De jaarlijkse Oortlezing, ter herinnering aan de befaamde Nederlandse sterrenkundige, wordt georganiseerd door de Stichting Het Jan Hendrik Oort Fonds en de Sterrewacht Leiden. De lezing belicht een actueel sterrenkundig onderwerp en is bedoeld voor een breed publiek met interesse in de astronomie.…

Eiwitten in de membranen van een cel laten zich notoir moeilijk onderzoeken. Vandaar dat oppervlaktefysicus Tjerk Oosterkamp en collega’s hard werken aan een nieuwe techniek om ze zichtbaar te maken. Vandaag publiceren de fysici in Nature over het ‘eerste licht’ van hun nieuwe microscoop.

Nederlandse Life Science onderzoekers kopen samen de nieuwste en krachtigste elektronenmicroscoop die er is. Hij komt te staan in Leiden, maar kan op afstand bediend worden.

Embryonische stamcellen hebben het opmerkelijke vermogen om zich door te ontwikkelen tot elk type cel. Tijdens hun metamorfose richting bijvoorbeeld een lever- of hartcel, moeten ze steeds weer kiezen tussen verschillende ontwikkelingspaden. Hoe ze deze beslissingen maken is grotendeels onbekend. Een…

Oosterkamp ontving de penning en bijbehorende geldprijs van € 5000 tijdens zijn 'This Week’s Discoveries'-lezing op de faculteit, op dinsdag 22 maart. De Bachienepenning is een stimuleringsprijs voor jonge veelbelovende onderzoekers. Oosterkamp krijgt deze prijs vanwege zijn expertise op vele gebieden…

Grafeen houdt een grote belofte in voor toepassingen sinds het in 2004 voor het eerst werd geïsoleerd. Toch gebruiken we het nog steeds niet in grootschalige technologie, omdat we geen methode kennen om grafeen op industriële schaal te produceren. Leidse natuurkundigen hebben nu als eersten in beeld…

Dwerg satellietsterrenstelsels in de Melkweg voeren een andere dans uit dan onderzoekers aanvankelijk verwachtten. Marius Cautun van Durham University ontving een Marie Curie beurs om de geheimen van deze orbitale dans te ontrafelen. 1 oktober 2018 start hij zijn onderzoek bij de Sterrewacht Leiden…

Wetenschappers van de Universiteit Leiden hebben een doorbraak bereikt in de bestudering van de erfelijke stofwisselingsziekte van Pompe. Samen met hun Yorkse collega’s ontwierpen zij een molecuul dat zich bindt aan het enzym dat aan de basis staat van het ziekteverloop. De bevindingen zijn gepubliceerd…

Een fata morgana ontstaat wanneer door zonlicht de lucht boven de grond opwarmt. Natuurkundige Michel Orrit en zijn collega’s hebben dit principe gebruikt op de schaal van nanometers om enkele moleculen te zien. Hun artikel verscheen op 15 oktober in Science.

Een stroom rijdende auto’s kan vastlopen in een file. Net zo kunnen materialen als zand, tandpasta of scheerschuim van vloeiend gedrag overgaan in een vaste, stevige toestand. Prof.dr. Martin van Hecke kan dankzij een Vici-beurs onderzoeken hoe extreem het er in de stof aan toegaat tijdens zo’n over…

Leidse fysici zijn erin geslaagd om een enkel molecuul genaamd dibenzoterrylene te detecteren in een nieuw kristal, en hebben ontdekt dat het een kandidaatbouwsteen is voor een kwantumnetwerk. Toekomstige kwantumcomputers hebben zo’n netwerk nodig om samen te werken zonder hun uitzonderlijke eigenschappen…

Leidse fysici en chemici zijn erin geslaagd om twee grafeenlagen zo dicht bij elkaar te brengen dat een elektrische stroom spontaan overspringt. In de toekomst stelt dit wetenschappers mogelijk in staat om de randen van grafeen te bestuderen en ze te gebruiken voor het uitlezen van DNA met een hogere…

