Hoe uniek is het menselijke vermogen om te leren en zich aan te passen aan de omgeving? Met veldonderzoek - in het regenwoud en in dierentuin Artis - onderzoekt primatoloog Karline Janmaat op welke manier mensen en andere primaten zich aanpassen aan de omgeving in hun zoektocht naar voedsel. Als hoogleraar…

Een van de heilige gralen in het geneesmiddelonderzoek is de veiligheid van chemische stoffen en farmaceutische producten te kunnen beoordelen zonder gebruik van proefdieren. Onderzoekers van onder meer de Universiteit Leiden krijgen daarvoor nu een subsidie van de Nationale Wetenschapsagenda.

Nederland verliest plantensoorten die afhankelijk zijn van bestuiving door insecten. Milieuwetenschapper Kaixuan Pan toont dat aan na analyse van 87 jaar aan metingen van meer dan 365.000 locaties. Het nieuws is verontrustend voor onze biodiversiteit en de voedselzekerheid. ‘75% procent van onze gewassen…

Een maand geleden was het Marc Baggelaar, dit keer promoveert Hans Kistemaker cum laude bij het Leids Instituut voor Chemisch Onderzoek (LIC). ‘Hij heeft baanbrekende bijdragen geleverd aan de wereld der eiwitmodificatie', aldus promotor Gijs van der Marel. Hij promoveerde op 11 mei 2017.

Wat begon als een idee tijdens een borrel, leidde tot een onverwachte doorbraak in het onderzoek naar resistente bacteriën. Leidse biologen en chemici ontwikkelden een nieuwe stof die goed blijkt te werken tegen bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica. Ze publiceerden hun vinding in Nature Ch…

Promovenda Jianhong Zhou wilde beter begrijpen of en hoe plantensoorten zich aanpassen aan bijvoorbeeld klimaatverandering. Ze ontwikkelde twee databanken waarmee ze analyseerde hoe gemakkelijk of moeilijk planten zich aanpassen aan veranderende omstandigheden. Zhou promoveerde op 4 september.

Bodemleven sturen en daarmee beïnvloeden wat er boven de grond groeit: dat is de expertise van de Leidse bioloog Martijn Bezemer en zijn collega Wim van der Putten (NIOO-KNAW). Hun onderzoek naar bodemtransplantaties is genomineerd voor de Huibregtsenprijs 2023. Deze prijs gaat naar vernieuwend onderzoek…

Met de camera van je telefoon maak je foto’s en selfies, of je scant een QR-code. Maar er is nog veel meer mee mogelijk. Sterrenkundige Olivier Burggraaff ontwikkelde een opzetstukje waarmee je met je smartphone metingen aan oppervlaktewater kan uitvoeren. Hij promoveert op 13 december.

Een doorbraak uit het promotieonderzoek van medisch-chemicus Elmer Maurits kan patiënten met auto-immuunziekten en bloedkanker in de toekomst mogelijk helpen. Maar, een ontdekking in het lab naar de kliniek brengen is niet zo vanzelfsprekend. Dankzij de Venture Challenge van NWO krijgen Maurits en zijn…

Ecoloog Sebastiaan Grosscurt werd na zijn studie een succesvol natuurjournalist. Toch besloot hij zich op de wetenschap te storten. Dit jaar begon hij aan zijn PhD-onderzoek naar het stapeleffect van licht- en geluidsvervuiling op het gedrag van dieren.

De welvaart en welzijn worden wereldwijd bedreigd door de degradatie van land en natuur. Alhoewel het tij nog te keren is, wordt gevreesd voor verdere achteruitgang in de komende decennia.

