Bibliotheek, Onderzoek

Hoewel er grote vrouwelijke auteurs te vinden zijn in de canon van de Indische Letteren – denk aan Maria Dermoût en Hella S. Haasse – is er in het verleden niet altijd met waardering over hen geschreven. Hoe keken Indische schrijfsters naar de koloniale samenleving en hun positie daarin?

Na de Tweede Wereldoorlog verhuisden veel Indo-Europeanen naar Nederland. Daar werden zij niet altijd even welkom geheten. Iconisch is de foto van een muur in Den Haag waarop met grote witte letters: ‘Indo’s ga weg!’ staat te lezen.

Zijn we niet zo’n beetje uitgesproken en uitgeschreven over koloniale literatuur? En is het postkolonialisme inmiddels niet passé? Of liggen er wellicht andere benaderingen in het verschiet die een nieuw licht op koloniale en postkoloniale literatuur laten schijnen?

Over Wilhelmina werd gezegd dat zij koningin was van het grootste moslimland ter wereld. Dat was toen Nederland de kolonie Nederlands-Indië nog had. Nu is Indonesië het land met de meeste islamitische inwoners ter wereld. De islam heeft uiteraard ook sporen nagelaten in de koloniale literatuur over…

Het kolonialisme was niet uniek voor Nederland. Ook andere Europese landen koloniseerden gebieden buiten Europa. Dat leverde Franse, Duitse, Spaanse, Portugese, Italiaanse en Deense, maar vooral veel Engelstalige, koloniale literatuur op.

Wanneer realiseer je je dat we anders moeten kijken naar Indische foto’s? En in hoeverre vullen fotografische en literaire bronnen elkaar aan over hoe je naar Indië en de Indische literatuur kijkt? In deze aflevering van De postkoloniale podcast is acteur en fotograaf Thom Hoffman te gast. Indië speelt…

Poëzie is een vorm van literatuur waarin in het onzegbare in woorden kan worden gevat. Ook in Nederlands-Indië werden er veel gedichten geschreven. Inmiddels is er een generatie woord- en beeldkunstenaars opgestaan die op een nieuwe manier omgaan met het koloniale verleden. Zij gebruiken de oude teksten,…

Hoe kijken jonge Indonesiërs naar het koloniale verleden van Nederland? En hoe verhoudt dit zich tot het perspectief van Indische Nederlanders en hun kinderen? In 'De postkoloniale podcast' gaan Rick Honings, Scaliger-hoogleraar, en Coen van ’t Veer, docent-onderzoeker, van de Universiteit Leiden in…

Van bloemen, planten en gesteenten tot vulkanen, vogels, vissen, insecten en andere dieren. In de negentiende eeuw kreeg het natuuronderzoek in Indië een nieuwe impuls. In 1815 vertrok Caspar Georg Carl Reinwardt in opdracht van koning Willem I naar Java om onderzoek te doen naar de natuurlijke gesteldheid…

In 'De postkoloniale podcast' gaan Rick Honings, Scaliger-hoogleraar, en Coen van ’t Veer, docent-onderzoeker, van de Universiteit Leiden in gesprek met prominente onderzoekers en schrijvers over hun werk in relatie tot het koloniale verleden. In deze aflevering spreken zij met Nick Tomberge over tropentoerisme…

In 'De postkoloniale podcast' gaan Rick Honings, Scaliger-hoogleraar, en Coen van ’t Veer, docent-onderzoeker, van de Universiteit Leiden in gesprek met prominente onderzoekers en schrijvers over hun werk in relatie tot het koloniale verleden. In de vijfde aflevering is Adriaan van Dis te gast. De laatste…

Welke rol spelen Nederlands-Indië en Indonesië in strips? Hoe wordt de kolonie daarin verbeeld en welke invloed heeft deze verbeelding in stripverhalen op ons beeld van Indië en Indonesië? En in welke mate worden stripmakers beïnvloed door hun afkomst?

In Nederland is nooit veel ruimte geweest voor de verhalen en emoties van mensen uit het voormalig Nederlands-Indië. De soms traumatische ervaringen van leden van de Indische Nederlandse, Indo-Europese, Chinese, Molukse en andere groeperingen uit de kolonie werden veelal opgekropt en doodgezwegen.

In 'De postkoloniale podcast' gaan Rick Honings, Scaliger-hoogleraar, en Coen van ’t Veer, docent-onderzoeker, van de Universiteit Leiden in gesprek met prominente onderzoekers en schrijvers over hun werk in relatie tot het koloniale verleden. Centraal staat de vraag in hoeverre het onderzoek naar (post)koloniale…

De verschijningsdatum van Arnon Grunbergs nieuwe boek Slachters en psychiaters is er niet zomaar één: 22 februari 2021 is de vijftigste verjaardag van de gelauwerde en veelgeprezen schrijver. Wie een blik werpt op de publicatielijst van Grunberg zal meteen de buitengewone productiviteit opmerken: tussen…

Maken we het diner vegetarisch dit jaar? Houden we het toetje hetzelfde? Waar vind ik inspiratie voor een diner tijdens de feestdagen? Voor lezers die deze vragen nog graag even voor zich uit schuiven, voor zij die graag een goed verhaal bij hun culinaire bijdrage vertellen, of voor wie gewoon meer…

Lezing

Na grootschalige protestacties in de Verenigde Staten naar aanleiding van politiegeweld tegen zwarte Amerikaanse burgers, werd ook in Nederland het debat rond racisme recentelijk opnieuw aangewakkerd. Deze hernieuwde en geïntensiveerde interesse voor problemen van racisme vormde voor sommigen aanleiding…

Kunst en voorwerpen uit de koloniale tijd zijn niet per definitie roofkunst. Pieter ter Keurs, hoogleraar Musea, Collecties en Samenleving, pleit voor meer nuance in het debat over kunst en verzamelobjecten uit een beladen verleden. Oratie op 2 december.

