Bevolkingsgroei, economische expansie en het hieraan gerelateerd landgebruik leidt er aantoonbaar toe dat een toenemend aantal vogelsoorten uitsterft en dat de koolstofopslag in de natuur afneemt. Dit schrijft een internationaal team van wetenschappers van onder meer het Centrum voor Milieuwetenschappen…

Een internationaal team van astronomen heeft een groot reservoir van heet gas ontdekt in de cluster-in-wording rond het Spinnenwebstelsel. De sterrenkundigen voorspellen, mede op basis van dat hete gas, dat de cluster-in-wording zal uitgroeien tot een van de grootste objecten in het heelal. Daardoor…

Een team van voornamelijk Leidse astronomen heeft de grootste deeltjesversneller in het heelal ontdekt. Zij ontdekten dat bij een frontale botsing van vier gigantische clusters van sterrenstelsels deeltjes versneld worden tot zeer hoge energieën. De energieën zijn meer dan een miljoen maal hoger dan…

Wie is er verantwoordelijk of aansprakelijk als er een ongeluk gebeurt door een fout in een wereldwijd satellietnavigatiesysteem? Moet de leverancier van het systeem dan opdraaien voor de schade, ook als zijn diensten gratis zijn? En volstaat het huidige internationaal recht om dergelijke vragen te…

Jonge wetenschappers hebben vaak te maken met veel onzekerheden in hun academische loopbaan. Daarom hebben Leidse postdocs zich sinds kort verzameld in een belangenvereniging. De Leiden University Postdoc Assembly (LUPA) wil de belangen van de postdocs op een positieve manier behartigen, vertelt Eduard…

Het EU-UNAWE project van de Universiteit Leiden inspireert kansarme jonge kinderen met het heelal en presenteert met trots deze lichte, opgeblazen versie van onze planeet. De Earth Ball is een eenvoudig hulpmiddel voor in de klas en wordt geleverd met een activiteitenboek vol ideeën over hoe dit lesmateriaal…

Twee radiotelescopen hebben een aantal opmerkelijke groepen mensen bijeengebracht in het Amerikaanse Green Bank. In het bezoekerscentrum van de Oude Sterrewacht is een nieuwe fototentoonstelling geopend over een afgelegen gemeenschap in Green Bank, West Virginia. Wegens de coronacrisis is de Sterrewacht…

Onderzoek naar depressie bij kinderen, Leidse alumni in de Tweede Kamer en een uitzonderlijke afstudeerprestatie van een van onze studenten: wat deze onderwerpen gemeen hebben? Ze staan centraal in onze best gelezen verhalen van 2021.

Ter ere van het 88ste lustrum van de Universiteit Leiden produceert het gerenommeerde Leidse muziektheatergezelschap De Veenfabriek een voorstelling over de Leidse gifmengster Goeie Mie. De Veenfabriek speelt het stuk twee keer in de Leidse Schouwburg op 19 september, in de nacht van Kunst & Kennis.

Het leven van sterrenstelsels wordt gekenmerkt door sterk wisselende gedragingen, waarbij ze of enorm veel nieuwe sterren vormen, of nauwelijks sterren vormen, maar niet veel daartussenin. Een nieuwe studie toont aan dat dit bipolaire gedrag, manisch of depressief, de norm blijkt te zijn in het vroege…

Vertel de waarheid over duurzaamheid, word klimaatneutraal in 2025 en zorg voor de democratisering van de universiteit. Dat zijn in het kort de eisen van University Rebellion, een onderdeel van actiegroep Extinction Rebellion. Op 19 november lichtten ze hun eisen toe, en brachten een bezoek aan alle…

Primatoloog Jane Goodall bracht op 21 mei een bezoek aan de Hortus botanicus voor een ‘meet & greet’. De wereldberoemde onderzoeker en natuurbeschermer nam een naar haar vernoemde orchidee in ontvangst en vroeg daarbij aandacht voor de bescherming van planten. ‘We moeten nadenken over wat het bos voor…

Natuurkundige Dorothea Samtleben is per 1 april de eerste vrouwelijke programmaleider van Nikhef, het nationaal instituut voor subatomaire fysica. Samtleben gaat hier de Neutrino Physics-groep leiden. ‘Dit is een belangrijke stap voor het Nikhef als het gaat om diversiteit.’

