Tijdens de Dies voor alumni op 11 februari zijn de jaarlijkse Leidse universitaire scriptieprijzen uitgereikt. De winnaar van 2017 is Erik Kroon van de Faculteit der Archeologie. Hij deed innovatief onderzoek naar veranderingen in aardewerktechnologie.

Nieuwe digitale methoden en een explosie van data hebben archeologisch onderzoek voorgoed veranderd. Karsten Lambers, Universitair Hoofddocent Archeologische Informatica, vertelt erover.

De Nederlandse bodem zit vol met prehistorische resten. Maar hoe vind je deze?

Uit een onderzoek gepubliceerd in Nature blijkt dat cacao eerder gedomesticeerd is dan we dachten. En niet door Maya's, maar door de Mayo-Chinchipe bevolking uit Ecuador. Jaime Pagán-Jiménez, zelf niet betrokken bij het Nature-onderzoek, reageerde in een interview op NEMO Kennislink. Hij noemt

Meer dan 140 kinderen en tweehonderd dieren werden rond 1450 in één keer geofferd in het huidige Peru. Het offer was mogelijk een reactie op extreem slecht weer, veroorzaakt door El Niño. Alex Geurds in de Volkskrant: 'Zó veel kinderen in een keer – daar was waarschijnlijk een uitzonderlijke reden voor.…

De Volkskrant zette de 21 mooiste wetenschapsbeelden van 2021 op een rij. Drie van de beelden worden geduid door Leidse archeologen.

Vier studenten richtten op de dies natalis van 1968 de Leidse Studentenwerkgroep Homoseksualiteit op. Het zou het startsein worden voor de homobeweging in Leiden die nu 50 jaar bestaat. Wat is er bereikt en hoe staat het nu met de emancipatie?

Nieuw onderzoek werpt licht op de vermenging tussen neanderthalers en vroegmoderne mensen, die plaatsvond tussen 50.500 en 43.000 jaar geleden. Dit korte maar invloedrijke tijdvak, vastgesteld via DNA-analyse van meer dan 300 individuen, markeert een cruciale periode in onze evolutie.

Archeologie is ook graven met hulp van de computer. Dat digitaal speuren naar hoe wij als mensen in het verleden leefden is wat Karsten Lambers het liefst doet. Hij is de eerste hoogleraar Digital and Computational Archaeology van ons land. ‘Een droom die uitkomt.’

Een internationaal team van onderzoekers, heeft de genetische geschiedenis van onze vroegste modern menselijke voorouders herschreven. Door gebruik te maken van de grootste dataset tot nu toe van genetisch materiaal van Europese prehistorische jager-verzamelaars (356 individuen) tussen 35.000 en 5000…

De onderzoekers van het departement ‘World Archaeology’ van de Faculteit Archeologie richten zich in hun onderzoek op verschillende periodes en regio’s: van de oorsprong van de mens tot aan de Middeleeuwen en de moderne tijd, en van Azië tot Zuid-Amerika.

Malaria. Dat is toch een tropische ziekte? Niet alleen. Nederland is bijvoorbeeld pas sinds 1970 officieel malaria-vrij. Ook in de middeleeuwen kwam de ziekte hier waarschijnlijk veel voor. Rachel Schats onderzoekt sporen van malaria in middeleeuwse skeletten. 'We hebben het altijd over de pest als…

Nog altijd is niet duidelijk hoe de neanderthalers zijn uitgestorven. Maar lange tijd gold één theorie als de meest waarschijnlijke: de opkomst van de superslimme Homo sapiens, de moderne mens dus. Inmiddels is deze concurrentiehypothese echter niet meer de dominante theorie onder wetenschappers, blijkt…

NEARCH beoogt de verschillende dimensies van publieksparticipatie binnen de hedendaagse archeologie te onderzoeken en nieuwe manieren van werken en samenwerken in kaart te brengen voor het vakgebied.

