Waarnemingen met ESO’s Very Large Telescope (VLT) onder leiding van Ignas Snellen hebben, voor het eerst, de rotatiesnelheid van een exoplaneet opgeleverd. Gebleken is dat een dag op Bèta Pictoris b slechts acht uur duurt – veel korter dan de dagen op de planeten van ons zonnestelsel. Het onderzoek…

Op een bergtop, middenin een kurkdroge woestijn in een uithoek van Chili, is nu nog niks te zien. “Gebruik je verbeelding”, zegt sterrenkundige Ewine van Dishoeck tegen haar onderzoeksgroep uit Leiden en Garching die met haar meereisde naar deze afgelegen plek. “Want in mei dit jaar wordt hier de eerste…

Sterrenkundige Jorryt Matthee won in 2018 de C.J. Kok Juryprijs voor het beste proefschrift van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Hij slaagde erin een aantal zeldzame sterrenstelsels uit het vroege heelal op te sporen. Eén daarvan kreeg dezelfde initialen als voetbalster Cristiano Ronaldo:…

Precies een eeuw geleden namen astronomen de eerste twee diffuse interstellaire banden (DIBs) in de ruimte waar. Bij een DIB ontbreekt een kleur licht in de straling van sterren achter een interstellaire wolk. Hoewel er inmiddels zo’n 500 DIBs bekend zijn, bleven ze tot voor kort onverklaarbaar. Een…

Ons zonnestelsel heeft in zijn beginjaren mogelijk flink te lijden gehad van een ster die vlakbij explodeerde. Dat concludeert een Nederlands-Hongaars onderzoeksteam onder leiding van Simon Portegies Zwart op basis van gedetailleerde computerberekeningen. Het scenario zou verscheidene lastig te duiden…

Onderzoekers hebben het tot nu toe verste Melkweg-achtige sterrenstelsel ontdekt. Dit schijfstelsel, REBELS-25, ziet er net zo ordelijk uit als de huidige sterrenstelsels, maar we zien het zoals het was toen het heelal pas 700 miljoen jaar oud was. Dat is verrassend omdat zulke vroege sterrenstelsels…

Acht jonge wetenschappers van de Universiteit Leiden ontvangen een Rubiconbeurs van wetenschapsfinancier NWO. Hiermee kunnen zij een periode onderzoek doen aan een topinstituut of -universiteit in het buitenland.

Zoeken naar atmosferen rondom planeten buiten ons zonnestelsel is zoeken naar buitenaards leven. Sterrenkundige Sebastian Zieba gebruikte data van de James Webb Space Telescope om kleine rotsachtige exoplaneten te bestuderen, maar vond nog geen buitenaardse wezens. Toch zijn zijn bevindingen erg interessant…

'Yamila Miguel brengt een enorm enthousiasme met zich mee dat ons aansteekt tijdens haar colleges’, zeggen haar studenten. ‘Ze inspireert ons als wetenschappers in spe.’ De astronome geeft masterstudenten sterrenkunde met veel passie en interactie les over exoplaneten. Ze is genomineerd voor de facultaire…

Wetenschappers hebben in een laboratorium van de Universiteit Leiden laten zien dat methaan kan ontstaan op ijzige stofdeeltjes in de ruimte. Ze publiceren hun bevindingen in het tijdschrift Nature Astronomy.

Het universum dijt uit en de snelheid waarmee dit gebeurt hangt nauw samen met de leeftijd van het heelal. Maar tussen twee recente metingen van de precieze uitdijingssnelheid zit een gat van 10%. Kosmologen uit Leiden en Heidelberg hebben dit gat nu voor de helft gedicht.

