Sociaal

Facilitair

‎‎Op 21 juni is onze dierbare collega Joan van der Waals overleden na een lang en rijk/vruchtbaar/waardevol leven.

Een internationaal team sterrenkundigen onder leiding van Violeta Gámez Rosas (Universiteit Leiden) heeft een superzwaar zwart gat waargenomen dat verscholen is in een ring van stof. Deze ontdekking past bij het idee dat de zogeheten actieve centra van sterrenstelsels veel meer op elkaar lijken dan…

Slagaderverkalking vertoont grote overeenkomsten met auto-immuunziekten. Onderzoekers van de Universiteit Leiden tonen dit aan in een nieuw onderzoek dat ze publiceerden in het gerenommeerde wetenschappelijk tijdschrift Nature Cardiovascular Research. ‘Deze ontdekking suggereert dat behandelmethodes…

Congres/symposium

Promotie

Hoe ontstaan sterrenstelsel? Daar gaat astronoom Mariska Kriek de komende jaren onderzoek naar doen. Ze krijgt een NWO Vici-subsidie van 1.5 miljoen euro om sterrenstelsels in het vroege heelal te bestuderen. ‘Dit onderzoek gebruikt nieuwe en ongekende waarnemingen van de James Webb-ruimtetelescoop…

James Webb life’s building blocks

Het gebruik van vuur kan veel vertellen over de evolutie van de mens. Archeoloog Femke Reidsma ontwikkelde een techniek waarmee nauwkeuriger kan worden achterhaald hoe onze voorouders vuur gebruikten. Bestaande archeologische studies moeten hierdoor worden herzien. De studie van Reidsma is 2 november…

Er zijn nog meer moleculen denkbaar als mogelijk kandidaat-medicijn dan er sterren in het heelal zijn. Hoe kun je die moleculen ooit efficiënt identificeren? Hoogleraar AI en medicinale chemie Gerard van Westen: 'Ik ga kunstmatige intelligentie inzetten als copiloot om geautomatiseerd op zoek te gaan.'…

Een feestelijk en eervol bezoek aan onze zuiderburen voor hoogleraar Marc Koper. Op donderdag 28 maart ontving hij een eredoctoraat van de Universiteit Antwerpen. Koper ontvangt de titel als erkenning voor zijn expertise op het gebied van elektrochemie. ‘Een belangrijke erkenning voor ons onderzoek…

Nanomaterialen kunnen veel verder doordringen in onze voedselketen dan tot nu toe werd gedacht. Dat komt doordat de deeltjes in elk organisme in de keten van vorm en grootte blijken te veranderen. Onderzoekers van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden ontdekten dit bij toeval, toen zij een door…

Het onzichtbare zichtbaar maken, dat doet hoogleraar Moleculaire Immunologie Sander van Kasteren. In zijn oratie vertelt hij er meer over.

Nieuw archeologisch onderzoek naar grafgiften en botmateriaal uit het oudste grafveld van Nederland laat zien dat klassieke man-vrouw rolpatronen 7000 jaar geleden minder traditioneel waren dan gedacht. Het onderzoek is uitgevoerd door een multidisciplinair team wetenschappers onder leiding van Archol,…

2023 was het jaar van de aardbeving in Turkije en Syrië, de opstand van de Wagnergroep en alle weerrecords, met vele bosbranden en overstromingen tot gevolg. Onze best gelezen verhalen gingen over de klimaatcrisis en de verkiezingen: een overzicht.

Professor dr. J. (Jasper) Knoester wordt met ingang van 1 januari 2022 decaan van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden. Knoester is momenteel decaan van de Faculty of Science & Engineering aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij volgt Paul Wouters (decaan Faculteit…

Het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen is een moeilijk proces. Farmaceutisch wetenschapper Xuhan Liu heeft met behulp van kunstmatige intelligentie methoden ontwikkeld die kunnen helpen bij het sneller en goedkoper ontwerpen van medicijnen. Promotie op 15 februari.