Belasting heffen is razend ingewikkeld geworden, het systeem kraakt in zijn voegen. Kan de uitvoering eenvoudiger? Rex Arendsen vraagt het zich af in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van zijn functie van hoogleraar belastingrecht op 16 september.

De Event Horizon Telescope (EHT)-collaboratie ontvangt de 2021 Royal Astronomical Society Group Achievement Award. In april 2019 presenteerde het EHT-team de eerste foto van de schaduw van een zwart gat ooit. De Leidse hoogleraar Huib-Jan van de Langevelde is sinds vorig jaar directeur van EHT. Drie…

Zoals geologen aardbevingen bestuderen om meer te weten te komen over het binnenste van de aarde, kijken sterrenkundigen naar sterbevingen. Maarten van Hoven deed onderzoek naar trillingen van magnetars, neutronensterren met een extreem sterk magnetisch veld. En ontdekte dat het standaardmodel dat astronomen…

Dave Lommen heeft ontdekt dat planeetvorming in een proto-planetaire schijf een verbazingwekkend homogeen proces is. Daarvoor bestudeerde hij met verschillende telescopen het stof zoals zich dat rond jonge sterren bevindt. Het onderzoek naar schijven rond jonge sterren staat centraal in “The first steps…

Het COBRA-museum staat deze zomer in het teken van Marokkaanse kunst. De tentoonstelling ‘Het andere verhaal’ toont voor het eerst het Marokkaanse modernisme in Nederland. Het Nederlands Instituut Marokko (NIMAR) droeg bij aan de totstandkoming ervan.

Astronomen van de Universiteit Leiden hebben de eerste planeten ontdekt met een nieuw instrument: de planetenjager MASCARA. Het aan de Sterrewacht Leiden ontwikkelde instrument zoekt speciaal naar planeetovergangen rond de helderste sterren aan de hemel, waar verrassend genoeg nog nauwelijks eerder…

Sterrenkundigen onder leiding Pieter van Dokkum hebben een sterrenstelsel ontdekt dat vrijwel geen donkere materie bevat. Dat bewijst paradoxaal genoeg dat donkere materie echt bestaat. Het onderzoeksresultaat verschijnt deze week in Nature.

Minutieuze analyses van honderden fotografische platen van de ster J1407 tussen 1890 en 2007 tonen geen sterverduisteringen. Robin Mentel, masterstudent aan de Universiteit Leiden, kon geen verduisteringen ontdekken van de ster J1407 door J1407b, een planeet met mogelijke reuzenringen. Er kunnen overigens…

Wetenschappers braken zich al lang het hoofd waarom het makkelijker is waterstof uit water te maken in een zuur dan in een basisch milieu. Marc Koper komt nu met een verklaring: de oorzaak is het elektrische veld aan het katalysatoroppervlak dat groter is in een basisch milieu, schrijft hij in een artikel…

Astronoom Ignas Snellen onderzoekt exoplaneten met waarnemingen van telescopen. Maar hoe gaat dat nu de grote telescopen niet of nauwelijks nog werken? Gelukkig heeft hij vanuit huis en tuin contact met een robot-telescoop in Mexico en werkt zijn wifi eindelijk goed.