De eerste Nederlandse bijdrage aan de toekomstige European Extremely Large Telescope (E-ELT) is succesvol getest. Het gaat om de 'chopper', een zeer wendbaar spiegeltje dat is ontwikkeld door een samenwerkingsverband van universiteiten, technologische instituten en het bedrijfsleven. Het high techspiegeltje…

Astronomen hebben diep in de ruimte het het gas freon-40 gedecteerd. Dit molecuul staat ook bekend als methylchloride en wordt op aarde gevormd door biologische processen. Het is voor het eerst dat het in de interstellaire ruimte is gedetecteerd. De ontdekking wijst erop dat methylchloride niet zo geschikt…

Astronomen hebben met behulp van ALMA een gebied rond een jonge ster in beeld gebracht waar stofdeeltjes kunnen groeien. Het is voor het eerst dat zo’n ‘stofval’ duidelijk is geïdentificeerd. In een stofval kunnen minuscule stofdeeltjes in schijven rond sterren zo groot worden dat ze uiteindelijk kometen,…

Het nieuwe programma Synoptic Optics, gesubsidieerd uit het NWO-domein Toegepaste en Technische Wetenschappen (TTW), gaat nieuwe optische technieken ontwikkelen. Onderzoekers Frans Snik en Hoogleraar Experimentele astrofysica Christoph Keller van de Sterrewacht Leiden gaan nieuwe methoden testen om…

In de planeetvormende schijf rond de ster V883 Orionis komt naast methanol onder andere ook een stof voor die bekend is uit rijp fruit. Dat ontdekte een onderzoeksteam onder leiding van de Leidse promovendus Merel van ‘t Hoff. Het resultaat is bevestigd in een onafhankelijke studie en geaccepteerd voor…

Er moet koolstof zijn, en water. Het moet er niet te koud zijn, maar ook niet te warm. En liefst blijven de omstandigheden miljarden jaren lang stabiel. Recent onderzoek laat zien dat er genoeg plekken in het universum eigenschappen hebben die ze mogelijk geschikt maken voor leven. Maar, vertelde hoogleraar…

Astronomen hebben met radiotelescopen op vijf continenten de aanwezigheid van een smalle straalstroom waargenomen, die afkomstig is van de enige bekende bron van twee samensmeltende neutronensterren. Die werden eerder ontdekt via zwaartekrachtgolven. Het resultaat wordt deze week gepubliceerd in Science.…

In drie jaar tijd liet wetenschapseducatieproject Space Awareness 230.000 mensen in 68 landen kennismaken met alle spannende en uitdagende kanten van ruimtewetenschap en -technologie. De Leidse Sterrewacht coördineerde het project, dat eind maart afliep. Het project is nu geëvolueerd.

Is ons universum opgebouwd uit warme of koude donkere materie? Het standaardmodel gaat uit van koude donkere materiedeeltjes, maar astronoom Sylvia Ploeckinger test momenteel de potentie van een warme tegenhanger: steriele neutrino’s. Voor dit project ontving ze een NWO Natuurkunde/V-subsidie, speciaal…

Met de nieuwe Euclid-satelliet gaan wetenschappers een groot deel van de hemel in kaart brengen. De satelliet van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA geeft hen straks een beter zicht op sterrenstelsels en materie in het heelal. Hoogleraar Galactische Sterrenkunde Koen Kuijken krijgt samen met een…

Ons eigen sterrenstelsel is niet in zijn eentje gevormd, maar smolt in zijn vroege jeugd samen met een ander groot stelsel. Dat schrijft een internationaal onderzoeksteam op 1 november in Nature. Laatste auteur van het artikel is de Leidse astronoom Anthony Brown.

Twee ‘dozen’ op de Canarische eilanden en Chili speuren sinds enkele jaren de hemel af naar exoplaneten rondom heldere sterren. Promovendus Geert Jan Talens heeft deze zogeheten MASCARA-telescopen mee ontwikkeld en er de eerste ontdekkingen mee gedaan. Samen met hem beantwoorden we de belangrijkste…

Van onderzoek naar sterrenwind tot gebarentaal: maar liefst zeven wetenschappers van de Universiteit Leiden krijgen een prestigieuze Vici-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

‘Een goudmijn aan kennis over positieve emoties’, zo noemt cognitief neurowetenschapper Henk van Steenbergen de speciale overzichtsuitgave van het vakblad Current Opinion in Behavioral Science. 'Het is een mooi voorbeeld van team science.' Bijdragen van 34 internationale experts helpen het onderzoeksgebied…

Digitale medische technologie kan een belangrijke bijdrage leveren aan betaalbare zorg en het oplossen van het tekort aan zorgpersoneel. Maar hoe weet je of een innovatie daadwerkelijk waarde toevoegt aan het zorgsysteem?

