Op deze pagina:

1. Wat is fraude
2. Preventie
   1. Preventie door onderwijs over academische integriteit
   2. Geoorloofd gebruik van GenAI
   3. Maatregelen om fraude te beperken
3. Detectie
   1. Detectie door turnitin
   2. Detectie door jezelf

Wat is fraude

Onder fraude wordt verstaan: 

Ieder handelen of nalaten van de student dat het op de juiste wijze vormen van een oordeel door de examinator omtrent kennis, inzicht, vaardigheden, (beroeps)houding of reflectie van de student geheel of gedeeltelijk onmogelijk maakt. 

Plagiaat is een vorm van fraude. 

Preventie  

Preventie door onderwijs over academische integriteit 

De beste manier om de kans op fraude en plagiaat te verkleinen is door met de studenten, vanaf de start van hun opleiding, een terugkerend gesprek te voeren over leren, toetsen en academische integriteit. Studenten moeten zich realiseren dat een ​​universitaire graad specifieke academische en wetenschappelijke kennis en vaardigheden vertegenwoordigt, voor de academie en voor de maatschappij als geheel. Fraude en plagiaat worden daarom als een ernstig vergrijp opgevat, waarop hoge straffen kunnen volgen. Benadruk daarom dat studenten onafhankelijk moeten kunnen aantonen dat ze de leerdoelen hebben behaald en dat het hun eigen verantwoordelijkheid is om op een integere wijze te laten zien welke kennis en vaardigheden zij opgedaan hebben.  

Idealiter zijn er binnen een opleiding afspraken gemaakt over waar in het programma welke aspecten van (academische) integriteit nadrukkelijk aan de orde komen. Informeer bij de opleidingsvoorzitter of onderwijscoördinator of dergelijke afspraken bestaan. Stem anders daarover af met je collega’s. Zorg er samen voor dat de studenten een duidelijk en consistent verhaal horen. 

Geoorloofd gebruik van Generatieve AI

Als examinator bepaal jijzelf of en hoe studenten Generatieve AI (GenAI) mogen gebruiken bij het maken van opdrachten. Communiceer dat heel expliciet (bv. in Brightspace) naar de studenten en geef daarbij, indien van toepassing, ook aan hoe studenten moeten verwijzen naar GenAI als bron of hulpmiddel. 

Er kunnen goede redenen zijn waarom studenten gebruik mogen maken van GenAI bij het maken van opdrachten; bijvoorbeeld voor het zoeken naar informatie, in een brainstormproces, als hulpmiddel bij het redigeren van eigen tekst, of zelfs als toetsvorm, waarbij studenten door GenAI-geproduceerde tekst moeten analyseren op inhoud of structuur.

Mogelijk bestaan er binnen de opleiding afspraken over wat studenten in welke fase van de opleiding wordt toegestaan als het gaat om gebruik van GenAI. Informeer daarnaar bij de opleidingsvoorzitter of onderwijscoördinator. 

Voor meer algemene informatie over de uitdagingen en kansen die deze ontwikkelingen bieden kun je kijken op de pagina AI als uitdaging en support.

Maatregelen om fraude te beperken 

Naast doorlopende aandacht voor integriteit in het onderwijs zijn er ook meer praktische maatregelen die je kunt nemen om de kans op fraude te verkleinen. Bij die maatregelen speelt ook de mate van het belang van de toets een rol: bij een formatieve toets of een toets die niet significant bijdraagt aan het eindcijfer zijn de consequenties van fraude beduidend kleiner dan bij tentamens die bepalend zijn voor het eindcijfer en waarvoor studiepunten worden toegekend. 

Hieronder enkele tips en aandachtspunten: 

Algemene/organisatorische maatregelen 

• Laat het eindcijfer niet afhangen van een enkel toetsmoment, maar bied meerdere toetsmomenten (deeltoetsen) aan. 
• Ontwerp toetsen met vragen op hogere cognitieve niveaus, zoals vragen of casussen gericht op analyse en evaluatie.  Kennis- en inzichtvragen (lagere cognitieve niveaus) zijn doorgaans gevoeliger voor fraude. 
• Let in de fase van toetsconstructie, maar ook bij opslag achteraf, op het veilig (digitaal) opslaan van documenten, of op het veilig delen van concepten met collega’s voor review. Als toetsvragen vroegtijdig uitlekken is de schade groot. 
• Inzage achteraf kan fraudegevoelig zijn: een antwoord kan veranderd worden, of tentamenvragen ongeoorloofd worden gekopieerd. 

Maatregelen tegen misbruik van Generative AI 

Specifiek in relatie tot het verkleinen van de kans op fraude door ongeoorloofd gebruik van GenAI volgt hieronder een aantal tips: 

• Wees heel duidelijk naar studenten over of en hoe gebruik van GenAI is toegestaan bij het maken van opdrachten. Leg ook uit waarom. En expliciteer wat de consequenties zijn van het ongeoorloofd gebruik van GenAI. 
• Probeer in relatie tot je toets vooraf uit waar (de bekendste) GenAI-software toe in staat is. 
• Bedenk of werkdruk en tijdsnood voor studenten een belangrijke reden kunnen zijn om gebruik van GenAI te overwegen. Kan een andere balans tussen formatief en summatief toetsen, of meer spreiding van deadlines die neiging wellicht onderdrukken? 
• Laat schrijfopdrachten gesurveilleerd op locatie schrijven, in plaats van thuis. 
• Combineer schrijfopdrachten met andere toetsvormen die minder gevoelig zijn voor ongeoorloofd gebruik van GenAI, zoals bijv. mondelinge presentaties, of andere vormen van schriftelijke toetsing (op locatie). 