Een patent op misschien wel een sterk, nieuw antibioticum. En een helder overzicht van veelbelovende invalshoeken om een belangrijke resistentietactiek van bacteriën te overwinnen. In één week tijd promoveren twee Leidse onderzoekers op een belangrijke stap in de strijd tegen bacteriën die steeds resistenter…

Door inactieve kankermedicijnen in het lichaam met licht te beschijnen, kunnen die lokaal actief worden en tumorcellen in de buurt uitschakelen. Een veelbelovende methode, maar chemicus Sven Askes ontdekte tijdens zijn promotieonderzoek dat zuurstof nog vaak de spelbreker is. Zijn oplossing: antioxi…

‘Het gaf ons team een boost om te horen dat we echt met een goed idee zitten,’ zegt medisch-chemicus Elmer Maurits over het moment dat ze de Venture Challenge wonnen. Met hun bedrijf Iprotics willen ze een medicijn ontwikkelen dat patiënten met auto-immuunziekten en bloedkankers beter kan behandelen.…

Vanaf 1 oktober zijn Dennis Claessen en Marcel Schaaf de nieuwe opleidingsdirecteuren (OD) van de studie Biologie. Zij vervangen daarmee Han de Winde. Schaaf zal zich ontfermen over de bachelor, en Claessen is verantwoordelijk voor het onderwijs voor de masterstudenten. We gaven studenten en het opleidingsbureau…

Veel biologen en medici gebruiken suikers in hun onderzoek, maar de synthese ervan is nog grotendeels onbegrepen. Jeroen Codée heeft een Vici-beurs van 1,5 miljoen euro gekregen om de productie van suikers op een systematische manier te onderzoeken. ‘Ik wil de reacties echt gaan begrijpen.’

Bacteriën die groen, blauw of rood oplichten kunnen een rol spelen bij de aanpak van resistentie tegen antibiotica. Dertien ambitieuze Leidse studenten willen onder het motto ‘Say yes to stress’ 9000 euro ophalen om hun onderzoeksproject te realiseren.

‘Wat ik aantrekkelijk vind aan het bodemleven, is dat het stuurbaar is,’ verklapt onderzoeker Martijn Bezemer van het Instituut Biologie Leiden (IBL). ‘Dat je kan zeggen: wat wil je? En dat ik de bodem dan kan omtoveren tot iets wat jij nodig hebt. Ten minste, dat dachten we.’

Hoe kunnen we ecosystemen in duinen het beste herstellen? Het project TERRA-Dunes onderzoekt daarvoor de rol van bodemmicroben in de ontwikkeling van natuurlijk duingebied. Het project is nu een nieuwe fase ingegaan: het planten van 412 eikenboompjes gekweekt in verschillende soorten bodems.

Universiteit Leiden is partner in een nieuw Europees platform van bedrijven en onderzoeksinstellingen dat de basis gaat leggen voor nieuwe geneesmiddelen. Een enorme gemeenschappelijke ‘bibliotheek’ van bestaande en nog te ontwikkelen chemische verbindingen met maximaal 500.000 moleculen zal ongekende…

Met beide benen op de grond, maar toch met je hoofd in de wolken. Het nieuwe boek ‘Wandelen tussen de sterren’ van emeritus-hoogleraar Jos van den Broek vertelt over de Leidse link met natuur- en sterrenkunde. Met de wandelgids in de hand ontdekt de lezer gebouwen, voorwerpen én personen die iets met…

Hanno Pijl is officieel hoogleraar diabetologie en internist/endocrinoloog, maar is meer en meer leefstijlgeneeskundige geworden. Met ‘leefstijl als medicijn’ zijn uitstekende resultaten te bereiken, ontdekte hij. Op 21 november vindt in Leiden het tweede lifestyle-as-a-medicine-congres plaats.

Tijdens de nieuwjaarsreceptie van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen op 10 januari is bekend gemaakt wie de Ontdekker van het jaar 2010 is geworden, wie de C.J. Kokprijs heeft gewonnen voor het beste proefschrift van het jaar en wie de Onderwijsprijs en Juryprijs heeft gewonnen.

Zorgt een gemeenschappelijke tuin voor koele lucht en warme burenrelaties? En zorgt een extra bomenrij voor meer soortenrijkdom? Dit soort vragen staan centraal in het project COMBINED, waaraan onder andere Leidse wetenschappers en Haagse inwoners zes jaar mogen werken met 4 miljoen euro subsidie van…

Ook een griepvirus kan een pandemie veroorzaken. En dan zijn we niet zo goed bewapend, want voor griepmedicijnen zoals Tamiflu beginnen griepvirussen resistent te worden. Chemicus Merijn Vriends werkte met succes aan een verbeterde versie van zulke medicijnen. Hij promoveert op 12 september.