Wat is donkere materie? Hoe ontstaan superzware zwarte gaten? ‘Oer’-zwarte gaten bevatten wellicht het antwoord op deze langlopende vragen. Leidse en Chinese kosmologen hebben nu een nieuwe manier gevonden waarop deze hypothetische hemellichamen kunnen ontstaan vlak na de oerknal. Publicatie in Physical…

‘De Oscars van de natuurwetenschappen’, worden ze ook wel genoemd: de Breakthrough Prizes in Life Sciences, Fundamental Physics and Mathematics. Het Event Horizon Telescope team dat de eerste foto ooit maakte van een zwart gat, wist de prijs dit jaar te winnen. Bij dit team waren ook vier Leidse astronomen…

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen heeft veertien nieuwe leden gekozen, waaronder vier Leidse en twee daarvan zijn van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen.

Een stukje geribbeld rubber functioneert als een eenvoudige computer, met geheugen en het vermogen om tot twee te tellen. Leidse natuurkundige onderzoekers publiceren erover in het tijdschrift PNAS. ‘Simpele materialen kunnen informatie verwerken, en wij zijn bezig de principes daarvan te achterhale…

Eiwitten organiseren zich rond onze lichaamscellen via een kracht die ze zelf veroorzaken. Ze deuken de cel in en rollen zo naar elkaar toe. Deze ontdekking geeft meer inzicht in processen als voedingsopname en hersensignalen, maar ook in malafide processen zoals Alzheimer. Publicatie in Nature’s Scientific…

Wrijving zet nuttige energie om in nutteloze warmte, en vermorst zo minstens 5 procent van alle welvaart in de wereld. Fysicus Joost Frenken wil wrijving tot vrijwel nul reduceren met nanostructuren op basis van grafeen. Dankzij een Advanced ERC Grant van 2,5 miljoen euro , kan hij dit onderzoek nu…

Onderzoekers van het Laboratorium voor Astrofysica van de Sterrewacht Leiden zijn erin geslaagd om water te maken onder omstandigheden zoals die in de ruimte heersen.

Op 14 april vond het symposium Diversiteit en Inclusiviteit plaats op de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Tijdens het symposium lanceerde de decaan van de Faculteit, Prof. Dr. Geert de Snoo, het actieplan Diversiteit en Inclusiviteit.

Aan het Leiden Institute of Physics doen wetenschappers onderzoek met de Time Warp, een camera die 5000 beelden per seconde vast kan leggen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld het uit elkaar spatten van een waterdruppel bestuderen. Erg interessant voor wetenschappers én voor kinderen.

De Fritz Zwicky-prijs 2022 voor astrofysica & kosmologie is toegekend aan Prof. Ewine F. van Dishoeck voor haar baanbrekende, decennialange werk in de astrochemie en moleculaire spectroscopie, en voor haar leiderschap binnen de astronomische gemeenschap. De toekenning van de prijzen is vandaag bekendgemaakt…

Op 7 februari vond het eerste co-creatie-evenement van het Expanding (Event) Horizons-project plaats aan de Universiteit Leiden. Bijna 30 docenten, wetenschappers en consultants met verschillende achtergronden hebben projecten ontworpen om studenten uit ondervertegenwoordigde minderheidsgroepen te betrekken…

Fotosynthese werkt alleen optimaal als een plant zich kan aanpassen aan verandering in de lichtinval. Natuurkundige Martina Huber ontdekte dat een flexibele staart van een bepaald eiwit het middel kan zijn waarmee de plant die aanpassing op het licht teweeg kan brengen. Haar ontdekking wordt op 5 maart…

Waarom kies je voor een master in Leiden? We vroegen het een paar van de bezoekers die op 10 oktober naar de Masterdag van W&N kwamen – soms van ver. Ze luisterden naar presentaties, bezochten de infomarkt, bekeken het gebouw. Ze wilden vooral vragen stellen, sfeer proeven en van studenten en docenten…

Prof.dr. Arjen Doelman is per 1 februari 2009 bij de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen benoemd tot hoogleraar Toegepaste analyse. Hij wordt verbonden aan het Mathematisch Instituut.