Een Europees team van astronomen heeft het grootste stellaire zwarte gat van de Melkweg ontdekt. Het is ruim dertig keer zo zwaar als de onze zon en bevindt zich in het sterrenbeeld Arend op zo'n tweeduizend lichtjaar van de aarde. De sterrenkundigen ontdekten het zwarte gat bij toeval toen ze de vierde…

De huidige antibiotica richten zich maar op enkele doeleiwitten in bacteriën om ze te doden. Onderzoekers weten dat er meer mogelijke doeleiwitten zijn om de bacteriën aan te pakken, de vraag is alleen welke. Dankzij de NWO Vidi-subsidie kunnen universitair docent Moleculaire Fysiologie Stephan Hacker…

Cryogene geheugens, antibioticabehandeling voor urineweginfecties en het duurzaam recylclen van plastic. Dat zijn de onderwerpen van drie toegekende NWO-XS-subsidies aan onderzoekers van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen.

De nieuwe, gigantische dataset uit de Europese Gaia-telescoop deed heel wat (sterren)stof opwaaien. Details van 1,6 miljard sterren, zo'n tien miljoen sterrenstelsels en bijna 160.000 asteroïden zijn erin te vinden. Hoofd van het datateam van vijfhonderd mensen is de Leidse sterrenkundige Anthony Brown.…

Een bacterie die zich verschuilt voor het immuunsysteem en stukjes DNA uit zijn omgeving oppikt. Het resultaat: nieuwe eigenschappen krijgen, zoals beter beschermd zijn tegen antibiotica. Gelukkig hebben we zo’n doemscenario nog niet eerder gevonden. Wel vond promovendus Renée Kapteijn de eerste aanwijzingen,…

Nienke van der Marel krijgt de New Horizonsprijs in de natuurkunde toegekend voor haar baanbrekende onderzoek naar planeetvorming. Deze prijs gaat naar jonge, veelbelovende onderzoekers in de natuurkunde of wiskunde. De astronome en haar collega’s vonden het eerste observationele bewijs voor stofvallen…

De cellen in ons lichaam worden vaak bedreigd door fouten in onze eigen eiwitten. Het FLOW-consortium met Leidse wetenschappers gaat voor het eerst precies in kaart brengen hoe de cel eiwitten controleert, en foute eiwitten herstelt of uit de weg ruimt. Dit kan bijdragen aan het begrijpen en voorkomen…

Grootschalige productie van batterijen voor elektrische auto’s zwakt de emissiereductie die door elektrisch rijden wordt behaald af.

Vier Leidse onderzoekers krijgen Proof of Concept-subsidies van de ERC. Deze subsidies, van ieder 150.000 euro, zijn bedoeld om de resultaten van hun eerdere ERC-projecten te vertalen naar vernieuwende maatschappelijke toepassingen.

Wetenschappelijk directeur van het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR) Hubertus Irth: ‘Wij testen stofjes en zoeken naar nieuwe concepten om een ziekte te behandelen.’

Oprolbare zonnepanelen, buigbare telefoondisplays of betere computerchips… Het EU-project STIBNITE onderzocht de volgende generatie halfgeleiders, gemaakt van organische materialen gebaseerd op koolstof, stikstof en boor. Het project is nu ten einde. Tijdens het Open Science Debate op 1 juli presenteert…

Met een symposium over zorg, onderzoek, onderwijs, samenwerking en de toekomst van Universitaire Medische Centra heeft Pancras Hogendoorn op het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) afscheid genomen als decaan geneeskunde en vicevoorzitter van de Raad van Bestuur van het LUMC.

Micro-organismen die tijdelijk ‘in slaap vallen’ spelen een belangrijke rol bij de evolutie en het voortbestaan van de populatie waar ze deel van uitmaken. Wiskundige Shubhamoy Nandan deed onderzoek naar die ‘sluimerstand’ bij micro-organismen op basis van een vernieuwend wiskundig model.

Ruslandcorrespondent Eva Hartog volgde in 2011 een master Politieke Filosofie in Leiden. De voormalig hoofdredacteur van The Moscow Times ziet die korte periode als een nieuw begin in haar leven. Opnieuw overdenkt ze haar toekomst, nu ze niet langer in Rusland de belangrijke levensvragen kan stellen…

‘Een cultuurverandering vraagt veel tijd’, zei vicerector Hester Bijl op de slotbijeenkomst van het universitaire diversiteitscongres op 26 januari. Ze sprak over de weg naar een diverse en inclusieve universiteit. Het congres bood wel veel concrete handvatten om nu al kleine stapjes te zetten.

