Sociale Zaken: Internationalisering binnen het onderwijs
Het internationale onderwijs in Nederland staat onder druk. Er is druk op de kamermarkt voor studenten, en bij rechtse partijen is er meer de wens om ons onderwijs en studenten binnen de grenzen te houden en studies Nederlandstalig te maken. In deze sociale zaken kijken we naar wat internationaal onderwijs en studenten ons brengen. En wat de valkuilen zijn.
Hoe werkt Engelstalig onderwijs voor studenten van wie Engels niet de moedertaal is? Een international classroom, met verschillende talen, achtergronden en culturen, hoe gaat dat? En krijgen we meer globale samenwerking en kennisuitwisseling door internationale studies? Wat zijn de gevolgen als we weer alles in het Nederlands gaan doen?
Internationalisering voegt waarde toe aan diverse opleidingen
Wij begrijpen en delen de zorgen over problemen met de toename van het aantal (internationale) studenten, met name waar het gaat over problemen met huisvesting, het probleem dat sommige opleidingen een grote toename niet goed aankunnen en het feit dat sommige opleidingen niet zitten te wachten op grote groepen internationale studenten.
Deze problemen zouden echter niet opgelost moeten worden door het aantal internationale studenten in het algemeen dan maar te beperken. Er zijn namelijk opleidingen waar internationalisering van grote waarde is. Voor de arbeidsmarkt, maar ook inhoudelijk en didactisch. De opleiding Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie (CAOS) is een goed voorbeeld.
Onze (CAOS) studenten leren begrijpen en onderzoeken hoe mensen de wereld interpreteren en hoe mensen zich gedragen. Daartoe is het essentieel dat studenten leren inzien dat verschillende (groepen) mensen de wereld op verschillende manieren interpreteren. Het is daarbij niet voldoende dat studenten leren dat aspecten van hun eigen wereldbeeld niet per se gedeeld worden door anderen: ze moeten ook leren om hun eigen wereldbeeld ter discussie te stellen. En het spreekt vanzelf: hoe diverser de groep studenten is, hoe beter studenten in staat kunnen worden gesteld om deze vaardigheden te ontwikkelen.
Tegelijk met het ontwikkelen van deze vaardigheden, ontwikkelen onze studenten ook andere, voor onze discipline essentiële inzichten. Zo leren onze studenten dat het idee van ‘culturen’ als relatief vastomlijnd, statisch en plaatsgebonden (een idee dat helaas mede door cultureel antropologen in de wereld is gebracht), een achterhaald idee is dat helaas nog steeds voor flink wat misverstanden zorgt. ‘Cultuur’ is dynamisch en wordt voortdurend door mensen samen gemaakt, in stand gehouden en veranderd. Studeren met een internationale groep studenten kan heel goed helpen bij het ontwikkelen van dit inzicht.
En tenslotte de arbeidsmarkt. Organisaties vragen in toenemende mate om werknemers die in staat zijn om te werken in groepen mensen met verschillende (culturele) achtergronden, waarbij ze context en de perspectieven van anderen kunnen duiden. Dat is precies wat onze studenten leren, omdat dit essentiële vaardigheden zijn voor elke antropoloog. En het is van grote meerwaarde dat onze studenten deze vaardigheden ontwikkelen in een studieomgeving die een weerspiegeling is van de diverse en complexe wereld waarin ze ook na hun studie hun weg moeten vinden.
Alleen Nederlands?
- Ruthie Pliskin & Gert-Jan Lelieveld, Pedagogische Wetenschappen
De voorgestelde beleidswijzigingen om Engelstalig onderwijs bij Nederlandse universiteiten te beperken zijn nog niet definitief vastgesteld en zullen naar verwachting pas over minstens vijf jaar volledig van kracht worden. Desalniettemin zijn de effecten nu al voelbaar op alle Nederlandse academische instellingen, waarbij de interne discussie zich concentreert op de financiële gevolgen van de veranderingen en wat ze betekenen voor internationale studenten.
Het internationale personeel ontbreekt vrijwel in de discussie, ondanks de mogelijk verstrekkende gevolgen voor deze groep. En het internationale personeel maakt zich zorgen. De universiteit gaat nog niet in op de gevolgen voor internationale medewerkers, maar de voortdurende discussies leiden tot gevoelens van stress, onzekerheid over hun toekomst aan de universiteit en zelfs gevoelens van uitsluiting.
Dit betekent dat de gevolgen voor deze groep al duidelijk merkbaar zijn. Anders-zijn is altijd een potentiële voorspeller van sociale uitsluiting, en in feite kunnen internationale medewerkers al snel te maken krijgen met taalgerelateerde problemen bij het toetreden tot commissies en besturen, wat betekent dat ze vaak worden uitgesloten van de besluitvorming. Onderzoek toont aan dat een dergelijk gebrek aan inspraak en vertegenwoordiging gevoelens van sociale uitsluiting verergert, die op hun beurt een bedreiging vormen voor de fundamentele behoeften van mensen aan saamhorigheid, eigenwaarde, controle en een zinvol bestaan. Bovendien, wanneer besluitvorming fundamenteel gerelateerd is aan de toekomst van internationale medewerkers - zoals in het geval van internationalisering - wordt het gevoel van uitsluiting versterkt door de angst dat er niet voldoende rekening wordt gehouden met de behoeften van de groep. Om het gevoel van inclusie en inspraak voor internationale medewerkers te herstellen, moet de discussie veranderen: Niet alleen moeten de gevolgen voor deze groep actief worden overwogen en gecommuniceerd, maar deze groep moet ook actief vertegenwoordigd zijn op alle beleidsniveaus, waaronder besluitvorming en communicatie.
Voorlopig kan deze groep zich alleen op geruchten baseren, en zulke geruchten kunnen onheilspellend zijn. Een treffende illustratie kwam vorige week, toen een tweet over het voorgestelde beleid zich als een lopend vuurtje verspreidde. In de tweet stond dat faculteitsleden, zelfs degenen met een vaste aanstelling, onder de nieuwe regels ontslagen zouden kunnen worden als ze niet aan de nieuwe taalvereisten voldoen. Is dit het geval? Betere, meer inclusieve besluitvorming en communicatie zou medewerkers van alle achtergronden in staat stellen om het antwoord te weten en zich dienovereenkomstig voor te bereiden.
Sociale Zaken – Sociale wetenschappers op de zeepkist
Sociale Zaken is een online variant van de Londense Speakers' corner. Hierin reageren de wetenschappers van onze verschillende disciplines binnen de Faculteit der Sociale Wetenschappen op het nieuws. Via deze digitale zeepkist geven de sociale wetenschappers van de faculteit zo elk hun visie op de actualiteit vanuit het eigen vakgebied.