De herkomst van Surinaamse rijst, een digitale tweeling van de aarde en een groot big-data project aan de Chileense hemel: drie Leidse wetenschappers ontvangen een ENW-KLEIN subsidie voor vernieuwend, fundamenteel onderzoek.

Paul Ehrenfest was als hoogleraar theoretische fysica een ‘katalysator van de wetenschap’. Begin vorige eeuw bouwde hij in Leiden een belangrijke onderzoeksschool op en onderhield hij levendig contact met collega’s als Niels Bohr en Albert Einstein. Marijn Hollestelle promoveert op het leven en werk…

Het is alsof zijn familie er een abonnement op heeft: natuurkundige Louk Rademaker is de vierde generatie die promotie-onderzoek deed aan de Universiteit Leiden. Van wiskundige raadsels en Indonesische talen tot waterschaarste in Kameroen en de digitalisering van strafrecht.

Natuurkundige Scott Waitukaitis ontvangt een NWO Veni-beurs om onderzoek te doen naar het Leidenfrost-effect voor squishy materialen. Dit effect is bekend van dansende waterdruppels op een hete koekenpan.

Natuurkundigen, waaronder de Leidse onderzoeker Sanli Faes, hebben een techniek ontwikkeld om snel en precies processen te bestuderen op de allerkleinste schaal. De nieuwe techniek draagt bij aan de ontwikkeling van antivirale medicatie. En er is meer mogelijk. Publicatie in ACS Nano.

Vier wetenschappers van de Universiteit Leiden hebben een Starting Grant van de European Research Council (ERC) ontvangen. Met zo’n beurs van maximaal twee miljoen euro kunnen onderzoekers met veel potentie vijf jaar lang een onderzoeksteam leiden.

Elektrongolven kunnen elkaar versterken maar ook tegenwerken. Dit heet destructieve interferentie. Uit metingen aan kleine structuren bij lage temperaturen was al bekend dat dit kan leiden tot een lagere geleiding. Een team van wetenschappers van o.a. de Universiteit Leiden en de Rijksuniversiteit Groningen…

Op donderdag 3 november viert de Universiteit Leiden de officiële onthulling van twee muurformules in de Leidse binnenstad. De wet van Snellius en de formule voor de Lorentzkracht schitteren vanaf nu op twee muren in het historische centrum. Ze zijn onderdeel van een project om ruim tien baanbrekende…

Een nieuwe NMR-microscoop geeft natuurkundigen een verbeterd instrument om fundamentele fysische processen te onderzoeken. Het biedt ook nieuwe mogelijkheden voor de medische wetenschap, bijvoorbeeld om eiwitten beter te bestuderen in de hersenen van Alzheimerpatiënten. Publicatie in Physical Review…

Afhankelijk van de omstandigheden kunnen korrelige materialen zoals zand verschillende vormen aannemen. Hoe komt deze verandering en het uiteenvallen van deze materialen tot stand? Natuurkundige Corentin Coulais ontwierp een model om de geheimen achter dit fenomeen te ontrafelen. Op 7 november verscheen…

De Internationale Dag van het Licht (IDL) viert de alomtegenwoordige rol van licht in ons leven. Van Argentinië tot Zuid-Afrika, Japan en Pakistan, op 16 mei hebben op alle continenten verschillende evenementen plaatsgevonden. De dag is een focuspunt voor mensen over de hele wereld om zich te verbinden…

Volgens de Keuzegids Universiteiten 2015 zijn Wiskunde en Informatica twee van de zes Leidse topopleidingen. Wiskunde wordt met name goed beoordeeld op de inhoud van de opleiding, informatica op het onderdeel communicatie. Ook de andere Leide bètaopleidingen worden goed beoordeeld.

