Leidse Nacht van Kunst & Kennis op 20 september. Maatschappelijke organisaties stellen alvast prikkelende vragen aan onze topsprekers. Wakker Dier heeft een vraag voor rechtsfilosoof Paul Cliteur.

Een internationaal team sterrenkundigen onder leiding van Violeta Gámez Rosas (Universiteit Leiden) heeft een superzwaar zwart gat waargenomen dat verscholen is in een ring van stof. Deze ontdekking past bij het idee dat de zogeheten actieve centra van sterrenstelsels veel meer op elkaar lijken dan…