Archeoloog Mike Field besteedde zijn vakantie in augustus aan de zwaarste paardenrace ter wereld, de Mongol Derby: duizend kilometer in tien dagen over de Mongoolse steppe, de postbodes van Dzjengis Khan achterna. Field werd drie keer uit het zadel geworpen maar haalde de finish.

Quentin Bourgeois coördineert een opgraving op de heide bij Epe waar prehistorische grafheuvels worden opgegraven. Hij zet hierbij magnetometers in die minuscule magnetische afwijkingen in de bodem registreren.

Deze stukken ‘kauwgom’ onthullen belangrijke informatie over degenen die er zo'n 10.000 jaar geleden op kauwden.

Leidse fysici ontwikkelden een elegante meetmethode om supersnel elektrische geleiding in superdun materiaal te meten.

Op Internationale Vrouwendag 2020 is de eerste editie van de Leidse Top 50 bekendgemaakt. Op de lijst staan 50 vrouwen die het afgelopen jaar in Leiden het verschil hebben gemaakt.

De 50e inzending van de Top 450 is gepubliceerd. In aanloop naar het 450-jarig bestaan van de universiteit maken we samen de Top 450. Wat is jouw favoriet?

De Nationale Romeinenweek (4 tot 11 mei) staat in het teken van de vrouw in de Romeinse tijd. Archeoloog Carol van Driel geeft in verschillende interviews de vrouw een plek in het limesverhaal. 'Vrouwen waren allesbehalve schimmige figuren langs de limes.'

Milieuwetenschapper Jan Willem Erisman is altijd bereid om toelichting te geven over alles wat met stikstof te maken heeft. Hij is vaak in de media, bij hoorzittingen en in de Tweede Kamer. Deze inspanningen leveren hem ook dit jaar weer een plek op in de FoodAgriTop 50: de lijst met meest invloedrijke…

Alumnus Luc Amkreutz is conservator bij het Rijksmuseum van Oudheden. Met de expositie over het verdronken landschap Doggerland laat hij zien wat we kunnen leren van de prehistorie. ‘Net als de Doggerlandbewoners worden we geconfronteerd met klimaatverandering, maar de snelheid waarmee is aan onszelf…

Jagers-verzamelaars zorgden al 125 duizend jaar geleden voor verandering van ecosystemen, dat blijkt uit een interdisciplinaire studie van archeologen van de Universiteit Leiden in samenwerking met andere wetenschappers. Met gebruik van vuur hielden neanderthalers stukken landschap open en hadden daarmee…

Archeologen van het Rijksmuseum van Oudheden (Leiden), het Museo Egizio (Turijn, Italië) en de Universiteit Leiden hebben in Sakkara (Egypte) het graf gevonden van Panehsy, de ‘rentmeester van de tempel van (de god) Amon’. Het graf is meer dan 3000 jaar oud, uit de tijd van farao Ramses II (ca. 1250…

De Europese Commissie heeft 50 miljoen euro vrijgemaakt om kunstmatige intelligentie in Europa te versterken. Vijf consortia werden geselecteerd om deze 50 miljoen te besteden om het onderzoek naar kunstmatige intelligentie in Europa voor te bereiden op grotere investeringen. Hiervoor worden vier nieuwe…

Prijsuitreiking

Ten hoogste papegaaienwerk. Dat was het argument waarmee in 1962 de oprichting van een talenlaboratorium aan de Leidse universiteit werd afgewezen. Maar zes jaar later kwam het er toch. En nu viert het Academisch Talencentrum zijn 50ste verjaardag.

De editie van Archeologie Magazine van juni 2022 staat gedeeltelijk in het teken van Armenië. In het blad verhaalt archeobotanicus Mike Field over de bijzondere, tijdloze flora van dit Kaukasische land. Veel van de planten die voorkwamen in Pleistoceen Europa vind je tegenwoordig nog altijd in Armen…

In deze studie zijn oude opgravingsgegevens uitgewerkt en vertaald naar nieuwe inzichten in de inrichting en ontwikkeling van het indrukwekkende prehistorische cultuurlandschap van het oostelijk deel van West-Friesland.