Natuurkundigen van de Universiteit Leiden en Stichting FOM hebben een manier gevonden om de eigenschappen van 'slimme', door de mens ontworpen materialen beter te begrijpen. Hun methode onthult hoe op elkaar gestapelde laagjes in zo’n materiaal samenwerken om het geheel tot een hoger niveau te tillen.…

Grafeen en andere laagjesmaterialen vormen samen compleet nieuwe stoffen. Leidse natuurkundigen leggen de basisregels vast voor het ontwerpen van zulke materialen door te meten hoe de lagen in een stapel met elkaar wisselwerken. Publicatie op 29 november in Nature Communications.

Promoveren in wat voor deeltjesfysici het Mekka van de moderne wetenschap is: CERN. Voor de bijna afgestudeerde natuurkundige Marco van Woerden wordt deze droom binnenkort werkelijkheid, en mag hij zich in Genève drie jaar lang bezighouden met de fundamenten van de wetenschap.

Theoretisch natuurkundigen onderzoeken een bijzondere klasse van deeltjes; Weyl-fermionen. Die blijken nu paradoxaal gedrag te vertonen, in tegenspraak met een dertig jaar oude fundamentele theorie over elektromagnetisme. Een mogelijke toepassing hiervan is een nieuw soort elektronica—spintronica. Publicatie…

Het twintigjarig bestaan van het Lorentz Center werd op 28 juni 2017 gevierd met de opening van een tentoonstelling in de Oude UB door de Leidse burgemeester Henri Lenferink. Al twee decennia biedt het Center afzondering aan internationale groepen alfa- bèta- en gammawetenschappers die één vraagstuk…

Leidse natuurkundigen hebben een lichtbron gemaakt die via glasvezels losse deeltjes in identieke toestand uitzendt. Met die opstelling meten ze langer en efficiënter, zodat ze dieper onderzoek kunnen doen aan bizarre quantumeffecten, zoals interferentie en verstrengeling. Publicatie op 28 maart in…

Leids alumnus en schrijver Tomas Lieske heeft een roman uitgebracht die zich afspeelt in het huis van Paul Ehrenfest. Ehrenfest was een beroemde natuurkundige die in het begin van de twintigste eeuw als Leids hoogleraar theoretische fysica elke woensdag discussieavonden organiseerde bij hem thuis. Daar…

Wetenschappers hebben losse lichtdeeltjes nodig voor bijvoorbeeld quantumencryptie of quantumcomputers. Leids natuurkundigen hebben nu een nieuwe productiemethode experimenteel bewezen. Publicatie in Physical Review Letters op 23 juli.

Eencellige organismen hebben stijver DNA dan meercellige levensvormen zoals mensen en rijst. Theoretisch natuurkundigen komen tot deze conclusie na simulatie van buiging in volledige genomen. Publicatie in Biophysical Journal op 7 februari.

De zuurstofomzetting door moleculaire koperkatalysatoren verloopt anders dan tot nu toe werd gedacht. Michiel Langerman van het Leids Instituut voor Chemisch Onderzoek (LIC) wist de werking van koperkatalysatoren voor deze belangrijke reactie op te helderen. Deze kennis biedt mogelijkheden om nieuwe…

Nierfalen is een serieus probleem omdat nieren zichzelf niet kunnen regenereren na ernstige beschadiging. Een mogelijke oplossing bestaat uit het kunstmatig laten groeien van gezond nierweefsel. Daarvoor moeten wetenschappers eerst de ontwikkeling begrijpen tijdens de allereerste fase, in de foetus.…

Het is nog nooit gelukt om een enkel elektron te detecteren met zichtbaar licht via slechts één molecuul. Leids natuurkundige Michel Orrit en zijn onderzoeksgroep hebben nu een molecuul geïdentificeerd dat gevoelig genoeg is om een elektron te detecteren op een afstand van honderden nanometers. De resultaten…