Lezing

Congres/symposium

De slogan van de Faculteit der Archeologie: 'De toekomst van het verleden begint in Leiden', klinkt als loos marketingjargon. Maar er zit wel degelijk iets in. Het verleden leert ons veel over klimaatverandering en doet het ergste vrezen voor onze toekomst. Archeoloog Gerrit Dusseldorp doet een appèl…

De kans op oorlog dichterbij huis is reëel, waarschuwen politieke en militaire leiders in Europa. Ook in Nederland pleitten sommigen al voor een oorlogseconomie en dienstplicht. Hoe denkt Frans Osinga, hoogleraar War Studies, over de dreiging en wat ons te doen staat?

Promotie

Lezing, NGL-lezing

Lezing, NGL-lezing

Onderwaterherrie, afkomstig van seismisch onderzoek, zorgt ervoor dat Noordzeekabeljauwen zich anders gaan gedragen. Dat blijkt uit onderzoek van Leidse biologen in samenwerking met Belgische collega’s. Tijdens de verstoring zijn de vissen minder actief dan anders, is hun dag-en-nacht-ritme verstoord,…

In 2022 is Leiden dé Europese stad van de wetenschap. De voorbereidingen zijn in volle gang, dus we geven je graag een kijkje achter de schermen. Dit keer praten we met Ewine van Dishoeck. Zij is de trekker van het jaarprogramma voor de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Wat Ewine betreft kan…

Een politicus omkopen of zorgen dat vrienden op politieke posities komen: Braziliaanse energiebedrijven maken dagelijks gebruik van deze machtsstrategieën.

Met twee bestaande Amerikaanse meetinstrumenten zijn depressie en angst flexibeler te meten dan nu het geval is in Nederland. ‘Ondanks een beperkter aantal vragen blijft de betrouwbaarheid van de depressie- en angstscores behouden. Nederland is klaar voor efficiënter en effectiever behandelen’, verwacht…

Door een jeugdtrauma kan iemand soms een leven lang met zichzelf in de knoop zitten. Veel behandelaars durven deze kwetsbare patiënten niet te confronteren met hun verleden, omdat ze bang zijn dat de patiënten dit niet aankunnen. Toch kan zogeheten exposure-therapie heel zinvol zijn voor deze groep…

Annelot liep stage bij het crisismanagementteam van Rijkswaterstaat. Tijdens haar stage hield ze zich bezig met verbeteren van een app die gebruikt wordt voor informatiemanagement tijdens crisissituaties.

Hoe spraken de Schotten honderden jaren geleden? Universitair docent Mo Gordon denkt dat het antwoord op die vraag te vinden is in kerkarchieven. ‘Het kan een boost zijn voor je identiteit om de geschiedenis van jouw taal te kennen.’

Minuscule elementaire deeltjes die vanuit de ruimte op aarde botsen, kunnen ons een inkijk geven in de verre objecten waar ze vandaan komen. Maar dan moet je ze wel eerst weten te vangen. Met een Vidi-subsidie van NWO gaat onderzoeker Sjoert van Velzen ‘op jacht’ naar neutrino's die afkomstig zijn van…

Museum Boerhaave toonde in 2015 ter ere van het honderdjarig bestaan van Einsteins Algemene Relativiteitstheorie de expositie ‘Einstein & Friends’. De tentoonstelling belichte zijn Hollandse vrienden en zijn liefde voor Leiden. Hierbij een kijkje uit de tentoonstelling aan de hand van zeven afbeeldi…

De komende periode, vanaf 25 januari, starten voorbereidende werkzaamheden voor de aanleg van twee bronnen voor een warmte-koudeopslag (WKO) voor de gehele Humanities Campus. Een WKO-systeem is een vorm van energieopslag in de bodem waarbij gebruik wordt gemaakt van grondwater als opslagmedium. Het…