Het kanaal waarmee twee celonderdelen materiaal uitwisselen, blijkt zich aan de rand van hun contactoppervlak te vormen, en niet in het midden. Dat ontdekten de Leidse fysische scheikundigen Jelger Risselada en Edgar Blokhuis samen met onderzoekers van de Universiteit van Lausanne in Zwitserland. Ze…

Menselijke cellen beschermen hun eiwitten tegen ontvouwen en samenklonteren. Dat ontdekten biofysicus Alireza Mashaghi en zijn team na zeven jaar diepgaand onderzoek naar de vouwmechanismen van eiwitten. Met een nieuwe, baanbrekende methode slaagde het team erin om een afzonderlijk eiwit te vouwen en…

Dr. Marcellus Ubbink is dit voorjaar bij de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen benoemd tot hoogleraar Protein Chemistry. Ubbink kreeg in 2008 een Vici-subsidie van NWO.

Elk jaar reikt het CML drie Stans Awards uit. Medewerkers konden studenten en collega's nomineren voor de prijzen: beste studentenscriptie, beste PhD paper en beste outreach van het afgelopen jaar. Juryleden Jan Willem Erisman en Nicole de Voogd maakten de uiteindelijke keuze.

Promovendus Willem Noteborn deed onderzoek naar supramoleculaire structuren. Die kunnen bijvoorbeeld nuttig zijn voor het laden van medicijnen of signaalmoleculen voor bijvoorbeeld cellulaire differentiatie. In zijn proefschrift beschrijft hij de werking.

Een groep eencellige organismen organiseert haar DNA op een soortgelijke manier als hogere organismen als planten, dieren en schimmels. Toch verschilt de manier waarop opgerold DNA van de twee verwante groepen wordt afgelezen, ontdekte Bram Henneman. Hij promoveert op 5 december.

Bioloog Marcel Schaaf is een van de vier docenten van de bètafaculteit die in 2021 de Senior Kwalificatie Onderwijs behaalde in Leiden. Hoe was dat en wat drijft hem? 'Te vaak krijg je als student feedback die je vervolgens niet in praktijk kunt brengen.'

‘Een universiteit is een trage instelling en dat is maar goed ook’, zei studente Josefine Rook bij de opening van Leiden University Green Office op 27 september in de Hortus botanicus. ‘Duurzaamheid is niet aansluiten bij trends maar structureel verbeteren.’

Ze loopt al zeven jaar met het idee rond, nu kan milieuwetenschapper en conservatiebioloog Kat Stewart er eindelijk mee aan de slag. Ze krijgt van NWO een Vidi-subsidie om uit te zoeken hoe je met DNA uit wat water van alles kunt ophelderen over invasieve soorten en hun invloed op oorspronkelijke po…

Bij ziekte kunnen stijfheid of stroperigheid van cellen veranderen. Tom Evers liet dat zien door voor het eerst zulke eigenschappen van menselijke immuuncellen te meten. ‘De stijfheid van bepaalde cellen kan een manier zijn om een diagnose te stellen.’ Evers promoveerde 26 maart.

Zorgen dat een medicijn precies op het juiste eiwit zijn effect uitoefent – en nergens anders. Chemicus Anthe Janssen legde verschillende methoden om de selectiviteit van potentiële medicijnen te bepalen onder de loep. Hij wierp daarmee ook een blik op het middel BIA 10-2474, nadat in 2016 in een Franse…

Bij hersenziekten als Parkinson en Alzheimer klonteren eiwitten samen tot vezels. ‘Chaperonne-eiwitten’ ontrafelen die vezels, maar in de reageerbuis zag biochemicus Anne Wentink dat daarmee ook nieuwe problemen kunnen ontstaan. Ze gaat uitzoeken wat er in cellen gebeurt, om erachter te komen wat een…