Er is een cultuuromslag nodig op het gebied van Erkennen & Waarderen binnen de universiteit en met die omslag kan nu begonnen worden. De stuurgroep Erkennen & Waarderen heeft een veranderingsvisie en advies uitgebracht waarmee alle faculteiten en wetenschappelijke instituten aan de slag kunnen. Dat…

2021 was voor de faculteit Governance and Global Affairs opnieuw een bewogen jaar. Hybride, thuiswerken, online onderwijs, on campus onderwijs, mondkapjes, zelftesten, afstand houden, quarantaine en corona. Woorden die inmiddels standaard bij ons vocabulaire horen als je het over de werkomgeving hebt,…

Alle gave natuurwetenschap in één week. Met die aanprijzing boden Bas Haring en Ionica Smeets hun zomercursus Big Science aan. Van 27 juni tot 1 juli mochten alle geïnteresseerden aanschuiven voor een weekje college en excursies.

Samenwerken doet de Universiteit Leiden in de regio, in eigen land, in Europa en met landen op vrijwel alle continenten. Daar profiteren studenten en onderzoekers van, maar vooral de samenleving, zegt rector Carel Stolker.

Toen Christian Blank zijn allereerste ontdekking deed was de immuuntherapie, het onderzoeksgebied van deze internist, het sufferdje van het kankeronderzoek. Nu, ruim twintig jaar later, is Blank benoemd tot bijzonder hoogleraar Interne Geneeskunde voor zijn klinisch onderzoek naar immunotherapie. Oratie…

In drie minuten je onderzoek uitleggen aan een niet-wetenschappelijk publiek – en dat zonder Powerpoint of andere visuele ondersteuning. Dat is FameLab. Op 7 maart vindt de Leidse voorronde van deze internationale communicatie-wedstrijd plaats. Publiek is welkom!

NWO heeft dit jaar aan 143 jonge, recent gepromoveerde onderzoekers een Veni-subsidie toegekend. Daarvan zijn er 17 voor de Universiteit Leiden en één voor het LUMC. Elke onderzoeker krijgt 250.000 euro waarmee hij of zij drie jaar lang ideeën kan ontwikkelen en onderzoek doen.

Ondernemen met wetenschap als basis. Bijna dertig bètavrouwen kwamen op 2 juni samen in de Faculty Club om meer te leren over het opzetten van een onderneming. Om te luisteren naar gevestigde vrouwelijke ondernemers en om hun eigen idee te pitchen.

Hoe designers nog creatiever worden met een robot in hun team, hoe Twitter misschien wel de aandelenkoers voorspelt en hoe je een enkele bacterie betrapt terwijl hij een cel infecteert. Kunstmatige intelligentie is diep doorgedrongen in alle hoeken van de Zuid-Hollandse wetenschap. Drie wetenschappers…

Bij onderzoek naar geneesmiddelen zou meer gebruik moeten worden gemaakt van data science. Dat zegt Gerard van Westen, postdoctoraal onderzoeker bij het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR). ‘Als je betere medicijnen wilt hebben, moet je starten bij data.’

Een pil tegen kanker, het liefst zonder zware bijwerkingen. Dat zouden we allemaal wel willen. Is het een kwestie van tijd voor zo’n pil er komt? We legden deze vraag voor aan drie Leidse wetenschappers en vroegen hoe zij zelf bijdragen aan nieuwe behandelingen tegen kanker.

Het coronavirus heeft de wereld in zijn greep. Het vinden van een medicijn is nog nooit zo belangrijk geweest. Helaas zijn de ontwikkeling van nieuwe medicijnen en de ontwikkeling van een vaccin complexe, langdurige en vooral kostbare processen. Computermodellen kunnen dit proces versnellen. Wetenschappers…

Oratie

Promotie

Lezing, NGL-lezing

Promotie

Veel van onze medewerkers en studenten hebben het afgelopen jaar een prijs gewonnen, een mooie subsidie binnengehaald, of zijn vanwege hun kwaliteit benoemd in een academisch genootschap of op een maatschappelijke functie. Reden om hen op te nemen in onze Eregalerij 2015. We zijn trots op hen.

Lezing

Lezing

Promotie

Festival

Lezing

For questions and suggestions regarding the series, please contact prof. dr. Olaf van Vliet or dr. Max van Lent

Sociale Wetenschappen, Politieke Wetenschap