Astronomen van de Universiteit Leiden hebben in data van het SOFIA observatorium ontdekt dat de sterrenwind van een pasgeboren ster in de Orionnevel verhindert dat er in de directe omgeving meer sterren worden gevormd. Dat maakte coauteur Xander Tielens bekend tijdens een persconferentie op de 233ste…

Alessandra Silvestri, een kosmoloog bij het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde (LION), krijgt een NWO Vidi-beurs voor onderzoek naar het uitdijen van het heelal. Een groeiend aantal theorieën verklaart waarom het uitdijen van het heelal versnelt, en tegelijkertijd komen er ook steeds meer…

De Nobelprijs voor de Natuurkunde van 2017 is uitgereikt aan Rainer Weiss, Barry Barish en Kip Thorne voor hun ontdekking van zwaartekrachtgolven. Thorne was in 2009 in Leiden Lorentzprofessor. De Leidse hoogleraar Jan Willem van Holten legt uit waarom dit zo’n belangrijke ontdekking is. ‘Er is een…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft een wervelwind van stof en gruis ontdekt in een baan rond een jonge ster. In het gruis is zich mogelijk een planeet aan het vormen. Het team van wetenschappers deed de ontdekking in de tijd die bouwers en bedenkers van een astronomisch…

Twee Leidse astronomen mogen de prestigieuze IAU PhD Prize in ontvangst nemen. Zowel Jorryt Matthee als Niels Ligterink vielen in de prijzen. Wetenschappelijk directeur Huub Röttgering: ‘Dat dit jaar twee van onze promovendi een IAU prijs krijgen voor het beste proefschrift in hun onderzoeksgebied vervult…

Op zaterdag 16 oktober opent de bijzondere tentoonstelling ‘Onder onze hemel‘ in de Oude Sterrewacht in Leiden. De expositie werpt een culturele blik op de sterrenhemel door Aboriginal Australische en Zuid-Afrikaanse artiesten, en bevat kleurrijke kunstwerken die verkennen hoe deze inheemse culturen…

Universiteiten kunnen in deze zeer competitieve wereld niet overleven zonder samenwerking. Met als ultieme doel: de wereld veiliger en duurzamer maken. Dat stelt rector Carel Stolker tijdens de 441e dies natalis.

Wetenschappers zijn het er in de regel over eens: om catastrofale klimaatverandering te voorkomen, moeten we de opwarming van de aarde beperken tot 1,5° Celsius. Milieuwetenschapper Laura Scherer onderzoekt hoe we onze levensstijl moeten veranderen om dit doel te bereiken. Haar onderzoek maakt deel…

Een team van astronomen onder Nederlandse leiding heeft ontdekt dat zware sterren anders ontstaan dan hun kleine broertjes en zusjes. Waar kleine sterren vaak een geordende schijf van stof en materie om zich heen hebben, is de materiaalaanvoer bij grote sterren een chaotische puinhoop. De onderzoekers…

Op een zonnige dag tussen medio mei en eind juni gaat Nederland massaal metingen verrichten aan fijnstof in de lucht met behulp van het iSPEX-opzetstukje op de smartphone-camera.

Biologiestudent Roel Wouters (24) van de Universiteit Leiden is finalist in de strijd voor jongerenvertegenwoordiger Biodiversiteit en Voedsel van de Verenigde Naties (VN). Vanaf vrijdag 22 oktober openen een week lang de digitale stembussen. Jongeren tot 30 jaar kunnen op de Leidse Roel Wouters stemmen…

De bouw van de neutrinodetector KM3NeT op de bodem van de Middellandse Zee is afgelopen weken goed op gang gekomen. Er zijn vijf detectielijnen met elk achttien detectoren afgezonken en geïnstalleerd, en inmiddels komen de eerste meetgegevens binnen, zegt neutrino-fysicus Dorothea Samtleben.

Wetenschap en maatschappij ontmoeten elkaar in de Leidse Nacht van Kunst & Kennis op 20 september. Vooraf krijgen onze topsprekers alvast een prikkelende vraag. Gaat het mensen lukken om te leven op Mars?

Dirk Broekhuijsen hoopt op donderdag 16 november te promoveren op zijn proefschrift ‘A multilateral tax treaty: designing an instrument to modernise international tax law’. De verdediging begint om 15:00 uur in het Academiegebouw. Promotoren zijn prof. mr. F.A. Engelen en prof. mr. S.C.W. Douma.