Het valt Jip Barreveld op dat historische bronnen vaak een negatief stempel drukken op ons beeld van vroegmiddeleeuwse sites. Zo ook voor de Sint-Servaaskapel in Maastricht. In Archeologie Magazine schreef hij er een artikel over.

Harrison Ford speelt nog één laatste keer de beroemdste archeoloog ter wereld in Indiana Jones and the Dial of Destiny. Maar hoeveel lijkt Indy op een archeoloog anno 2023? Veronica Superguide interviewt Luc Amkreutz, conservator prehistorie van het Rijksmuseum van Oudheden en Hoogleraar Archeologie…

Uit onderzoek onder 500 Nederlanders blijkt dat er veel sympathie is voor de archeologie. Zo vindt 89% de archeologie nuttig en is 76% van mening dat archeologische resten een meerwaarde zijn voor hun leefomgeving.

Op dinsdag 30 januari 2018 werd bekend gemaakt dat archeologen in Nieuwegein zesduizend jaar oude resten van een baby gevonden hebben. Het kind lag in de armen van een vrouwelijk skelet. Archeoloog David Fontijn reageert op de bekendmaking.

Grondstoffen werden vroeger over duizenden kilometers afstand vervoerd. Waarvoor werden ze geruild en waarom sloten mensen in West-Azië zich aan bij deze handelsnetwerken?

Dit semester geeft archeoloog Marike van Aerde college aan het Honours College van de Faculteit Governance and Global Affairs in Den Haag. Ze zoekt daarin de samenhang tussen archeologie en hedendaagse issues.

In 2021 hebben veel van onze medewerkers en studenten mooie prijzen gewonnen en belangrijke onderzoekssubsidies binnengehaald. Traditioneel blikken we aan het einde van het jaar en bij de start van het nieuwe jaar terug op deze successen.

De Faculteit Archeologie bestaat dit jaar 25 jaar. Ter ere van dit jubileum opende de faculteit op 1 maart zijn deuren voor het brede publiek. Verschillende mediakanalen besteedden aandacht aan dit bijzondere evenement.

In de vroege Bronstijd gebruikten mensen bronzen voorwerpen als betaalmiddel. Tot die conclusie komen archeologen Maikel Kuijpers en Catalin Popa in een PLOS ONE artikel dat 20 januari verschijnt. Verschillende media rapporteerden over deze bijzondere ontdekking.

Bij 71% van alle onderzochte vogelsoorten zingen ook de vrouwtjes.

In een grot in Zuid-Afrika werd recentelijk de oudste tekening ooit gevonden, 70.000 jaar oud. Archeoloog Gerrit Dusseldorp werd hierover geïnterviewd in het NPO Radio 1 programma Nieuws & Co.

Nu de Nijl uit zijn oevers is getreden zijn veel piramides en andere oudheden in Noord-Soedan niet meer veilig. Het water van de rivier overstroomt nu de oude hoofdstad Meroë. Archeoloog Tomomi Fushiya bespreekt de situatie in Trouw.

In de negende aflevering van de podcast van de Leidse Studium Generale, Radio Horzelnest, spreekt archeoloog Gerrit Dusseldorp over de stamboom van de mens, opgravingen in Zuid-Afrika en grottenkunst.

Archeologen hebben in een Franse grot de oudst bekende Europese pijlpunt gevonden. Dit zou kunnen betekenen dat de moderne mens eerder in Europa voet aan de grond kreeg dan gedacht.

Kijk Magazine besteedde aandacht aan recent onderzoek waarin gemeld werd dat de vroege mens een concurrentiestrijd voerde met reuzenhyena’s om kadavers. Leids archeoloog Gerrit Dusseldorp duidt de resultaten en zet deze in perspectief.