‘Meer bekendheid voor borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is cruciaal omdat BPS nog steeds een aanzienlijk stigma heeft’, vertelt Anne Krause-Utz (Klinische Psychologie). Samen met een team internationale topwetenschappers geeft Krause-Utz in een artikel een update van de huidige kennis over deze…

Nederlandstalige bronnen die een Indonesisch perspectief bevatten op het koloniale verleden zijn schaars. Dit houdt vooral verband met de taalpolitiek die de Nederlanders in Indië voerden. Anders dan de Britten in hun koloniën gaven de Nederlanders de inheemse bevolking in de negentiende eeuw vrijwel…

De njai en de baboe zijn twee cruciale figuren uit het Nederlandse koloniale verleden. De meeste njais en baboes zijn in de mist van de geschiedenis verdwenen. Hun namen zijn vergeten, hun foto’s zijn vervaagd. Sandra Beerends en Dido Michielsen hebben de njai en de baboe echter een naam, een gezicht…

Oplossingen bedenken voor het conflict tussen Israëliërs en Palestijnen: met die niet geringe opdracht gaat de Peace Academy in Den Haag van start. Twaalf studenten uit verschillende conflictgebieden beginnen samen met hoogleraar Maurits Berger een creatief denkproces met als doel: basisvoorwaarden…

De expositie First Americans in Museum Volkenkunde demonstreert de veerkracht en creativiteit van inheemse Amerikanen. Indringende kunst, mode en affiches laten zien dat het verleden nooit ver weg is. Kunstenaar Jacob Meders liet zich inspireren door 16-eeuwse prenten uit de Leidse Universiteitsbibliotheek.…

Zelden heeft iemand zich zo zeer verdiept in de islam als Christiaan Snouck Hurgronje (1857-1936). Snouck studeerde in Leiden en promoveerde in 1880 op zijn dissertatie over Het Mekkaansche feest. Daarmee was zijn onderzoek naar de islam niet ten einde. Voor zijn onderzoek bekeerde hij zich zelfs tot…

De archeoloog zien als een hedendaagse sjamaan. Een opvallende vergelijking die bijzonder hoogleraar Public Archaeology Luc Amkreutz maakt in zijn oratie.

Van reisverhalen, reisgidsen en hotelvignetten tot ansichtkaarten, tekeningen, menukaarten, brochures, posters en foto’s. In collecties van de Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) worden veel bronnen bewaard die inzicht bieden in de ontwikkeling van het toerisme in Nederlands-Indië, het huidige Indonesië,…

De Caribische literatuur neemt een unieke positie in binnen de wereld. Literatuur uit de Caribische regio is extreem divers, niet alleen vanwege de grote verscheidenheid aan talen die er wordt gesproken, maar ook door de verschillende koloniale erfenissen die in de Archipel doorwerken. Ondanks culturele…

Training

Leeslijst

De Nobelprijs voor de Literatuur van 2021 is toegekend aan Tanzaniaanse auteur Abdulrazak Gurnah. In een toelichting noemt de Zweedse Academie Gurnah’s “compromisloosheid en compassie bij het doorgronden van de effecten van het kolonialisme en het lot van de vluchteling in de kloof tussen culturen en…

Kunst en cultuur

Terwijl de Verenigde Staten nog altijd oorlog voert met drones en China grossiert in grootschalige cyber- en informatie operaties, leven Oekraïense en Russische soldaten in loopgraven en moeten NAVO-tanks een breekijzer vormen aan het front in de Donbas. Is oorlog door technologische ontwikkelingen…

Van de snel stijgende wereldwijde temperaturen tot de steeds toenemende frequentie van extreme weersomstandigheden, ieder jaar worden de gevolgen van de klimaatcrisis duidelijker. Kan literatuur ons helpen ons een leven na de klimaatverandering voor te stellen?

Hoe zien wij vriendschap? En hoe hebben schrijvers door de eeuwen heen die onvoorwaardelijke vertrouwensband beschreven in gedichten en in literatuur? Het is Poëzieweek! En je raadt het al; het thema is dit jaar 'Vriendschap'. Voor deze leeslijst doken wij onze collecties in op zoek naar de vele manieren…

Liefde. Het laat mensen de vreemdste fratsen uithalen en is op hetzelfde moment een primaire levensbehoefte. Schrijvers en dichters hebben door de eeuwen heen bibliotheken volgeschreven over echte en fictionele relaties en ook hedendaagse schrijvers storten zich graag op het complexe, dramatische en…

Het is vandaag World Philosophy Day. Wij vroegen aan drie Leidse stafleden van het Instituut voor Wijsbegeerte om drie van hun favoriete werken uit de collecties van de Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) te noemen. Wat is volgens hen: De beste inleiding tot filosofie, het beste filosofische werk…

Op zaterdag 11 september is het 20 jaar geleden dat twee vliegtuigen zich op een Nederlandse namiddag in het World Trade Centre in het hart van Manhattan boorden. De gebeurtenis die op ongeëvenaarde wijze live in beeld kon worden gebracht op televisie, grifte zich in het geheugen van velen, niet alleen…