‘Dieren hebben emoties. Ze zijn intelligent en moeten gerespecteerd worden en ook beschermd’, vindt Mariska Kret. Daar moest nodig een boek over geschreven worden en dat heeft de Leidse hoogleraar cognitieve psychologie Kret dan maar zelf gedaan. ‘Tussen glimlach en grimas’ lijkt te voorzien in een…

De milieurisico’s van nieuwe bestrijdingsmiddelen met nanodeeltjes worden te beperkt onderzocht. Dat stellen vier Leidse wetenschappers in het wetenschappelijk tijdschrift Environmental Science & Technology. Zij roepen op naar de langetermijn- en omgevingseffecten te kijken van bestrijdingsmiddelen…

Ze kunnen een rol spelen in stofwisselingsziekten en sterke plantenvezels afbreken: β-glycosidases zijn belangrijke enzymen in de natuur. Fredj Ben Bdira veranderde deze enzymen om zo de productie van schone energie en behandelingen van patiënten met stofwisselingsziekten te verbeteren.

Het avontuur van iGEM Leiden zit erop. Het resultaat: prijzen voor het Beste Therapeutische Project en het Beste Model, een gouden medaille, een succesvolle crowdfunding en natuurlijk hun onderzoeksbevindingen, die open source beschikbaar zijn voor de wetenschappelijke community.

Nanoplastics kunnen zich ophopen in harten die nog in ontwikkeling zijn. Dat blijkt uit een studie van Leidse biologen. Hun onderzoek naar kippenembryo’s werpt nieuw licht op hoe de piepkleine plastic deeltjes een gevaar vormen voor onze gezondheid.

Zijn passie voor duurzaamheid delen met studenten. Dat is wat Thijs Bosker het allerleukste vindt aan zijn werk. Als milieukundige doet hij ecotoxicologisch onderzoek, maar daarnaast is hij het liefste met onderwijs bezig. ‘Iedereen kan op zijn eigen manier een verschil maken.’

Voor het eerst is in levende cellen aangetoond hoe de bacterie E. coli genen reguleert die haar helpen te overleven in een nieuwe omgeving. Dat lukte biochemicus Fatema Zahra Rashid met een door haar gefinetunede techniek. Haar onderzoek naar veranderingen in de driedimensionale chromosoomstructuur…

Merijn Tinga vraagt met zijn plastic expedities op zee aandacht voor het groeiend afvalprobleem. Als kunstenaar verraste hij zijn publiek met illegaal geplaatste beelden in de openbare ruimte. Hoe komt zijn studie biologie van pas?

‘We hebben in de afgelopen jaren meer aandacht gehad voor ons milieubeleid en ook beter laten zien wat we doen’, zegt Jan van der Boon, directeur Bedrijfsvoering bij het Bestuursbureau van de Universiteit Leiden. Zo verklaart hij de indrukwekkende stijging van de Universiteit Leiden van de 16e naar…

Een team onder leiding van bioloog prof.dr. Raaijmakers (buitengewoon hoogleraar, NIOO) met prof.dr. Gilles van Wezel gaat onderzoeken welke micro-organismen een gunstige werking hadden op gewassen, voordat de landbouw grootschalige veredeling en bemesting ging toepassen. Deze micro-organismen kunnen…

Was de introductie van een nieuwe functie op de operatiekamers van het Spaarne Gasthuis succesvol? Vier studenten van het Leiden Leadership Programme zochten het uit: ‘Ze wisten in korte tijd de vinger op de zere plek te leggen.’

Vier jonge Leidse onderzoekers kunnen met een Rubiconsubsidie van NWO naar het buitenland. En net als voorgaande jaren komt tegen de bedoeling van de Rubicon een Nederlandse onderzoeker van een andere universiteit naar Leiden.

Leidse scheikundigen hebben een nieuw model voorgesteld voor enzymatische reacties, waarin de flexibiliteit van het substraat veel belangrijker is dan voorheen werd gedacht. Het onderzoek kan grote gevolgen hebben voor medicijnontwikkeling en eiwit-technologie. Het team publiceerde de bevindingen in…