Maatregelen tegen fraude tijdens de toetsafname 

• Zie voor tips ter voorkoming van fraude (spieken) tijdens de afname van toetsen voor en informatie over surveilleren ook: Toets afnemen: fraudepreventie 

Detectie  

Naast dat het vooral belangrijk is om fraude en plagiaat te voorkomen, vormt het detecteren en bestraffen ervan een belangrijk onderdeel in het waarborgen van academische integriteit. Het kan echter lastig voor jou zijn om exact vast te stellen of er fraude of plagiaat is gepleegd, of ongeoorloofd gebruik is gemaakt van GenAI, maar er zijn wel een aantal tools en aanwijzingen. 

Detectie door Turnitin 

Turnitin is een externe tool die in Brightspace is geïntegreerd om opdrachten/papers/e.d. ​​te beoordelen en te controleren op plagiaat. Het programma helpt je bij het detecteren van plagiaat door ingediende werkstukken te vergelijken met een uitgebreide database van academische bronnen, websites en eerder ingediende werkstukken/scripties. Het markeert overeenkomsten en geeft een gedetailleerd rapport, zodat je kunt zien welke delen van een werkstuk mogelijk geplagieerd zijn zonder juiste bronvermelding. 

Let op: Turnitin is niet standaard ingeschakeld in Brightspace. Vergeet dus niet Turnitin aan te vinken als je gemaakte opdrachten wilt laten controleren op plagiaat.

Turnitin is niet geschikt voor het detecteren van door GenAI-gegenereerde teksten, maar kan wel behulpzaam zijn bij het controleren van bronnen die gegenereerd zijn door GenAI. Normaliter worden bronnen door Turnitin geel gearceerd, omdat er overeenkomst met bestaande tekst is, maar bij door GenAI verzonnen bronnen zal Turnitin de tekst beschouwen als origineel en dus niet markeren. 

Een toenemend aantal tools richt zich op detectie van GenAI. Helaas voldoen deze tools op dit moment, en waarschijnlijk ook in de nabije toekomst, niet aan een standaard die het rechtvaardigt om de student te confronteren met het resultaat. 

Voor meer informatie zie: Alles over Turnitin of mail ECOLe. 

Detectie door jouzelf 

Er zijn, naast gebruik van Turnitin, ook andere manieren waarop je zelf werkstukken kunt controleren op plagiaat.  

Overeenkomsten tussen studenten 

Als onderdelen van werkstukken van verschillende studenten qua inhoud (en schrijfstijl) sterk overeenkomen kan er sprake zijn van ongeoorloofd gebruik van GenAI of andere vormen van fraude. 

Schrijfstijl  

Als de schrijfstijl afwijkt van de gebruikelijke schrijfstijl van de student, of als er stijlwendingen zijn binnen een stuk, is er mogelijk sprake van fraude of plagiaat. Doe eventueel navraag bij een collega die een goed beeld heeft van het taalgebruik en het vocabulaire van de student. 

 Het gebruik van GenAI kun je soms herkennen aan de volgende elementen: 

• Herhalende of langdradige formuleringen 
• Overmatig gebruik van specifieke woorden of uitdrukkingen 
• Overmatig gebruik van adjectieven en bijvoeglijke bijzinnen 
• Onjuist of inconsistent gebruik van eerste- en derde persoonsperspectief 
• Onlogische betoogopbouw 
• Beperkte variatie in zinsstructuur 
• (Veelvuldig) overdreven, formeel of onnatuurlijk taalgebruik (c.q. te weinig informele taal) 
• Gebrek aan persoonlijke flair of individualiteit 

GenAI-software en LLM’s ontwikkelen zich echter zeer snel en leveren steeds betere output op, met ‘natuurlijke’ teksten, een grotere woordenschat en een hoog niveau van creativiteit. 

Onverwachte kennis/ideeën 

De student produceert kennis, inzichten of (abstracte) ideeën waarvan je vermoedt dat de student die niet begrijpt. 

Onwaarheden e.d. 

GenAI kan onwaarheden, rekenfouten, of onlogische of inconsistente antwoorden genereren met een sterke overtuiging.  

Bronvermelding 

GenAI kan bronnen aanhalen die niet bestaan, of die inhoudelijk niet overeenkomen met de verwijzingen in het werkstuk. Ook het ontbreken van bronnen kan uiteraard wijzen op fraude of plagiaat. Controleer bronnen/referenties dus goed. 

Meer informatie

• Gedragscode plagiaat Universiteit Leiden 
• Regels en Richtlijnen van de examencommissies 
• GenAI en LLM's in de academische gemeenschap, online module voor als je meer wilt weten over grote taalmodellen (LLMs)  en GenAI. 
• AI in het onderwijs 
• ChatGPT: Wat kan (en mag) er?