De nieuwe, gigantische dataset uit de Europese Gaia-telescoop deed heel wat (sterren)stof opwaaien. Details van 1,6 miljard sterren, zo'n tien miljoen sterrenstelsels en bijna 160.000 asteroïden zijn erin te vinden. Hoofd van het datateam van vijfhonderd mensen is de Leidse sterrenkundige Anthony Brown.…

Archeoloog Virginia García-Díaz maakte replica’s van oeroude gebruiksvoorwerpen om Noord-Hollandse nederzettingen uit de Touwbekercultuur te bestuderen. Promotie op 23 februari.

Met een zogeheten Kiem-beurs van maximaal €10.000 stimuleert de Universiteit Leiden initiatieven op het gebied van onderzoek en onderwijs waar uiteenlopende vakgebieden elkaar ontmoeten. Die werkwijze draagt bij aan het oplossen van complexe vraagstukken.

Hoe draag je lokaal je steentje bij aan duurzaamheid? Studenten van de Universiteit Leiden verzamelden 150 duurzame initiatieven in en om Den Haag op een overzichtelijke interactieve website. Op de site van Sustainable The Hague vind je gemakkelijk een duurzame winkel, restaurant of een vrijwilligersinitiatief…

Met de James Webb-ruimtetelescoop heeft een internationaal team van onderzoekers, waaronder Leidse hoogleraar Moleculaire Astrofysica Ewine van Dishoeck, een palet aan koolwaterstoffen ontdekt in een planeetvormende schijf rond een jonge, lichte ster. De resultaten bevestigen dat schijven rond heel…

Bijna drie miljoen Nederlanders emigreerden na de Tweede Wereldoorlog naar landen als Canada en Australië. Het voorlichtingsmateriaal van de Nederlandse overheid was dikwijls verre van objectief, constateert neerlandicus Ton van Kalmthout in zijn oratie.

Met meer dan duizend kilometer per seconde razen ze voort: de allersnelste sterren in ons Melkwegstelsel. Promovendus Fraser Evans deed onderzoek naar deze ongrijpbare hypersnelle sterren en ontdekte dat ze ons veel kunnen leren over bijvoorbeeld zwarte gaten en supernova’s.

Omdat het economisch recht, het milieurecht en de rechten van de mens onvoldoende op elkaar inspelen, is de implementatie van duurzame ontwikkeling lastig.

De Hortus botanicus bestaat dit jaar 425 jaar en is de oudste nog bestaande botanische tuin van Nederland. Hoe is de tuin ontstaan en wat voor onderzoek vindt er plaats?

Pensioenreus ABP besloot enkele weken geleden te divesteren uit fossiele brandstoffen. Maar gaat dit het klimaat echt helpen? Natascha van der Zwan, Arjen van der Heide en Philipp Golka (Instituut Bestuurskunde, Universiteit Leiden) gaan in op deze vraag in hun nieuwe artikel voor S&D.

Astronoom Alexander Mushtukov, momenteel werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam, ontvangt een Veni grant van 250.000 euro die hij in Leiden gaat besteden. Onder supervisie van Simon Portegies Zwart zal Mushtukov geavanceerde stimulaties gebruiken om de onbekende fysica in extreem heldere neutronensterren…

Hoe kunnen we als samenleving het best omgaan met alle verschillende vormen van diversiteit? Hoogleraar Marlou Schrover grijpt het EuroScience Open Forum (ESOF) aan om met collega’s en het publiek in te gaan op die vraag.

Op 22 mei opende ruimtevaarder André Kuipers de nieuwe Mediterrane tuin van de Hortus. Met dit waterzuinige tuindeel wil de Hortus inspiratie bieden voor toekomst- en klimaatbestendige tuinbeplanting. Ook tekenden prefect Paul Keßler en wetenschappelijk directeur van het instituut Sterrewacht Leiden…